Wczesne dojrzewanie może skracać życie kobiet. Naukowcy mają na to dowody
Nowe badania pokazują, że wczesne dojrzewanie może przyspieszyć starzenie się kobiet i zwiększyć ryzyko chorób. Zaskakujące dane zebrano na podstawie olbrzymiej liczby przypadków.
Naukowcy z Buck Institute for Research on Aging w Kalifornii przeanalizowali dane niemal 200 tys. kobiet z brytyjskiej bazy UK Biobank. Chcieli sprawdzić, jakie wczesne dojrzewanie i decyzje rodzicielskie z początkowych etapów życia miały wpływ na ich zdrowie w późniejszych latach.
Czego dowodzą najnowsze badania?
Amerykańscy naukowcy skupili się na dwóch czynnikach: terminie pierwszej miesiączki i dacie urodzenia pierwszego dziecka. Okazało się, że dziewczynki, które zaczęły dojrzewać przed 11. rokiem życia oraz kobiety rodzące przed 21. urodzinami wykazywały dwukrotnie większe ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2., niewydolność serca czy otyłość.
To nie wszystko – ryzyko poważnych zaburzeń metabolicznych rosło nawet czterokrotnie. Okazało się, że kobiety, które dojrzewały i rodziły później, wolniej się starzały i rzadziej zapadały na choroby przewlekłe, w tym Alzheimera.
Geny i biologia starzenia
Badaczom udało się wyróżnić aż 126 markerów genetycznych, które wiążą się z tym zjawiskiem. Związane są one ze szlakami metabolicznymi (m.in. IGF-1, AMPK, mTOR), które regulują zarówno wzrost i dojrzewanie, jak i tempo starzenia się organizmu.
To przykład tzw. antagonistycznej plejotropii. Na czym ona polega? To sytuacja, w której cecha, która daje przewagę w młodości (np. szybka zdolność do rozmnażania, czyli zwiększanie przeżywalności), może mieć negatywne skutki zdrowotne w późniejszych latach.
Dojrzewanie ważne w kontekście zdrowia
– Historia miesiączkowania i wieku pierwszego porodu jest rutynowo zbierana przez lekarzy, ale rzadko wykorzystywana w kontekście zdrowotnym kobiety. Nasze badanie pokazuje, że to krytyczne informacje – mówi prof. Pankaj Kapahi, jeden z autorów badania.
Naukowcy sugerują, że warto tego rodzaju informacje traktować jako istotny element profilaktyki zdrowotnej. Powinny być brane pod uwagę nie tylko w ginekologii, ale także w szerszym kontekście medycznym.
Zmiana myślenia o dojrzewaniu
Nowe badania przypominają, że wszystkie decyzje i wydarzenia z wczesnych etapów życia mogą mieć swoje długofalowe konsekwencje dla zdrowia: nawet, jeśli na razie nie jesteśmy ich świadomi. To kolejny dowód na to, jak biologia rozrodu ściśle splata się z procesami starzenia.
Wyniki skłaniają także do dyskusji społecznych i kulturowych wokół wieku rozpoczęcia macierzyństwa. Pokazują, że presja społeczna związana z wczesnym posiadaniem dzieci może wiązać się w dalszej perspektywie z poważnymi kosztami zdrowotnymi. Czy zatem późne macierzyństwo jest zdrowsze?
Źródło: eLife
Nasz autor
Jonasz Przybył
Redaktor i dziennikarz związany wcześniej m.in. z przyrodniczą gałęzią Wydawnictwa Naukowego PWN, autor wielu tekstów publicystycznych i specjalistycznych. W National Geographic skupia się głównie na tematach dotyczących środowiska naturalnego, historycznych i kulturowych. Prywatnie muzyk: gra na perkusji i na handpanie. Interesuje go historia średniowiecza oraz socjologia, szczególnie zagadnienia dotyczące funkcjonowania społeczeństw i wyzwań, jakie stawia przed nimi XXI wiek.