Archeolodzy odnaleźli grę planszową Majów. Była częścią podłogi jednego z domów

Chociaż gry planszowe biją obecnie rekordy popularności i przeżywają istny renesans, to ta forma rozrywki znana jest od czasów starożytnych. Człowiek bowiem od zawsze potrzebował zabawy, aby oderwać się od codziennego życia. W Egipcie powstała prawdopodobnie jedna z najstarszych gier – senet. Jej początki sięgają około 3100–3500 r. p.n.e. Alternatywnie za najstarszą grę planszową uważa się Królewską Grę z Ur. Znaleziono ją w Mezopotamii, a datowana jest na ok. 2600 rok p.n.e. Uważa się ją za pierwowzór tryktraka.

Archeolodzy znaleźli grę planszową Majów

Ale gry planszowe były popularne także w Ameryce Południowej wśród ludów prekolumbijskich. Potwierdza to najnowsze odkrycie w Gwatemali. Podczas badań archeologicznych w pradawnym mieście Majów Naachtun, badacze odnaleźli planszę do gry w patolli, która została wykonana z małych, czerwonych kawałków ceramiki. Zostały wbudowane w podłogę budynku mieszkalnego.

Patolli to gra planszowa, która znana była na terenie niemal całej Mezoameryki. Jej zasady przypominają klasycznego „chińczyka”. Nazwa tej planszówki wywodzi się z języka nahuatl i pochodzi od słowa patoa, oznaczającego „grać”. Miała to być niezwykle popularna forma rozrywki w czasach prekolumbijskich, ale została zapomniana wraz z najazdem konkwistadorów.

Gra została wbudowana w podłogę domu

Najnowsze odkrycie zostało opublikowane na łamach czasopisma „Latin American Antiquity”. – Planszę z patolli odnaleźliśmy w dużym kompleksie mieszkalnym z okresu klasycznego (ok. V wieku n.e.) na stanowisku Majów w Naachtun, obecnym Petén w Gwatemali. Chociaż znane są dziesiątki patolli wyrytych na stiukowych podłogach i ławach, patolli z Naachtun zostało wykonane w wyjątkowy sposób poprzez inkrustowanie ceramiki w posadzce – mówi Julien Hiquet z Uniwersytetu Paryskiego i główny autor badania.

Stworzenie tej planszy prawdopodobnie wymagało ok. 478 elementów ceramiki, głównie w kolorze czerwonym i pomarańczowym. Tablica przypominała motyw patolii, znany przede wszystkim z kultury Majów. Konstrukcja ta nie przypominała jednak żadnego innego patolli, które odnaleziono do tej pory. Na podstawie pozostałości planszy naukowcy ocenili, że cała miała wymiary 80 × 110 cm. Oznacza to, że była dwukrotnie większa niż standardowe.

Gry planszowe mogły być codziennością społeczeństwa majańskiego

– Taka metoda stworzenia tablicy może rzucić nowe światło na to, jak Majowie cenili różne rozgrywki w swoim społeczeństwie i stworzyli z nich element życia codziennego. Tablice te mogły być tak popularne, że były wkomponowane w architekturę już na etapie planowania budowli – mówi Hiquet. – Co ciekawe, otoczenie, w którym znajdowała się plansza, sugeruje, że budowla ta prawdopodobnie była częścią domu elitarnej rodziny lub mogła być niewielkim, lokalnym ośrodkiem administracyjnym – wyjaśnia badacz.

Czy zatem Majowie grali w gry planszowe, tak jak dzisiaj my gramy w Monopoly, Azul, czy Catan? Być może. Na pewno był to element, który umacniał więzi pomiędzy członkami danej społeczności i sprawiał im po prostu frajdę. Jednak część tekstów wskazuje, że był to także element kultu. Plansza w kształcie krzyża mogła symbolizować cztery strony świata, a ruch pionków wędrówkę przez kosmos lub los człowieka. Niektóre patolli bowiem znaleziono także w świątyniach.

Pierwsze znane patolli pochodzi z 200 r. p.n.e. Jednak wiedza o tej grze pochodzi głównie z tekstów mezoamerykańskich. Wiadomo, że była to bardzo ważna gra dla Azteków, Tolteków i Majów, ponieważ informacje o niej pojawiają się w dokumentach historycznych, a nawet kodeksach.

Źródło: Latin American Antiquity

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.