Uxmal (czytaj „Usz-mal”) to prekolumbijskie stanowisko archeologiczne położone na półwyspie Jukatan w Meksyku. Miejsce to znane jest z dobrze zachowanych ruin Majów, w tym piramidy schodkowej ze Świątynią Czarownika (Piramida del Adivino), Pałacu Gubernatora i Domu Żółwi.

Kim byli Majowie?

Cywilizacja Majów rozwijała się w czasach prekolumbijskich na terenie dzisiejszego południowego Meksyku i Gwatemali. Badacze dziejów tego ludu wyodrębniają 3 okresy rozwoju cywilizacji Majów

  • okres preklasyczny (2 tys. lat p.n.e.–200 r. n.e.),
  • okres klasyczny (200–900 r.),
  • okres postklasyczny (900–1492 r.)

Cywilizacja Majów nie przetrwała hiszpańskiej konkwisty. Jednak Majowie jako grupa ludów indiańskich mówiąca językami maja-kicze, do dziś żyją i kultywują swoje tradycje w meksykańskich stanach Jukatan, Chiapas, oraz w Gwatemali, Belize i w zachodnim Hondurasie. 

W National-Geographic.pl znajdziesz wiele artykułów opowiadających o różnych etapach rozwoju starożytnej cywilizacji Majów. Od bardziej prymitywnych przez klasyczne miasta, jak Palenque i Chichén Itzá, aż po upadek cywilizacji Majów

Kiedy powstało Uxmal?

Uznaje się, że szczyt potęgi Uxmal przypada na późny okres klasyczny cywilizacji Majów. Według kronik majańskich miasto powstało ok. 500 roku n.e. i było zamieszkane przez kolejne pół tysiąca lat. Architektura tego miejsca charakteryzuje się ozdobnymi fasadami i niejednoznacznymi rzeźbami, ukazującymi umiejętności i kunszt starożytnych budowniczych Majów.

uxmalMiasto Majów Uxmal powstało ponad 1500 lat temu. fot. p. lubas/Getty Images

Co zobaczyć w Uxmal?

Jedną z najbardziej imponujących budowli w Uxmal jest piramida schodkowa ze Świątynią Czarownika. Uważa się, że konstrukcja powstawała w wielu etapach na przestrzeni kilku stuleci. Piramida jest wyjątkowa, ponieważ nie jest symetryczna. Uważa się, że została zbudowana przy użyciu techniki cegły i gruzu, w której centralny rdzeń z gruzu pokrywano warstwą drobno ciętego kamienia.

– Legenda głosi, że postawił ją podczas jednej nocy syn czarodziejki – karzeł, który wykluł się z jaja. W rzeczywistości na Świątynię Czarownika składa się 5 konstrukcji postawionych jedna na drugiej. Sprawni fizycznie, pełni sił i pozbawieni lęku wysokości turyści mogą się wspiąć po bardzo stromych i wąskich schodach na wysokość 35 metrów. Dla ułatwienia po bokach zainstalowano specjalne łańcuchy służące za poręcze – czytamy w „Meksyku", opracowaniu zbiorowym pod redakcją Felicity Laughton. 

Inną wartą uwagi strukturą w Uxmal jest Pałac Gubernatora. To jeden z największych i najbardziej imponujących budynków w tym stanowisku archeologicznym. W pałacu znajduje się szereg dziedzińców i pokoi, ozdobionych misternymi rzeźbami i płaskorzeźbami przedstawiającymi bogów i władców Majów.

Dom Żółwi to kolejny budynek w Uxmal, który przyciąga uwagę. Dom był prawdopodobnie używany do ceremonii religijnych. Fasadę budynku zdobią żółwie, które starożytni Majowie uważali za święte zwierzęta.

Kim był bóg deszczu Chac?

Wśród ciągów piramid, pałaców i placów mija się wizerunki węży, planet, papug, a przede wszystkim majańskich bogów. Spośród nich najpowszechniej pojawia się bóg deszczu Chac. Jego twarz jest wszędzie. Chac zazwyczaj jest przedstawiany jako postać z haczykowatym nosem, uzbrojona w nieodłączne narzędzie do wywoływania deszczu – topór i węże. Bóg nie tylko zdobi schody najwyższej piramidy – w Pałacu Gubernatora znajduje się ponad sto jego posągów. Co oznaczają?

Prawdopodobnie Majowie zmagali się z długoletnimi suszami. Niektórzy naukowcy uważają, że bardzo długa susza przyczyniła się do ostatecznego upadku starożytnej cywilizacji Majów. Szczególne zainteresowanie deszczem w IX wieku może potwierdzać tę teorię.

Wśród starożytnych Majów kult boga deszczu Chaca przybierał różne formy. Od krótkich rytuałów po dość wyszukane ceremonie i ofiary, z których jedna mogła obejmować wrzucanie przedmiotów (a może nawet ludzi) do cenot, czyli głębokich studni zapadliskowych na Jukatanie

uxmalStarożytne miasto Majów Uxmal. fot. Artur Widak/NurPhoto via Getty Images

Jak dojechać do Uxmal?

Uxmal to jedno z najbardziej popularnych miejsc odwiedzanych przez turystów na Jukatanie. Łatwo jest tam dotrzeć z pobliskiego miasta Merida. Odwiedzający mogą zwiedzać Uxmal samodzielnie lub wybrać się na wycieczkę z przewodnikiem, aby dowiedzieć się więcej o historii i kulturze starożytnych Majów.

Uxmal jest oddalone o 80 km od Meridy. Autobusy z tego miasta kursują do Uxmal 4 razy dziennie. Podróż trwa 1,5 godziny. Za bilet będzie trzeba zapłacić 76 peso, czyli ok. 17 zł. 

Gdzie jeszcze szukać śladów Majów na Jukatanie?

Odwiedzając półwysep Jukatan w Meksyku, warto poświęcić więcej czasu i wybrać się do innych pozostałości po dawnej cywilizacji Majów. Największe wrażenie robią:

  1. Chichén Itzá – imponujące rozmachem miasto to jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w Meksyku. Ruiny miasta Majów tworzą piramidy schodkowe, arkady z kolumnami i inne kamienne budowle. Szczyt rozkwitu Chichén Itzá przypada na złotą erę cywilizacji Majów między 750 a 1200 r. n.e. Miasto zamieszkiwało wówczas prawie 90 tys. ludzi.
  2. Tulum – to miasto zdobyło popularność ze względu na badania archeologiczne w latach 70. ubiegłego wieku. Dzięki amerykańskiemu archeologowi Arturowi Millerowi miasto zaczęło zdobywać coraz większe zainteresowanie i stało się jedną z największych atrakcji turystycznych. Z czasem wypromowało cały region dziś znany jako Riviera Maya. Tulum zachwyca niezwykłymi ruinami nad samym Morzem Karaibskim. Miasto jest uznawane za mekkę instagramowiczów. 
  3. Cobá – można się tu wybrać z Tulum pieszą lub rowerową wycieczką w kierunku dżungli, gdzie znajdują się ruiny 24-metrowej piramidy Tolteków malowniczo położonej między dwoma jeziorami.

Źródła: NationalGeographic.com