Inia amazońska przypomina delfina, ale nim nie jest. Ten waleń występuje tylko w Ameryce Południowej

Spis treści:

1. Jak wygląda inia amazońska?
2. Gdzie występuje inia amazońska?
3. Tryb życia inii amazońskiej
4. Zagrożenia dla inii amazońskiej

Walenie kojarzą się przede wszystkim ze zwierzętami słonowodnymi. Warto jednak wiedzieć, że istnieje grupa tych ssaków, która przystosowała się do życia w słodkich wodach. Należy do niej między innymi inia amazońska. Od swoich morskich krewniaków odróżnia się nie tylko środowiskiem występowania, ale także wieloma cechami morfologicznymi.

Jak wygląda inia amazońska?

Inia amazońska, czyli Inia geoffrensis, bywa nazywana delfinem z Amazonki, jednak warto wiedzieć, że z butlonosami i innymi przedstawicielami rodziny delfinowatych łączy ją tylko przynależność do infrarzędu waleni i parvordo zębowców. Inia geoffrensis reprezentuje rodzinę iniowatych i jest największym ze wszystkich „delfinów” rzecznych. Dojrzały samiec mierzy średnio 230 cm długości i waży ok. 170 kg. Samice są mniejsze. Przeciętnie osiągają 200 cm długości, a ich średnia masa utrzymuje się na poziomie ok. 140 kg. Największy poznany męski osobnik mierzył 255 cm i ważył 207 kg. Rekordowa samica osiągnęła 225 cm długości i masę ciała na poziomie 153 kg. Nowo narodzone inie mierzą 80–90 cm i ważą 10–13 kg.

Skóra młodych osobników jest ciemnoszara. Z wiekiem zaczyna jaśnieć. Dojrzałe inie amazońskie są jasnoszare w części grzbietowej i różowawe w części brzusznej. Różowy kolor skóry wynika z płytkiego ulokowania naczyń krwionośnych. Dzięki temu chłodzenie organizmu przebiega sprawniej. Osobniki trzymane w niewoli w klimacie umiarkowanym mają białe ubarwienie brzucha.

Inia amazońska ma wąski, mocno wydłużony pysk, przypominający nieco ptasi dziób. Ciało zwierzęcia jest krępe i masywne. Słabo wykształcona płetwa grzbietowa kontrastuje z płetwami piersiowymi, które są duże i mięsiste, podobnie jak płetwa ogonowa, która ma nieregularne brzegi.

Dymorfizm płciowy

U waleni dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony. W przypadku inii amazońskich różnice między samcami i samicami są natomiast widoczne gołym okiem. Nie chodzi tylko o rozmiary i masę, ale także o ubarwienie. Osobniki męskie mają bardziej zaróżowioną skórę od żeńskich.

Niezwykłe cechy inii amazońskiej

Nie tylko wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy wyróżnia inię amazońską na tle jej krewniaków. W odróżnieniu od większości waleni, przedstawiciele tego gatunku są heterodontami. Oznacza to, że mają więcej niż jeden rodzaj zębów. Przednie mają stożkowaty kształt i są ostre, a tylne – bardziej płaskie i szersze.

Kolejną rzadką cechą wśród waleni, która pozostaje charakterystyczna dla inii, jest budowa kręgosłupa szyjnego. U delfinów kręgi są zrośnięte. Z kolei u inii nie są połączone, dzięki czemu zwierzę może swobodnie ruszać głową we wszystkich kierunkach.

Gdzie występuje inia amazońska?

Inia amazońska to gatunek endemiczny, który żyje wyłącznie w południowoamerykańskim systemie rzecznym. Naturalnym środowiskiem przedstawicieli tego gatunku są dorzecza Amazonki i Orinoko w Wenezueli, Kolumbii, Peru, Brazylii i Ekwadorze. Inie okresowo występują także w rozlewiskach tych rzek.

Tryb życia inii amazońskiej

Inie amazońskie są samotnikami lub łączą się w pary. Niektóre osobniki tworzą niewielkie stada, składające się z kilku zwierząt. Stadny tryb życia najczęściej jest praktykowany na obszarach zasobnych w pokarm i w miejscach tłumnie odwiedzanych przez turystów. Inie są łagodne względem ludzi. Przyzwyczaiły się do dokarmiania przez przyjezdnych i ochoczo z tego korzystają.

Czym żywi się inia amazońska?

Inia amazońska jest drapieżnikiem. W jej jadłospisie znajdują się przede wszystkim ryby. Poluje na różne gatunki. Potrafi uśmiercić okazałego suma, ale zadowala się też mniejszą zdobyczą – piraniami i różnymi gatunkami pielęgnicowatych. Nie pogardzi też krabami słodkowodnymi i żółwiami rzecznymi. Dzięki wydłużonemu pyskowi i charakterystycznemu uzębieniu, bez problemu rozgryza twardą skorupę.

Strategia łowiecka inii amazońskiej

Inia amazońska nie jest zbyt szybka, ale duże płetwy czynią ją niezwykle zwrotną. Na rozlewiskach z łatwością i racją lawiruje między drzewami, a dzięki ruchomej głowie bez trudu może pochwycić zdobycz.

W miejscach zasobnych w pokarm niektóre osobniki polują w niewielkich stadach. Co ciekawe, inie potrafią współpracować nie tylko z przedstawicielami swojego gatunku, ale także z innymi zwierzętami. Biolodzy zaobserwowali wspólne łowy tych charakterystycznych waleni i arirani amazońskich.

Zagrożenia dla inii amazońskiej

W publikowanej prze IUCN „Czerwonej księdze gatunków zagrożonych” inia amazońska ma status EN. Oznacza to, że gatunek ten został uznany za bliski wymarcia w niedalekiej przyszłości. Największym zagrożeniem dla tych zwierząt jest zanieczyszczenie wód. Wiele osobników ginie też w wyniku zranienia przez śruby łodzi motorowych. Inie są też celem rybaków, jednak połowy tych waleni nie są prowadzone dla ich mięsa. Ich ciała są wykorzystywane jako przynęty. W ostatnich latach coraz poważniejszym zagrożeniem dla tego gatunku stają się zmiany klimatu. Inie amazońskie giną w następstwie wzrostu średniej temperatury wody w rzekach.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.