Egipska moneta w Mieście Dawida. Zagadkowe odkrycie w Jerozolimie

Archeolodzy z Izraelskiego Urzędu Starożytności prowadzili wykopaliska w Mieście Dawida. To najstarsza część Jerozolimy, która znajduje się na południe od wzgórza świątynnego. Według Biblii król Dawid w X wieku p.n.e. zdobył Jebus (miasto Jebuzytów) i uczynił je swoją stolicą. Była to polityczna i religijna stolica królestwa Izraela, a później jego syna Salomona. Współcześnie jest to stanowisko archeologiczne, które badane jest od XIX wieku.

Złota moneta z Miasta Dawida

Podczas najnowszych badań archeolodzy odsłonili złotą monetę z wizerunkiem Bereniki II. Była to królowa Cyreny i hellenistycznego Egiptu z dynastii Ptolemeuszy. Uważana jest za jedną z najsłynniejszych władczyń epoki. Jej pierwszym mężem był Demetriusz, książę macedoński. Kazała go jednak zgładzić, ponieważ próbował przejąć władzę w jej królestwie. Następnie poślubiła Ptolemeusza III Euergetesa, króla Egiptu, stając się królową tego państwa.

Dzięki małżeństwu z egipskim królem doszło do zjednoczenia Cyreny z Egiptem, co znacznie wzmocniło państwo Ptolemeuszy. Królowa zmarła ok. 221 r. p.n.e. Została najprawdopodobniej zamordowana z rozkazu własnego syna, Ptolemeusza IV Filopatora, który chciał sprawować rządy samodzielnie.

Moneta z wizerunkiem Bereniki II została wybita prawdopodobnie w Aleksandrii ponad 2200 lat temu. Badacze uważają, że mogła być częścią kolekcji monet podarowanych żołnierzom powracającym z III wojny syryjskiej z lat 246–241 p.n.e. Był to konflikt między egipskim Królestwem Ptolemeuszy a syryjskim Imperium Seleucydów. Zakończył się zwycięstwem Ptolemeusza III Euergetesa nad Seleukosem II.

Moneta przedstawiała królową Egiptu Berenikę II

– To przepiękna moneta. Znaleźliśmy tylko 17 takich monet w ciągu ostatnich 100 lat – powiedział Robert Kool, kierownik działu numizmatyki w Izraelskim Urzędzie Starożytności. Spośród tych siedemnastu monet, ta odkryta w Mieście Dawida, jest pierwszą, którą znaleziono poza Egiptem podczas wykopalisk archeologicznych.

Moneta została odkryta na wstępnym etapie wykopalisk, podczas przesiewania gleby. – Przesiewałam ziemię, gdy nagle zobaczyłam coś błyszczącego. Na początku nie mogłam uwierzyć własnym oczom, a potem biegałam podekscytowana po terenie wykopalisk – wspomina odkrycie Rivka Langler, archeolożka prowadząca badania w Jerozolimie.

Rewers monety przedstawia Berenikę II, która ma na sobie tiarę, welon i naszyjnik. Z kolei na awersie widnieje róg Amaltei, zwany również rogiem obfitości, dwie gwiazdy, a także inskrypcja „Basileus”, co w kulturze hellenistycznej oznacza władcę. Naukowcy podkreślają, że ten napis wskazuje, że królowa miała bardzo silną pozycję w państwie, równą królowi, i sprawowała samodzielną władzę.

– Była królową obszaru znajdującego się obecnie we wschodniej Libii. Gdy poślubiła swojego kuzyna Ptolemeusza III, obszar ten stał się częścią tego dużego, bardzo ważnego i bogatego królestwa hellenistycznego. Kiedy jej mąż, Ptolemeusz III, najechał Syrię, objęła władzę jako regentka Egiptu – wyjaśnił Kool.

Skąd egipska moneta wzięła się w Jerozolimie?

Archeolog dodał, że królowe z dynastii Ptolemeuszy rzadko pojawiały się na monetach, a jednym ze znanych przykładów jest słynna Kleopatra. – Nasze odkrycie wskazuje, że królowa Berenika II miała wielką władzę lub wpływy polityczne – napisali w oświadczeniu badacze.

– Nie wiadomo dokładnie, jak moneta trafiła do Jerozolimy. Do tej pory panował pogląd, że po oblężeniu Pierwszej Świątyni Jerozolima była małym, marginalnym miastem, ubogim w zasoby naturalne – powiedział w Yiftah Shalev, archeolog, który był jednym z kierowników wykopalisk. – Jerozolima zaczynała odradzać już w okresie perskim do 333 r. p.n.e. i umacniać pod rządami Ptolemeuszy – dodał badacz.

Prof. Yuval Gadot, archeolog na Uniwersytecie w Tel Awiwie zwrócił uwagę na to, że elity w Jerozolimie prawdopodobnie łączyły więzi z rządzącymi w Egipcie. – Znaleziona tu złota moneta świadczy o tym, że Jerozolima była wówczas ważnym miastem – tłumaczy.

Źródło: LiveScience

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.