Jaki jest wiek biologiczny twojego mózgu? Zdradzają to białka obecne we krwi
Twój mózg może być starszy – albo młodszy – niż wynikałoby z daty twojego urodzenia. Wskazują na to poziomy trzynastu białek znajdujących się we krwi każdego z nas.
Spis treści:
- Co to jest wiek biologiczny organizmu?
- Jak przeprowadzono badania?
- Na co wskazują poziomy białek we krwi?
Ile mamy lat? Na to pytanie można odpowiedzieć na kilka sposobów. Najprostszy to podać datę urodzenia. Jednak oprócz wieku metrykalnego istnieje również wiek biologiczny. Ta miara, stosowana przez naukowców, pozwala ustalić stopień zużycia organizmu. Dwa lata temu zaś uczeni z Uniwersytetu Stanforda zaproponowali wprowadzenie jeszcze innego miernika – wieku snu. On z kolei ma pomóc określać, jaka jest jakość naszego snu w porównaniu z grupą wiekową, do której należymy.
Co to jest wiek biologiczny organizmu?
Istnienie tylu różnych miar wskazuje, że liczenie samemu sobie lat to sprawa dość skomplikowana. Jeszcze bardziej komplikuje ją fakt, że np. trzydziestolatka trzydziestolatce nierówna. Starzejemy się w różnym tempie, w zależności od trybu życia oraz genów, a starzenie przyspiesza w pewnych określonych momentach naszego życia. Co więcej tryb życia może wpływać również na wiek poszczególnych organów, np. wątroby czy nerek.
Wiek biologiczny można określić, oceniając kilkanaście różnych parametrów takich jak ciśnienie tętnicze, poziomy cholesterolu czy glukozy. To one wskazują, w jakim stanie znajduje się organizm. Kilka lat temu zaproponowano jeszcze jeden test: badanie soczewki oka. Teraz zaś naukowcy przeprowadzili badania koncentrujące się tylko na jednym naszym organie: mózgu. I wymyślili, jak na podstawie poziomów 13 białek obecnych we krwi oszacować jego wiek biologiczny.
Jak przeprowadzono badania?
Specjaliści z chińskiego Uniwersytetu Fudan wykorzystali skany mózgu 11 000 dorosłych osób, które znajdowały się w brytyjskiej bazie danych medycznych UK Biobank. Osoby te miały od 50 do 80 lat. Najpierw badacze wykorzystali skany 70 proc. uczestników do treningu modelu sztucznej inteligencji.
Model miał nauczyć się przewidywać, w jakim wieku są uczestnicy badania, tylko na podstawie skanów ich mózgów. A konkretnie takich cech jak wielkość różnych rejonów mózgu i tego, jak poszczególne jego części łączyły się ze sobą.
Następnie model otrzymał skany mózgu pozostałych 30 proc. osób. Jak się okazało, umiał oszacował ich wiek z dokładnością do 2,7 lat.
Na koniec badacze użyli modelu, by oszacował wiek biologiczny mózgu kolejnej grupy 4700 osób mających średnio 63 lata. Dla nich również wykonano obrazowanie mózgu, a skany znajdowały się w bazie UK Biobank. Po otrzymaniu wyników naukowcy policzyli różnicę pomiędzy faktycznym wiekiem tych ludzi a tym przewidzianym przez AI. – Im wiek oszacowany przez AI był wyższy od faktycznego, tym szybciej mózgi tych osób się starzały – stwierdził Wei-Shi Liu, główny autor badań.
Na co wskazują poziomy białek we krwi?
Grupie tej pobrano również do badań próbki krwi. Okazało się, że u osób z „najstarszymi” mózgami poziom ośmiu białek był mocno podniesiony. Pięciu innych zaś znacząco obniżony. Z wcześniejszych badań wynikało, że białka te są produkowane przez komórki nerwowe i że ich poziomy mogą wpływać na ryzyko demencji i udaru.
To wskazuje, że oznaczanie tych białek mogłoby pomóc określić, jak szybko starzeje się dany mózg. Gdyby zaś okazało się, że mamy wpływ na ich poziom we krwi – np. poprzez zmianę trybu życia – bylibyśmy w stanie modyfikować wiek biologiczny własnego mózgu. I na przykład gdyby badania wykazały, że starzenie się naszego mózgu niebezpiecznie przyspiesza, lekarz mógłby zalecić nam wprowadzenie pewnych korekt go codziennego życia: zrzucenie zbędnych kilogramów albo zwiększenie dawki ruchu.
Opracowanie tego typu zaleceń to jednak dopiero sprawa przyszłości. Na razie naukowcy chcą przeprowadzić testy na zwierzętach, by ustalić, jak dokładnie te trzynaście białek wpływa na mózg.
Źródło: New Scientist, Nature Aging
Nasza autorka
Magdalena Salik
Dziennikarka i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Autorka powieści z gatunku fantastyki naukowej, ostatnio wydała „Płomień” i „Wściek”. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com