30 dźwięków na sekundę i niezwykła precyzja: polski ptak to jeden z najlepszych śpiewaków świata
Polscy biolodzy odkryli, że żyjące w Polsce zielonki – niewielkie ptaki z terenów podmokłych – potrafią tworzyć jedne z najlepiej skoordynowanych duetów wokalnych w świecie zwierząt.
Spis treści
Wyniki badań nad niezwykłymi zdolnościami wokalnymi zielonki opublikowano własnie w prestiżowym czasopiśmie „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. Autorzy pracy to dr. Jan Jedlikowski z Uniwersytetu Warszawskiego i dr. hab. Paweł Ręk z Uniwersytetu Adama Mickiewicza,
Ptasi śpiew w duecie to rzadkość w Europie
W świecie ptaków śpiew w duecie nie jest zjawiskiem wyjątkowym, ale najczęściej występuje u wróblowatych z tropików, gdzie ptaki mają długi okres lęgowy i możliwość budowania trwałych par. To umożliwia im długą naukę śpiewu partnera i dopasowywanie się do jego wokalu.
W strefie umiarkowanej – w tym w Europie – tak złożone wokalne duety są rzadkością. Tym większym zaskoczeniem jest odkrycie, że zielonki, mimo braku długotrwałych relacji czy wspólnych prób, potrafią tworzyć idealnie zsynchronizowane duety.
Usłyszenie śpiewu zielonki nie jest jednak łatwe – to ptak rzadki i objęty ścisłą ochroną gatunkową. Liczebność jej populacji w Polsce w latach 2013–2018 szacowano tylko na 1500–2000 par. Występuje w gęstych zaroślach w dolinach rzek, m.in. Baryczy, Biebrzy i Odry.
Prezycja zielonki: śpiew z dokładnością do milisekund
Zielonki (Zapornia parva) śpiewają z niezwykłą precyzją – przerwy między dźwiękami partnerów wynoszą zaledwie 14 milisekund, a tempo może osiągać 30 dźwięków na sekundę. Dla porównania, u ptaków wróblowatych odstępy te wahają się zwykle od 50 do 500 milisekund. Tak dokładna synchronizacja bez wcześniejszego treningu sugeruje istnienie mechanizmu pozwalającego na błyskawiczne dostrojenie się do śpiewu partnera.
Badacze tłumaczą, że zielonki osiągają tę zdolność dzięki utrzymaniu stałego rytmu i tempa śpiewu. Pozwala im to przewidzieć momenty pauzy drugiego osobnika i idealnie w nie wpasować własny głos. W efekcie duet przypomina współpracę dwóch perkusistów, którzy, choć nie słyszą każdego uderzenia, potrafią wspólnie utrzymać rytm i tempo, wyobrażając je sobie. Duet zielonek można zobaczyć i wysłuchać na filmie udostępnionym przez Jana Jedlikowskiego.
To odróżnia zielonki od ptaków wróblowatych, których śpiew jest bardziej nieregularny i wymaga „dopasowywania się nuta po nucie”, co skutkuje dłuższymi przerwami pomiędzy głosami partnerów. Taki śpiew przypomina raczej bardziej wymagającą improwizację. Z badań wynika również, że tak szybki i precyzyjny duet możliwy jest tylko wtedy, gdy zielonki znajdują się bardzo blisko siebie. Sugeruje to, że śpiewanie w duecie może też nieść zakodowaną informację o odległości między osobnikami. To jednak na razie tylko hipoteza, którą naukowcy zamierzają sprawdzić w przyszłości.
Odkrycie polskich biologów pokazuje, że również ptaki ze strefy umiarkowanej, mimo krótszych relacji partnerskich i ograniczeń środowiskowych, mogą wykazywać imponujące zdolności wokalne. Zielonki okazały się nie tylko mistrzami kamuflażu w trzcinowiskach, ale też absolutnymi wirtuozami śpiewu.
Źródło: Nauka w Polsce
Nasza autorka
Magdalena Rudzka
Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.