Topór pochodzący z kosmosu? Niespodzianka na Borneo
Rzadki oręż odkryty na Borneo zaskoczył archeologów – okazuje się, że może mieć… kosmiczne pochodzenie. To dowód na to, że zwykłe poszukiwanie złota może prowadzić do zaskakujących odkryć.

Indonezyjska wyspa Borneo to ważne miejsce archeologicznych cudów. Uwagę naukowców przykuł jednak odnaleziony w pobliżu wioski Paau niewielki topór lejkowaty, który może pochodzić z kosmosu. Jak się znalazł na wyspie i do czego służył?
Niezwykłe znalezisko na końcu świata
Odkrycia dokonał miejscowy poszukiwacz złota na północnym terytorium wyspy, w pobliżu wioski Paau. Już wcześniej znajdowano w okolicy osady niezwykłe przedmioty: starożytne koraliki i narzędzia kamienne kojarzone z ludem Dajaków, rdzennych mieszkańcach Borneo, którzy zamieszkiwali te tereny już około II tysiąclecia p.n.e.
To wszystko dlatego, że wioska ta jest niezwykle oddalona od cywilizacji: jej położenie na malowniczym zbiorniku Riam Kanan sprawia, że można się na nią dostać jedynie łodzią. Łodzią, która płynie przynajmniej dwie godziny.
Topór z innej planety
Topory lejkowate pełniły ważną rolę związaną z indonezyjską mitologią. W lokalnej tradycji miały pojawiać się w miejscach, w które uderzył piorun. Przez tubylców określane są mianem Gigi Petir lub Untu Gledek.
Indonezyjski zespół zajmujący się dziedzictwem kulturowym wskazuje, że przedmioty te są niewielkie, starannie wykonane i cenione raczej jako elementy prestiżu lub instrumenty wymiany handlowej. Przez swój kształt nie mają większej wartości bojowej.
Meteoryt symbolem statusu
Czyli oręż nie przyleciał jednak z kosmosu? Cóż – i tak, i nie. Najprawdopodobniej wykonany jest z meteorytu: fragmentu ciała niebieskiego, który uderzył w ziemię. Jego obróbka wymagała eksperckiej wiedzy metalurgicznej, której naukowcy nie podejrzewali u lokalnej ludności.
Liczne legendy sugerują, że było inaczej – baja się, że mieszkańcy Borneo używali „kamieni z nieba” do tworzenia swoich broni. Stąd właśnie wywodzą się historie o toporach pojawiających się w miejscu uderzenia piorunów. Nowe odkrycie może wytłumaczyć te pomysły.
Ostateczne dowody przyniosą jednak dopiero dalsze analizy. Mają one wyjaśnić pochodzenia topora, jego kontekst kulturowy i odkryć tajemnicę przejścia społeczeństwa Kalimantanu z epoki kamienia do epoki brązu. Obecnie topór jest przedmiotem badań indonezyjskich instytucji.
Źródło: Radar Banjarmasin
Nasz autor
Jonasz Przybył
Redaktor i dziennikarz związany wcześniej m.in. z przyrodniczą gałęzią Wydawnictwa Naukowego PWN, autor wielu tekstów publicystycznych i specjalistycznych. W National Geographic skupia się głównie na tematach dotyczących środowiska naturalnego, historycznych i kulturowych. Prywatnie muzyk: gra na perkusji i na handpanie. Interesuje go historia średniowiecza oraz socjologia, szczególnie zagadnienia dotyczące funkcjonowania społeczeństw i wyzwań, jakie stawia przed nimi XXI wiek.

