Nastolatka z Katowic odkryła nowe ciało niebieskie – i nazwała je imieniem wybitnego polskiego astronoma
Polska uczennica, Maria Wicher, została uznana za współodkrywczynię nowej planetoidy. Nazwała ją „Wolszczan”, oddając hołd profesorowi, którego wykład ją zainspirował. Odkrycie nastolatki to efekt międzynarodowej współpracy badawczej i zaangażowania młodych ludzi w naukę.
Nauka to nie tylko dzieło ekspertów po wielu latach edukacji i pracy. Udowodniła to pewna nastolatka z Katowic. Zainteresowana astronomią licealistka zaangażowała się w projekt nauki obywatelskiej i dokonała ważnego odkrycia. Młoda Polka nie poprzestała jednak na własnym osiągnięciu - dzięki niej nowo odkryte ciało niebieskie dostało imię Aleksandra Wolszczana, jednego z najwybitniejszych astronomów.
Obywatelka odkrywa planetoidę
Maria Wicher, licealistka i członkini Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii oraz młodzieżowej sekcji AstroYouth działającej przy Polskim Towarzystwie Astrobiologicznym, brała udział w japońskim projekcie nauki obywatelskiej „Come on! Impacting ASteroids” (COIAS). Amatorzy mogą w nim analizować i interpretować dane naukowe pod okiem badaczy.
Młoda astronomka analizowała archiwalne zdjęcia z teleskopu Subaru pracującego na Hawajach. Wypatrzyła na nich nieznaną planetoidę. Oficjalnie jej współodkrywcami są jeszcze naukowcy: Todd Fisher, Nao Ikeda i Jiashuo Zhang.
Jak nazwać nieznany obiekt?
Prawo nadawania nazw planetoidom przysługuje ich odkrywcom. W tym przypadku ten zaszczyt przypadł zatem Marii Wicher. Do tej pory obiekt pozostawał bezimienny – nosił tylko techniczny numer 805997. Oczywiście proponowane nazwy muszą spełniać kryteria ustalone przed Międzynarodową Unię Astronomiczną. Ta organizacja jako jedyna na świecie ma prawo nadawać obiektom astronomicznym oficjalne nazwy.
Kosmiczne spotkanie i inspiracja
W 2023 r. Maria Wicher uczestniczyła w wykładzie prof. Aleksandra Wolszczana na konferencji Europejskiego Towarzystwa Astronomicznego. Wówczas pojawiła się w jej głowie myśl: jeśli kiedykolwiek odkryję kosmiczny obiekt i będę miała prawo nadać mu nazwę, uhonoruję w ten sposób dokonania naukowe tego polskiego radioastronoma.
To zobowiązane szybko znalazło pozytywny finał. W grudniowym biuletynie wydanym przez komitet ds. nazewnictwa małych ciał w Układzie Słonecznym przy Międzynarodowej Unii Astronomicznej ogłoszono nowe nazwy dla planetoid, w tym obiektu „Wolszczan”. Obiekt ten zlokalizowany jest w głównym pasie planetoid znajdującym się między Marsem a Jowiszem. Jego szacowana średnica wynosi ok. 1,2 km.
Kim jest Aleksander Wolszczan?
Prof. Aleksander Wolszczan jest wybitnym astronomem i astrofizykiem. Zasłynął w świecie jako odkrywca pierwszych planet pozasłonecznych krążących wokół pulsara PSR B1257+12 w gwiazdozbiorze Panny. Jego przełomowe odkrycie zapoczątkowało intensywny rozwój badań nad planetami pozasłonecznymi. Liczba znanych planet poza Układem Słonecznym przekroczyła już 6000.
Kariera naukowa prof. Aleksandra Wolszczana rozpoczęła się na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od roku 1992 roku jest związany z Uniwersytetem Stanowym Pensylwanii, jednak utrzymuje stały związek z polskim i toruńskim środowiskiem naukowym. Na przykład od roku 2004 z inicjatywy i przy udziale prof. Wolszczana astronomowie z UMK prowadzą pensylwańsko-toruński projekt poszukiwania planet pozasłonecznych. Zaowocował odkryciem już ponad 30 planet przy innych gwiazdach oraz pięcioma doktoratami.
Źródło: Portal UMK
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy i podróżniczy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie. Miłośnik niewielkich, lokalnych muzeów. Uwielbia długie trasy rowerowe, szczególnie te prowadzące wzdłuż rzek. Lubi poznawać nieznane zakamarki Niemiec, zarówno na dwóch kółkach, jak i w czasie górskiego trekkingu.