To jedno łączy najzdrowszych ludzi świata. Naukowiec nie ma wątpliwości

Spis treści:

1. Co definiuje niebieską strefę?
2. Gdzie znajduje się 5 niebieskich stref?
3. Na czym polega dieta niebieskich stref?
4. Co jeszcze wpływa na długowieczność?

„Niebieskie strefy” mogą zawierać sekret życia do 100 lat i dłużej. Do takich wniosków doszedł Dan Buettner, badacz i podróżnik National Geographic. Od 2004 roku Buettner bada miejsca, które nie tylko charakteryzują się dużym odsetkiem osób powyżej 100. roku życia, ale również skupiskami ludzi, którzy starzeją się bez problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, otyłość, nowotwory czy cukrzyca.

Jego odkrycia stały się podstawą książek, w tym „Sekrety niebieskich stref: lekcje z najzdrowszych miejsc na Ziemi”, wzbudziły światowe zainteresowanie tymi rejonami, a nawet zainspirowały serial Netflixa „Live to 100: Secrets of the Blue Zones”. Gdzie znajdują się te „niebieskie strefy”? Co sprawia, że są tak zdrowe? I czego możemy się nauczyć od nich, nawet jeśli nie mieszkamy w ich pobliżu? Oto wszystko, co warto wiedzieć o niebieskich strefach.

Co definiuje niebieską strefę?

Badania Buettnera doprowadziły do wyodrębnienia pięciu regionów, które określił jako „niebieskie strefy”. Są to „demograficznie potwierdzone, geograficznie zdefiniowane” obszary, w których ludzie dożywają do 100 lat w niezwykłym odsetku – dziesięciokrotnie większym niż w Stanach Zjednoczonych.

Mimo że dzieli je ogromna odległość, te certyfikowane niebieskie strefy łączy dziewięć podstawowych zasad, które – jak twierdzą badacze – przyczyniają się do długiego i szczęśliwego życia. Wśród nich znajdują się niskie poziomy stresu, regularny ruch, silne poczucie celu oraz dieta oparta na roślinach.

Aby dane miejsce mogło zostać uznane za certyfikowaną niebieską strefę, musi spełniać trzy kryteria: wiarygodną dokumentację dotyczącą urodzin i zgonów, wysoki poziom długości życia na tle świata oraz wysoką lokalną długowieczność.

Gdzie znajduje się 5 niebieskich stref?

Pięć niebieskich stref znajduje się w:

• Ikarii (Grecja),

• Okinawie (Japonia),

• regionie Ogliastra na Sardynii (Włochy),

• Loma Linda w Kalifornii (USA)

• Półwyspie Nicoya (Kostaryka).

Największa wyspa subtropikalnego archipelagu należącego do Japonii – Okinawa – jest domem dla najdłużej żyjących kobiet na świecie. Podstawowe produkty spożywcze, takie jak słodkie ziemniaki z Okinawy, soja, kurkuma oraz goya (gorzki melon) sprawiają, że mieszkańcy Okinawy żyją długo i zdrowo. To właśnie w Okinawie Buettner rozpoczął swoje badania nad długowiecznością.

Położona niedaleko wybrzeża Turcji, na Morzu Egejskim, Ikaria odznacza się jednym z najniższych na świecie wskaźników umieralności w średnim wieku oraz demencji. Badania łączą długowieczność tych greckich super-stulatków z tradycyjną dietą śródziemnomorską, bogatą w warzywa i zdrowe tłuszcze oraz zawierającą niewielkie ilości produktów mlecznych i mięsnych.

Górzyste wyżyny Sardynii mogą się pochwalić najwyższą koncentracją stulatków wśród mężczyzn na świecie. Tutejsza ludność spożywa dietę niskobiałkową, która wiąże się z niższym poziomem zachorowalności na cukrzycę i nowotwory oraz mniejszym ryzykiem zgonu u osób poniżej 65. roku życia. Nicoya znajduje się w regionie Ameryki Środkowej o najniższym wskaźniku umieralności w średnim wieku oraz drugiej najwyższej koncentracji stulatków płci męskiej.

Sekret długowieczności w tym regionie częściowo tkwi w silnych wspólnotach religijnych, głębokich więziach społecznych i zwyczajach codziennej, niskointensywnej aktywności fizycznej. Wysoka koncentracja Adwentystów Dnia Siódmego w Loma Linda przyczynia się do tego, że mieszkańcy żyją o 10 zdrowych lat dłużej niż przeciętny Amerykanin. Codzienne posiłki w tym przedmieściu Los Angeles opierają się na biblijnej diecie składającej się ze zbóż, owoców, orzechów i warzyw.

Na czym polega dieta niebieskich stref?

Genetyka odgrywa kluczową rolę w tym, jak długo żyjemy, ale dieta może być „zjazdem na pas lepszego zdrowia” – mówi Buettner. Dieta niebieskich stref oparta jest na nawykach żywieniowych obywateli tych regionów. Około 95 procent tej diety stanowią produkty pochodzenia roślinnego, a 5 procent produkty zwierzęce. Oznacza to podstawę w postaci sezonowych owoców i warzyw, dużej ilości fasoli i słodkich ziemniaków, orzechów i pełnych ziaren.

Dieta zachęca do ograniczenia spożycia mięsa, nabiału i ryb. Gdy mieszkańcy niebieskich stref spożywają ryby, wybierają raczej mniejsze gatunki, które nie są przełowione – takie jak sardynki czy anchois. Dieta ta stosuje również zasadę „80%”, która polega na tym, by przestać jeść, gdy czujemy się prawie najedzeni.

Co jeszcze wpływa na długowieczność?

Wiele badań wskazuje, że dieta niebieskich stref może prowadzić do poprawy zdrowia i wydłużenia długości życia. Zgodnie z badaniami Loma Linda University Adventist Health Study, które śledzą tysiące uczestników od 1974 roku, dieta rybno-wegetariańska może zmniejszyć ryzyko śmierci wśród osób starszych o 18 procent.

Jednak zdrowe odżywianie to tylko część obrazu. W końcu – „człowiek nie żyje samym chlebem”. Kluczem do prowadzenia długiego i zdrowego życia może być dobra dieta, ale opiera się również na silnych relacjach i wspólnocie. Dobra wiadomość jest taka, że nie trzeba mieszkać w certyfikowanej niebieskiej strefie, aby czerpać z niej korzyści.

Źródło: National Geographic