„Baby Yingliang” to liczące ok. 70 mln lat skamieniałe jajo owiraptora – teropoda blisko spokrewnionego z ptakami. Jajo o tyle wyjątkowe, że zawierające kompletny embrion dinozaura. To pierwszy i jedyny tak dobrze zachowany okaz, jaki kiedykolwiek odkryto – twierdzą naukowcy, którzy mieli okazję badać skamieniały zarodek.
Owiraptor jest uznawany za najbardziej „ptasiego" z nieptasich dinozaurów. Ilustracja: De Agostini via Getty Images/De Agostini via Getty Images
Bezcenną skamielinę znaleziono w 2000 roku w Ganzhou w prowincji Jiangxi w południowych Chinach. Od odkrywców odkupił ją Liang Liu, dyrektor firmy Yingliang Group zajmującej się przemysłem kamieniarskim i wydobywczym.
Niestety zamiast od razu poddać skamielinę analizom, Liu złożył ją w prywatnym magazynie, gdzie pozostała przez kilkanaście lat. Doczekała się ponownego odkrycia dopiero w 2015 roku, kiedy firma rozpoczęła budowę Muzeum Historii Naturalnej Yingliang Stone. Poszukując eksponatów do powstającego muzeum, pracownicy przeglądali zbiory zgromadzone przez Liu i natrafili na niezwykłą skamieniałość.
Embrion dinozaura zachowany w skamieniałości sprzed 70 mln lat
„Baby Yingliang” było jednym z kilku skamieniałych jaj znajdujących się w magazynie Liu. Naukowcy zwrócili na nie uwagę, ponieważ w miejscu, w którym skamielina była naruszona, spostrzegli fragment szkieletu dinozaura.
Rekonstrukcja przedstawiająca rzeczywisty wygląd embrionu dinozaura. Fot. Lida Xing
– W przekroju jednego z jaj pracownicy muzeum zauważyli kości. Po przeprowadzeniu dokładniejszych badań ujawniono pięknie zachowany szkielet zarodka. To jeden z najlepiej zachowanych embrionów dinozaura znanych nauce – mówi współautorka badań Fion Waisum Ma, paleobiolożka na Uniwersytecie Birmingham w Wielkiej Brytanii.
Naukowcy oszacowali, że skamieniałość zawiera embrion owiraptora w późnym stadium rozwoju. Waisum Ma wyjaśnia, że wzrost dinozaura w przybliżeniu „odpowiada 17-dniowemu embrionowi kurczaka, który zazwyczaj wykluwa się w 21 dniu”.
Embrion dinozaura można oglądać w Yingliang Stone Nature History Museum w chińskiej prowincji Fujian. Fot. Wang Dongming/China News Service via Getty Images
Niewykluty owiraptor miał prawie 27 cm długości i znajdował się w owalnym jaju długości 17 cm. Aby pomieścić się w zamkniętej skorupie, dinozaur musiał przyjąć skomplikowaną pozycję. I właśnie ten aspekt najbardziej zainteresował naukowców.
Ptasia pozycja potwierdzona u dinozaura
Charakterystyczne ułożenie skamieniałego embrionu owiraptora sugeruje, że przed wykluciem z jaja dinozaury przybierały pozycję podobną do tej, jaką obserwuje się u współczesnych ptaków. Takie zachowania dotychczas uważano za unikatowe dla ptaków. Tymczasem nowe odkrycie wskazuje, że mogło wyewoluować wśród teropodów w okresie późnej kredy, a być może nawet u wcześniejszych gatunków dinozaurów – donoszą naukowcy w artykule, który ukazał się w czasopiśmie „iScience”.
U ptaków takie skoordynowane ruchy embrionów są kontrolowane przez centralny układ nerwowy i mają kluczowe znaczenie dla powodzenia wylęgu. „Podwijanie ciała” w jaju ma na celu przyjęcie pozycji, która da pisklęciu największe szanse na przebicie skorupki i wydostanie się na zewnątrz. Te zachowania, choć dobrze zbadane u ptaków, nigdy dotąd nie zostały udokumentowane u dinozaurów, choć o ewolucyjnych związkach między tymi dwiema grupami wiadomo od dawna.
– Odkrycie embrionu „Baby Yingliang” wskazuje, że niektóre zachowania wcześniej uważane za charakterystyczne wyłącznie dla ptaków, mogą być zakorzenione głębiej w ewolucji i mogły występować u dinozaurów dziesiątki, a nawet setki milionów lat temu – mówi Waisum Ma.
Naukowcy chcą potwierdzić swoje obserwacje, badając inne skamieniałe jaja i embriony dinozaurów. Przedsięwzięcie nie będzie należało do najłatwiejszych, bo większość z i tak nielicznych okazów jest niekompletna lub zniszczona. Zespół zapowiada też przeprowadzenie pogłębionych badań „Baby Yingliang”.
Źródło: iScience.
