Renifer svalbardzki (Rangifer platyrhynchus) to endemiczny podgatunek renifera tundrowego, który zamieszkuje Svalbard, norweską prowincję na Oceanie Arktycznym. To archipelag oddalony nieco ponad 1000 km od bieguna północnego.

Zmiany klimatyczne utrudniają reniferom zdobywanie pokarmu

Ten gatunek ssaka z rodziny jeleniowatych dobrze przystosował się do surowych warunków arktycznych wysp, jednak ze względu na mniejszą ilość pożywienia w swoim środowisku jest mniejszy i bardziej krępy niż inne renifery. Samce ważą średnio ok. 65–90 kg, natomiast samice ok. 53–70 kg.

Latem renifery svalbardzkie spożywają dość bujną roślinność tundrową, która składa się z roślin naczyniowych (traw, ziół, turzyc i krzewów liściastych), aby zgromadzić potrzebny tłuszcz na okres zimowy. Zimą natomiast muszą zadowolić głównie porostami. 

Jednak w wyniku zmian klimatycznych i globalnego ocieplenia, temperatura na Svalbardzie staje się coraz wyższa i odnotowuje się tam więcej opadów deszczu niż śniegu. To przyczynia się do powstawania pokrywy lodowej, spod której zwierzętom trudniej jest wydostać pokarm.

Renifery svalbardzkie zmieniły dietę, aby przystosować się do nowych warunków

Zaledwie 3 lata temu okazało się, że przez ocieplenie klimatu na Svalbardzie z głodu zmarło nawet 200 reniferów. Nigdy wcześniej nie znaleziono na tym archipelagu tak wielu martwych zwierząt jednego gatunku. Z drugiej strony naukowcy od wielu lat przyznają, że populacja tego podgatunku wzrasta. Najnowsze badania wykazały, że wpływ na to mogła mieć zmiana diety tych zwierząt.

Badacze z University of Oulu w Finlandii postanowili dokładnie zbadać, jak zmieniły się nawyki żywieniowe reniferów. Uczeni w okresie późnej zimy pobrali próbki krwi, aby zbadać jej skład i przeanalizować, co zwierzęta jadły w ciągu ostatnich tygodni. Wyniki porównali z próbkami z okresu 1995–2012. To właśnie w tych latach nastąpiły największe zmiany klimatyczne w Arktyce, które zaczęły się normalizować.

Naukowcy odkryli, że w okresie, w którym nastąpił wzrost populacji reniferów grenlandzkich, nastąpiła również istotna zmiana diety. Zwierzęta zaczęły spożywać mniej porostów i mchów, a więcej m.in. roślin zielnych przypominających trawę. Badacze zwracają uwagę, że renifery zjadały ten pokarm, pomimo że łodygi również były zamrożone. Badacze nazwali to „arktycznymi lodami”.

W ciągu ostatnich lat populacja reniferów w Arktyce spadła o 3 miliony

– Prosta i wydłużona natura łodyg roślin zielnych sprawia, że pokarm ten był dostępny dla zwierząt, nawet jeśli od spodu był pokryty lodem – twierdzi prof. Jeffrey Welker z University of Oulu, główny autor badania. – To przypomina trochę „lody na patyku”. Pokarm ten jest wystarczająco pożywny, aby zwierzęta mogły przetrwać podczas trudnych okresów zimowych – dodaje badacz.

– Wszystko wskazuje na to, że populacja reniferów svalbardzkich wykształciła sposoby adaptacji i przystosowania się do zmian klimatycznych, co pozwala im przetrwać. To sytuacja zupełnie odmienna od populacji reniferów m.in. na Alasce, która zmniejszyła się – twierdzi prof. Welker.

Naukowcy podkreślają, że ta sytuacja dużo mówi o różnorodności Arktyki. Zjawiska, które mają miejsce w jednej części, mogą być niezależne od innych regionów. Z powodu globalnego ocieplenia populacja reniferów tundrowych w całej Arktyce w ciągu ostatnich 24 lat spadła aż o 3 miliony. Najgorzej jest w Kanadzie i na Alasce. W tych regionach populacja zmniejszyła się aż o 90 procent.

Źródło: University of Oulu, The Guardian