Co się dzieje z wilgotnością powietrza? Naukowcy biją na alarm

Spis treści:

1. Co powoduje wilgotność?
2. Dlaczego wilgotność sprawia, że czujesz się tak źle?
3. Czym jest „efekt mokrego termometru”?
4. Czy wilgotność pogarsza się z każdym latem?
5. Jak stworzyć plan działania na wypadek upałów

Pierwsza poważna fala upałów tego lata objęła znaczną część środkowych i wschodnich Stanów Zjednoczonych brutalną „kopułą” rekordowych temperatur i wysokiej wilgotności powietrza. Zjawisko kopuły występuje, gdy warunki pogodowe powodują, że wysokie ciśnienie atmosferyczne pozostaje w miejscu, zatrzymując pasma gorąca i wilgoci w danym regionie przez dłuższy czas.

Eksperci ostrzegają, że choroby związane z upałem, w tym wyczerpanie cieplne i udar cieplny, stanowią poważne zagrożenie. Nie jest zaskoczeniem, że wysokim letnim temperaturom towarzyszy przytłaczająco wysoka wilgotność, ale co powoduje te duszne warunki i dlaczego sprawiają, że czujemy się jeszcze gorzej?

Co powoduje wilgotność?

Wilgotność pojawia się, gdy para wodna dostaje się do powietrza poprzez parowanie wody z powierzchni. Kiedy temperatury rosną w miesiącach letnich, więcej wody paruje niż zimą, kiedy na zewnątrz jest chłodniej.– Im więcej pary wodnej w atmosferze, tym większa wilgotność powietrza – mówi James Marshall Shepherd, dyrektor Programu Nauk Atmosferycznych na Uniwersytecie Georgii.

W regionach kraju, które są zazwyczaj bardziej wilgotne, jak wschodnie Stany Zjednoczone, na powierzchni znajduje się więcej wody, która może parować, co skutkuje większą wilgotnością. Letnie wzorce pogodowe pochodzące z rejonu Zatoki Meksykańskiej, wywołane przez ciepłe temperatury wody i dominujące kierunki wiatru, prowadzą do dodatkowego napływu wilgoci z południa, co może przyczyniać się do parnych warunków.

Dlaczego wilgotność sprawia, że czujesz się tak źle?

Kiedy twoje ciało się nagrzewa, obszar mózgu zwany podwzgórzem wysyła sygnał do gruczołów potowych, że nadszedł czas, aby się ochłodzić. Pocenie się jest podstawowym mechanizmem organizmu służącym do obniżania jego wewnętrznej temperatury. Wysoka wilgotność oznacza wyższą wilgotność względną – stosunek ilości pary wodnej w powietrzu do ilości, jaką powietrze może utrzymać, zanim osiągnie punkt kondensacji i zacznie się opad.

Zbyt duża ilość pary wodnej lub wilgoci w powietrzu oznacza, że nie ma możliwości, aby pot mógł odparować z twojej skóry. Innymi słowy, możesz się pocić, ale pot nie ma dokąd uciec. W warunkach suchego gorąca, takich jak na pustyni, twoje ciało nie odczuwa aż tak dużego gorąca, ponieważ parowanie odbiera wodę – a w rezultacie również ciepło – z powierzchni skóry.

Czym jest „efekt mokrego termometru”?

Termin „efekt mokrego termometru” lub „temperatura mokrego termometru” odnosi się do tego, jak skutecznie organizm może się ochłodzić w warunkach wysokiego gorąca i wysokiej wilgotności. Gdy ciepło i wilgotność są zbyt wysokie, ludzie nie są w stanie skutecznie się schładzać. Powoduje to przegrzanie organizmu, co może prowadzić do wyczerpania cieplnego i udaru cieplnego.

– Kiedy nie schładzasz się wystarczająco szybko, wtedy bardziej odczuwasz objawy stresu cieplnego – mówi Lemcke-Stampone. Niektóre z tych objawów to zmęczenie i nudności.

Czy wilgotność pogarsza się z każdym latem?

Ilość wody, jaką powietrze może utrzymać, zależy od jego temperatury – im cieplejsze powietrze, tym więcej wilgoci może wchłonąć. Eksperci twierdzą, że klimat się zmienia, a atmosfera przeciętnie się ociepla, co skutkuje wzrostem wilgotności.

Badanie z lutego 2025 roku wykazało, że w ciągu ostatnich 40 lat fale gorąca o wysokiej wilgotności zwiększyły swoją intensywność, szczególnie na wschodzie USA. Jednym z najbardziej podstępnych aspektów fali gorąca o wysokiej wilgotności jest to, że upał nie ustępuje w nocy, szczególnie w miastach, które są pokryte asfaltem i betonem. – Wysokie temperatury nocą to absolutnie efekt zmian klimatycznych – mówi LeGrande.

Jak stworzyć plan działania na wypadek upałów

W miarę jak wilgotność się pogarsza, wzrasta ryzyko nadmiernej ekspozycji. Wysokie temperatury oznaczają, że wielu z nas będzie musiało mieć plan na wypadek ekstremalnych warunków pogodowych. Poleganie wyłącznie na klimatyzacji może nie wystarczyć. Bądź przygotowany – nawadniaj się, miej pod ręką lód i wentylatory, które zwiększają prędkość przepływu powietrza wokół ciała i pomagają obniżyć temperaturę wewnętrzną.

Nie tylko najbardziej wrażliwi członkowie społeczeństwa, jak osoby starsze i przewlekle chore, są narażeni na choroby związane z upałem. Nowe badania pokazują, że coraz częściej również młodzi ludzie są fizycznie przeciążeni z powodu upałów. – Upewnij się, że kontaktujesz się z przyjaciółmi, rodziną i sąsiadami – nawet tymi, których normalnie nie podejrzewałbyś o to, że mogą być zagrożeni – mówi LeGrande.

źródło: National Geographic