Reklama

Mgławica w kształcie nietoperza znajduje się pomiędzy gwiazdozbiorami nieba południowego Cyrkiel i Węgielnica, w odległości około 10 tysięcy lat świetlnych od nas. Jest naprawdę pokaźnych rozmiarów, bo dla obserwatora z Ziemi ma wielkość czterech tarczy Księżyca w pełni.

Kosmiczny żłobek

Ten olbrzymi obłok gazu i pyłu jest bardzo aktywny. Gaz regularnie zapada się, inicjując tym samym narodziny nowych gwiazd. O takich miejscach mówi się gwiezdne żłobki lub kosmiczne wylęgarnie. Znajdujące się wewnątrz mgławicy nowonarodzone gwiazdy uwalniają dużo energii, co wywołuje intensywne świecenie. Właśnie to można dostrzec na halloweenowym, zarejestrowanym przez teleskop zdjęciu. Intensywnie czerwone miejsca to właśnie młode gwiazdy. Natomiast ciemne włókna, przypominające szkielet nietoperza, to chłodniejsze i gęstsze skupiska gazu i pyłu blokujące światło odległych gwiazd.

Na zdjęciu można wyróżnić dwa skatalogowane już obłoki. Prawe skrzydło nietoperza tworzy obłok RCW 94, natomiast jego ciało to obłok RCW 95. Obraz powstawał warstwami. Obserwacje 2,6-metrowego teleskopu prowadzone były na różnych długościach fali, a następnie połączone w jedną kompozycję. Czerwona poświata powstała dzięki obserwacjom w zakresie widzialnym. Na to nałożono obraz w podczerwieni, co pozwoliło lepiej pokazać najgęstsze rejony mgławicy.

Europejskie Obserwatorium Południowe

Symbol nietoperza to przede wszystkim zdjęcie mające pokazać możliwości teleskopów Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). To zrzeszająca 16 państw najważniejsza europejska instytucja astronomii naziemnej. Wśród członków ESO jest również Polska z zarządzanym przez Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN Obserwatorium Cerro Murphy znajdującym się, jak pozostałe ośrodki ESO, na pustyni Atakama w Chile.

ESO zarządza trzema lokalizacjami obserwacyjnymi w Chile. Są to obserwatoria:

  • La Silla;
  • Paranal;
  • Chajnantor.

W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope – Bardzo Duży Teleskop) oraz dwa teleskopy do przeglądów nieba. VISTA pracuje w podczerwieni, VLT Survey Telescope w zakresie widzialnym. W Paranal ESO zarządza także południowym obserwatorium CTA (Cherenkov Telescope Array South) – największym na świecie i najbardziej czułym obserwatorium promieniowania gamma.

Wspólnie z międzynarodowymi partnerami ESO zarządza także radioteleskopami APEX i ALMA, które są instrumentami do obserwacji nieba w zakresach milimetrowym i submilimetrowym. Na Cerro Armazones, niedaleko Paranal trwa budowa największego obserwatorium optycznego na Ziemi, czyli Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (Extremely Large Telescope, ELT).

Ekstremalnie Wielki Teleskop

ELT ma zostać oddany do użytku w 2029 roku. Zwierciadło teleskopu ma mieć niemal 40 metrów średnicy, czyli będzie czterokrotnie większe od największych działających obecnie teleskopów optycznych. Powierzchnia zbierająca światło to około 978 metrów kwadratowych, czyli ponad cztery razy więcej niż w przypadku teleskopu VLT (8,2 m). Możliwości techniczne ELT mają pozwolić odnaleźć i rozpoznać najstarsze obiekty i struktury Wszechświata.

ELT jest projektem europejskim, co oznacza, że my również mamy w nim swój udział. Dwa inne duże teleskopy, budowane przez amerykańskie konsorcja naukowe, będą mniejsze (Thirty Meter Telescope – 30 m, Giant Magellan Telescope – 25,4 m). Są także na znacznie wcześniejszym etapie zaawansowania projektów niż ELT.

Źródło: ESO

Nasza autorka

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Pisze przede wszystkim o eksploracji kosmosu, astronomii i historii. Związana z Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz magazynami portali Gazeta.pl i Wp.pl. Ambasadorka Śląskiego Festiwalu Nauki. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.
Reklama
Reklama
Reklama