Nietypowe tatuaże na twarzy mumii sprzed 800 lat. To archeologiczna zagadka
Równoległe linie, wytatuowane na policzkach mumii z Ameryki Południowej, wprawiły naukowców w zdumienie. Takie zdobienia nie są znane z tej części świata. Inny zagadkowy wzór pojawił się też nadgarstku.
Spis treści:
- Archeologia magazynowa i jej ważne znaleziska
- Nowe metody – nowe wnioski
- Takich tatuaży dotąd z Ameryki Południowej nie znano
Tatuaże znajdowane są na zmumifikowanych ciałach w różnych częściach świata – od Azji, przez Afrykę po Nowy Świat. Wykonywano je już tysiące lat temu. Ich znaczenie i funkcja były różne. Tatuaże wzbudzają duże zainteresowanie. Może wręcz stwierdzić: świat oszalał na ich punkcie. Jeszcze kilka dekad temu kojarzone były ze światem przestępczym, dziś zdobią ciała w zasadzie każdej grupy społecznej.
Archeologia magazynowa i jej ważne znaleziska
Miliony zabytków i innych obiektów wydobytych w czasie wykopalisk przechowywane są w przepastnych magazynach muzealnych. Tylko niewiele z nich jest eksponowanych na wystawach, a pewnie jeszcze mniej – dogłębnie przebadanych i przeanalizowanych.
Tak też było z mumią kobiety znajdującą się w Muzeum Antropologii i Etnografii Uniwersytetu w Turynie we Włoszech. Niestety, nie jest znane jej dokładne miejsce znalezienia, ale wiadomo, że pochodzi z Ameryki Południowej. Była to kobieta, która żyła w Andach 800 lat temu. Dawne mumie z tego rejonu świata badała też ostatnio polska ekspertka.
Nowe metody – nowe wnioski
Mumii postanowił przyjrzeć się bliżej międzynarodowy zespół badaczy, który opublikował dogłębną analizę w czasopiśmie „Journal of Cultural Heritage”. Zastosowano różnorodne metody badawcze do uzyskania maksymalnie dużej liczby informacji na temat zdobień na skórze. Były to:
- reflektografia w podczerwieni – w celu zidentyfikowania obecności, liczby i lokalizacji tatuaży na ciele mumii,
- metody chemiczno-fizyczne, w tym spektrometria fluorescencji rentgenowskiej – aby poznać skład chemiczny tatuaży.
Takich tatuaży dotąd z Ameryki Południowej nie znano
Dzięki zastosowaniu szerokiej gamy metod, lepiej dostrzeżono kilka ciekawych tatuaży oraz szczegóły ich wykonania. Dodatkowo ujrzano też takie niewidoczne gołym okiem. Przede wszystkim badaczy zaskoczyły zdobienia na policzkach w postaci równoległych linii. Dodatkowo, na nadgarstku zmarłej kobiety znaleziono motyw przypominający literę S.
Nietypowy okazał się też skład pigmentu zastosowanego do tatuowania. Stworzono go między innymi ze związków nieorganicznych na bazie żelaza i manganu. Nie było w nim węgla drzewnego – a takiego składnika spodziewano się, bo był najczęściej stosowany do takich celów. Wykryto też cynk, brom i siarkę, prawdopodobnie związane z dawnymi zabiegami konserwatorskimi (miały też zapobiec zagrzybieniu) zastosowanymi na mumii.
Zagadką jest, co oznaczają te tatuaże. Ale ze względu na brak źródeł pisanych z czasów prekolumbijskich i unikatowość motywów dostrzeżonych na policzkach i nadgarstku mumii, zapewne nigdy nie poznamy ich funkcji.
Źródło: Journal of Cultural Heritage
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.