Historia łyżwiarstwa jest bardzo długa i sięga kilku tysięcy lat. Najstarszą parę łyżew odkryto na dnie jeziora w Szwajcarii. Datowanie wykazało, że miała prawie 5000 lat. Również w Chinach odnaleziono łyżwy, które pochodziły z ok. 3000 r. p.n.e. Obie pary wykonane były z kości zwierząt. Przywiązywano je do spodniej części buta, co ułatwiało ślizg po zamarzniętej powierzchni wód. Właśnie dlatego najczęściej z tych przedmiotów korzystali ludzie zamieszkujący tereny z mroźnymi zimami.
Na Morawach odnaleziono łyżwę sprzed 1000 lat
Najwcześniejsze wersje łyżew wymagały jednak użycia kijów do rozpędzania się, a więc i technika jazdy była inna, niż ta, którą znamy współcześnie. Łyżwy przypominające nowoczesne narodziły się w XIII lub XIV wieku w Niderlandach. W regionie w konsekwencji rozwoju gospodarczego przekopywano liczne kanały irygacyjne. Zbiorniki, które zamarzały na zimę, stanowiły idealny grunt dla łyżwiarzy.
Jak jednak wynika z niedawnego odkrycia, na łyżwach jeżdżono znacznie bliżej Polski, a mianowicie na czeskich Morawach. Archeolodzy prowadzili wykopaliska w niewielkim miasteczku Przerów (Přerov) w kraju ołomunieckim na Morawach i odnaleźli tam łyżwę z kości dużego zwierzęcia. Badacze twierdzą, że ostrze wykonano prawdopodobnie z piszczeli konia. Ceramika, która znajdowała się wokół artefaktu, została datowana na X lub XI wieku. To pozwoliło określić wiek zabytku.
Pochodzi z czasów, gdy w mieście stacjonowali żołnierze Bolesława Chrobrego
– Pochodzi z czasów, gdy na terenie rynku Przerowa znajdowała się bardzo ważna twierdza. Służyła polskiemu królowi Bolesławowi Chrobremu, który w tym czasie okupował Morawy i stacjonowali tam jego żołnierze – przekazał w rozmowie z Czech Radio Zdeněk Schenk, archeolog z Muzeum Komeńskiego.
Badania archeologiczne odbywały się w samym centrum miasta, a prowadzili je naukowcy z Muzeum Komeńskiego w Przerowie. Uczeni prowadzili wykopaliska ratownicze w piwnicy jednego z domów na miejskim rynku. – To znalezisko oferuje rzadki wgląd w pomysłowość i życie codzienne społeczeństw wczesnego średniowiecza – przekazał zespół badaczy z muzeum.
– Obiekt ma specyficzny kształt. Z jednej strony jest zakrzywiony i na samym końcu wywiercony jest otwór. Z tyłu znajduje się drugi otwór. Służyły one do przeciągnięcia paska, którym można było przyczepić łyżwy do buta lub do drewnianych sanek – wyjaśnił Zdeněk Schenk.
To nie pierwsze takie odkrycie w Przerowie
Zdeněk Schenk przyznał, że w przeciwieństwie do współczesnych łyżek, które używane są przede wszystkim w celach rozrywkowych, te średniowieczne ostrza były dużo bardziej praktyczne. – W tamtych czasach ludzie nie używaliby ich do rekreacyjnej jazdy – tłumaczy uczony. – Zamiast tego poruszali się po zamarzniętych powierzchniach za pomocą kijów, a nawet przyczepiali je do sań, aby przewozić towary po lodzie – dodaje.
Co ciekawe, to badacze przypomnieli, że to nie pierwsza kościana łyżwa, którą odnaleziono w Przerowie. Archeolodzy dokonali podobnego odkrycia w 2009 roku. Jak przekonuje Zdeněk Schenk, wynika to prawdopodobnie z położenia miasta. –Rynek położony jest na wzgórzu z widokiem na rzekę Bečvę – tłumaczy archeolog. – W tamtych czasach osady skupiały się wzdłuż brzegów rzeki, przez co zimowe podróże po zamarzniętej wodzie były koniecznością – mówi Schenk.
– Podobne łyżwy wykonane z kości bydlęcych lub końskich znajdywano w całej Europie, zwłaszcza w regionach centralnych i północno-zachodnich, takich jak Skandynawia. Wiele z tych znalezisk pochodzi z X wieku i często pojawia się w osadach Wikingów – przypomniał Schenk.
Źródło: Czech Radio
