Odkrycie na miarę grobowca Tutanchamona. Prawdziwa sensacja w Egipcie

Spis treści:

1. Co wiemy o grobowcu Thotmesa II?
2. Kim był Thotmes II?
3. Odkrycie grobowca Thotmesa II – komentarz polskiego egiptologa

Takie odkrycia zdarzają się w Egipcie bardzo rzadko. Co prawda archeolodzy w tym kraju dokonują co rusz ciekawych znalezisk, ale grobowce faraonów to zupełnie inna sprawa i inny kaliber.

Ostatni grobowiec władcy Egiptu odkryto w rejonie Doliny Królów niedaleko Luksoru w 1922 roku. Należał do Tutanchamona, który żył w XIV wieku p.n.e. Pochówki królewskie znaleziono również w Delcie Nilu w 1939 roku.

Co wiemy o grobowcu Thotmesa II?

Bardzo długo sądzono, że grobowiec tego faraona znajduje się w Dolinie Królów i jest oznakowany jako KV 42. Wewnątrz odkryto niezdobioną kamienną trumnę, ale brakowało zabytków, noszących jego imię.

W ostatnich latach wytypowano do badań inny grobowiec. Znajduje się w jednej z licznych dolin na zachód od Doliny Królów, określanej literą C. Był to strzał w dziesiątkę.

Wspólny egipsko-brytyjski zespół archeologów ogłosił właśnie, że położony tam grobowiec skalny istotnie jest miejscem spoczynku Thotmesa II, władcy XVIII dynastii, który władał w latach ok. 1481-1479 p.n.e.

Wykopaliska, prowadzone przez Najwyższą Radę Starożytności we współpracy z New Kingdom Research Foundation, rozpoczęły się w 2022 r. Wówczas zidentyfikowano wejście i główny korytarz grobowca.

Mozolna praca w zasypanym i silnie zniszczonym grobowcu, w końcu przyniosła efekty. Początkowo eksperci sądzili, że grobowiec należy do jakiejś królewskiej małżonki ze względu na bliskość grobowców żon króla Thotmesa III. Jednak artefakty odkryte w grobowcu, w tym fragmenty naczyń z trawertynu (tzw. alabastru egipskiego), postawiły kropkę nad i – były zdobione kartuszami noszącymi imię królewskie.

– To pierwszy raz, kiedy odkryto wyposażanie pogrzebowe należące do Thotmesa II. Nie ma takich przedmiotów w żadnym muzeum na całym świecie – powiedział sekretarz generalny Najwyższej Rady Starożytności Mohamed Ismail Khaled cytowany przez Państwowy Serwis Informacyjny (SIS).

Niestety, grobowiec został zalany przez nawalne deszcze już w starożytności, zapewne na krótko po złożeniu mumii faraona. Naukowcy sądzą, że część z wyposażenia przeniesiono w inne miejsce.

Na ścianach grobowca zachowały się szczątkowo zdobienia. Są to sceny ze świętej księgi Amduat, które miały pomóc zmarłemu w nawigowaniu po zaświatach. Najlepiej przetrwały malowidła na suficie. Widać pięcioramienne złote gwiazdy na błękitnym nieboskłonie.

Kim był Thotmes II?

Thotmes II jest jednym z tych egipskich władców, o którego losach wiemy niestety niewiele. Jego ojcem był faraona Thotmes I, a matką – Mutnofret. Nie była to jednak główna małżonka jego ojca, bo miał ich kilka. W pierwszym roku swojego panowania kazał postawić kamienną stelę w Asuanie, na której opisano jego zwycięstwo nad ludami nubijskimi.

Król żył w czasach, które są dla egiptologów fascynujące. Thotmes II był przyrodnim bratem Hatszepsut, którą poślubił. Po jego śmierci przejęła tron egipski i zasłynęła z wybudowania pięknej świątyni grobowej w Deir el-Bahari. Stało się, to gdy syn Thotmesa II – ale z innej małżonki – znany później jako Thotmes III, był jeszcze dzieckiem.

Jego mumia została znaleziona w XIX wieku w podziemnej skrytce niedaleko świątyni Hatszepsut, wraz z wieloma innymi królewskimi mumiami. Obecnie znajduje się w Narodowym Muzeum Cywilizacji Egipskiej w Kairze.

Odkrycie grobowca Thotmesa II – komentarz polskiego egiptologa

National Geographic Polska zapytało egiptologa, dr. Filipa Taterkę z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN, dlaczego to znalezisko jest tak istotne.

– Przede wszystkim dlatego, że mówi nam to wiele o historii nekropoli tebańskiej, a zwłaszcza Doliny Królów, co jest pewną ironią, biorąc pod uwagę, że sam grobowiec znajduje się poza nią. Badacze od dawna spierali się o to, który władca jako pierwszy został tam pochowany. Część opowiadała się za Hatszepsut, a część twierdziła, że Thotmes I. Jeśli jednak syn tego ostatniego, Thotmes II, został pochowany poza Doliną Królów, to może świadczyć o tym, że to właśnie Hatszepsut była pierwszą osobą z rodziny królewskiej pochowaną w Dolinie Królów – wyjaśnia Dr Taterka.

A czy dzięki temu znalezisku dowiemy się więcej o tym zagadkowym faraonie? Dr Taterka jest sceptyczny. – W grobowcach królewskich z czasów XVIII dynastii raczej nie znajdujemy informacji o samym panowaniu, a z informacji prasowych wynika, że dekoracja grobowca jest zachowana tylko szczątkowo. Teoretycznie mogą się trafić jakieś pozostałości wyposażenia opatrzone krótkimi tekstami z datą, co miałoby znacznie dla chronologii, ale na razie wygląda na to, że takie nadzieje mogą być płonne – uważa egiptolog.

W jego ocenie grobowiec mówi nam więcej o tym, co działo się już po śmierci króla – trawertynowe naczynie z inskrypcją dedykacyjną Hatszepsut potwierdza jej szczególną pozycję po przedwczesnej śmierci Thotmesa II. Siedem lat po jego śmierci koronowała się na władczynię Egiptu.

Źródła: SIS, National Geographic Polska

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.