Nie dla lajków, a dla pamięci. Konkurs fotograficzny Wiki Lubi Zabytki

„Wiki Lubi Zabytki” to polska edycja międzynarodowego konkursu Wiki Loves Monuments, największego konkursu fotograficznego na świecie według Księgi Rekordów Guinnessa. W Polsce po raz czternasty organizuje go Stowarzyszenie Wikimedia Polska.

Czym jest „Wiki Lubi Zabytki”

To otwarty konkurs dla każdego – amatorów i profesjonalistów. Uczestnicy fotografują obiekty z rejestru zabytków, a zdjęcia – na wolnych licencjach – trafiają do Wikimedia Commons, gdzie mogą ilustrować artykuły Wikipedii i służyć edukacji, nauce i mediom. Polska uczestniczy w inicjatywie od początku, a konkurs odbywa się u nas co roku we wrześniu.

Po co to robimy

Cel jest praktyczny: udokumentować jak najwięcej zabytków i udostępnić tę dokumentację każdemu – bez paywalla, na zawsze. Dzięki temu zdjęcia żyją dalej: trafiają do artykułów, prezentacji, materiałów edukacyjnych, a czasem... ratują pamięć o miejscach w obliczu żywiołów.

Emocje i odpowiedzialność

Edycja 2024 przypomniała, że fotografia dziedzictwa to także świadectwo chwili. Wśród niemal 20 tysięcy nadesłanych fotografii znalazły się prace pokazujące zabytki tuż przed powodzią i w jej trakcie – jak zdjęcia Jacka Halickiego dokumentujące m.in. Most Żelazny w Kłodzku. To obrazy, które mają wartość nie tylko estetyczną: stają się publicznym archiwum odporności (i kruchości) naszego dziedzictwa.

Skala i tempo

Uczestnicy i uczestniczki z Polski wielokrotnie osiągali wyniki, które stawiały nas w światowej czołówce: w 2012 roku przesłano ponad 51 tysięcy zdjęć (pierwsze miejsce wśród krajów), a w 2013 i 2014 – niemal po 50 tysięcy. Po powrocie konkursu w 2019 r. co roku dodawaliśmy ok. 6–8 tysięcy fotografii, by w 2024 pobić rekord dekady: niemal 20 tysięcy nowych ujęć zabytków trafiło do wspólnych zasobów.

Jak wziąć udział w 2025

Od 1 do 30 września wejdź na mapę zabytków, wybierz obiekt (czerwone pinezki oznaczają miejsca bez zdjęcia), zrób i prześlij fotografie do Wikimedia Commons do kategorii „Wiki Loves Monuments 2025 in Poland”. Zgłosić można dowolną liczbę zdjęć; ważne, by były własnego autorstwa i poprawnie opisane (m.in. z numerem z rejestru zabytków, dobrze opisz plik ze zdjęciem np. nazwa obiektu, miejscowość). Najlepsze prace oceni jury, a zwycięzcy polskiej edycji trafią do międzynarodowego finału.

Co dalej dzieje się ze zdjęciami

To nie jest jednorazowa wystawa w galerii internetu. Zdjęcia pozostają dostępne na wolnych licencjach, co pozwala Wikipedii – i każdemu z nas – korzystać z nich legalnie i bezpłatnie. Najlepsze fotografie z polskiej edycji są automatycznie zgłaszane do globalnego finału Wiki Loves Monuments.

– Koniec konkursu to tak naprawdę dla tych zdjęć początek istnienia w internecie. Są dodawane do haseł w Wikipedii, do opisów konkretnych zabytków i zaczynają być wykorzystywane dla wielu celów przez zwykłych użytkowników internetu – mówi Jolanta Drzewakowska, Menadżerka ds. Komunikacji w Wikimedia Polska

2024: rekord i różnorodność

Edycja 2024 przyniosła niemal 20 tys. zdjęć – rekord ostatniej dekady. Uwagę jury zwróciła także wysoka jakość techniczna i pomysłowość kadrów, w tym prace z drona. Wyróżniono m.in. autorów za szczególne zaangażowanie: Jacek Halicki wgrał 2356 zdjęć, z których setki już służą Wikipedii; użytkownik Zala dostarczył ponad 6 tys. ujęć. To wysiłek wielu osób, których praca realnie zwiększa dostępność wiedzy o polskich zabytkach.

Dlaczego to ma znaczenie

Dostępne publicznie, bezpłatnie, dobrze opisane zdjęcia pomagają naukowcom, władzom lokalnym, dziennikarzom i edukatorom. Ułatwiają też „cyfrowe zwiedzanie” – dla tych, którzy nie mogą pojechać w dane miejsce, i tych, którzy muszą zobaczyć więcej niż pozwala tabliczka informacyjna. To demokratyzacja pamięci: zamiast zamkniętych archiwów – wspólne repozytorium, do którego każdy może dołożyć cegiełkę.

Organizację konkursu w tym roku wspiera NVIDIA Studio.