Twój ojciec palił, gdy był nastolatkiem? Teraz ty będziesz starzeć się szybciej
Czy błędy młodości ojców mogą wpływać na życie dzieci? Okazuje się, że palenie papierosów w wieku nastoletnim uszkadza plemniki, a wady te przekazywane są przez mężczyzn ich potomkom – nawet, jeśli ci rodzą się dużo później. Kiedy palenie papierosów szkodzi najbardziej i jak wpływa na los kolejnego pokolenia?
Dzięki badaniom zaprezentowanym na kongresie Europejskiego Towarzystwa Pulmonologicznego (ERS) w Amsterdamie dowiedzieliśmy się, że osoby, których ojcowie palili papierosy w trakcie swojego dojrzewania, starzeją się szybciej niż przeciętnie. Naukowcy doszli do zaskakujących wniosków, które jeszcze bardziej odstręczają od palenia.
Dług przeszłości spłacany przez kolejne pokolenia
Lekarze z Towarzystwa Pulmonologicznego odkryli, że osoby, których ojcowie zaczęli palić w wieku 15 lat lub wcześniej, wykazywały oznaki szybszego starzenia biologicznego w porównaniu z ich wiekiem chronologicznym. Ma mieć to związek z uszkodzeniami w rozwijających się plemnikach u chłopców, które na późniejszym etapie życia posłużą do spłodzenia potomstwa.
Dzieci ojców-palaczy były średnio od 9 miesięcy do roku biologicznie starsze niż powinny. Jeśli same dodatkowo paliły, to różnica była większa i sięgała nawet 15 miesięcy. Co ciekawe, kluczowy okazał się wiek tytoniowej inicjacji ojców – gdy zaczynali oni palić w późniejszym wieku, badacze zaobserwowali jedynie niewielki wzrost tempa starzenia ich dzieci. Nieistotne okazało się też to, czy matki paliły przed ciążą.
Badania nad paleniem papierosów
– W nowym badaniu chcieliśmy ustalić, czy palenie przez rodziców w okresie dojrzewania może również wpływać na biologiczne starzenie się ich przyszłych dzieci – opowiada dr Juan Pablo López-Cervantes z Uniwersytetu w Bergen w Norwegii. Naukowcy do mierzenia procesu starzenia wykorzystali znaną metodę – zegary epigenetyczne. Zmiany w DNA pozwalają prześledzić nie tylko zmiany związane z upływającym czasem, ale także potencjał rozwoju chorób wieku podeszłego, np. demencji czy nowotworów.
Przebadano 892 osoby w wieku od 7 do 50. Średni wiek badanego wynosił 28 lat. Każdy z nich przekazał próbki krwi i z każdym został przeprowadzony szczegółowy wywiad.
Chłopcy szkodzą swoim dzieciom
– To przyspieszone starzenie biologiczne jest ważne, ponieważ w poprzednich badaniach powiązano je z wyższym ryzykiem chorób takich jak rak, artretyzm i demencja. Nasze wyniki sugerują, że chłopcy, którzy palą w okresie dojrzewania, mogą nieświadomie szkodzić dzieciom, które w przyszłości będą mieli – tłumaczy López-Cervantes.
Badania naukowców nie tłumaczą w pełni, dlaczego palenie papierosów u nastolatków wiąże się z szybszym starzeniem ich dzieci. Uczeni wierzą jednak, że odkrycie może być ważne dla młodych chłopców, którzy palą papierosy lub spożywają inne, coraz bardziej popularne produkty nikotynowe.
Zdaniem lekarzy priorytetem powinno być zwiększenie wysiłków na rzecz zapobiegania palenia papierosów przez nieletnich. Pierwszy raz wiemy, że takie działania przynoszą korzyść nie tylko obecnemu pokoleniu, ale także kolejnym.
Źródło: European Respiratory Society
Nasz autor
Jonasz Przybył
Redaktor i dziennikarz związany wcześniej m.in. z przyrodniczą gałęzią Wydawnictwa Naukowego PWN, autor wielu tekstów publicystycznych i specjalistycznych. W National Geographic skupia się głównie na tematach dotyczących środowiska naturalnego, historycznych i kulturowych. Prywatnie muzyk: gra na perkusji i na handpanie. Interesuje go historia średniowiecza oraz socjologia, szczególnie zagadnienia dotyczące funkcjonowania społeczeństw i wyzwań, jakie stawia przed nimi XXI wiek.