Odkrycia archeologiczne można podzielić na dwa typy. Jedne są efektem wieloletnich wykopalisk. Drugie natomiast są dziełem przypadku. Co więcej, nie zawsze muszą być autorstwa profesjonalnych archeologów. Wystarczy przypomnieć historię ośmiolatka, który znalazł srebrną monetę z czasów rzymskich. Zabytek ten znajdował się w piaskownicy.

Rzeźba węża z czasów Azteków

Czasem się zdarza również, że archeologii pomóc mogą ekstremalne zjawiska naturalne. Tak było w ubiegłym roku m.in. we Włoszech, Hiszpanii lub w Iraku. Susza odsłoniła wówczas starożytne zabytki, takie jak pradawny most, a nawet miasto z czasów zaginionego imperium.

Tym razem to inny kataklizm przyczynił się do nowego odkrycia. 19 września 2022 roku zachodnie wybrzeże Meksyku dotknęło potężne trzęsienie ziemi. Miało magnitudę aż 7,6. Zginęły wówczas 2 osoby, byli ranni, a wiele budynków zostało zniszczonych. Wstrząsy były odczuwalne nawet w odległości 400 km od epicentrum, w stolicy kraju.


Naukowców zadziwił fakt, że kolory na rzeźbie zachowały się niemal w całości / fot. INAH

Jednym z budynków, które zostały zniszczone, była szkoła. Szkody były na tyle duże, że odsłoniły jej fundamenty. To właśnie pod budowlą odnaleziono przedmiot, który wzbudził ogromne zainteresowanie mieszkańców. To pokaźna głowa węża, która została pomalowana w różne kolory. Badaniem zabytku zajął się Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH), który odpowiada za wiele badań archeologicznych dotyczących dawnych cywilizacji na terenie Ameryki Środkowej.

Kult bogów w Mezoameryce

Naukowcy ustalili, że głowa została wykonana przez Azteków. Prawdopodobnie ma ponad 500 lat. Jest to artefakt z czasów największego dobrobytu stolicy Tenochtitlán. Na początku XVI wieku miasto było zamieszkane przez ponad 200 tysięcy ludzi. Wówczas było to jedno z największych miast świata. W 1521 roku, po długotrwałej kampanii i zaciętych walkach, hiszpańscy konkwistadorzy zdobyli tę wielką aztecką metropolię.

Badacze z INAH przypomnieli, że Aztekowie przywiązywali bardzo dużą wagę do kultu bogów. Budowali piramidy i świątynie, w których oddawano im cześć. Ich wierzenia cechował zoomorfizm. Bogowie często byli przedstawiani w postaci zwierząt. Jednym z ważniejszych w całej Mezoameryce był Quetzalcoatl. Nazywano go „Pierzastym Wężem” i często reprezentował go właśnie ten gad.

Czczony był przez Tolteków, Chichimeków, Tepaneków, mieszkańców Teotihuacánu, Tollanu, Zapoteków, Mixteków, a nawet niektórych Majów, którzy nazywali go również Kukulkanem. W azteckiej stolicy w Meksyku znajdowała się świątynia Quetzalcoatla. Było to jedno z ważniejszych miejsc kultu Azteków. To również trzecia co do wielkości budowla w mieście, po Piramidzie Słońca i Piramidzie Księżyca, oraz jedna z najstarszych w regionie.

Wyjątkowe odkrycie ze względu na kolory

Kamienny wąż, którego odnaleziono na meksykańskim wybrzeżu ma prawie 2 m długości, 0,85 m szerokości i 1 m wysokości. Najbardziej imponująca jest jego masa. Naukowcy z INAH podali, że waży ok. 1,3 tony. Na rzeźbie zachowały się dawne kolory, w tym czerwony, niebieski, czarny i biały. Barwniki zachowały się na ok. 80% powierzchni.


Kamienny wąż, którego odnaleziono po trzęsieniu ziemi w Meksyku / fot. INAH

Badacze przyznają, że chociaż w Tenochtitlán znaleziono inne rzeźby przedstawiające węże, ta jest wyjątkowa właśnie ze względu na stopień zachowania kolorów. Naukowcy nie są jednak pewni, czy figura na pewno przedstawia Quetzalcoatla. Prace konserwatorskie będą kontynuowane do 2024 r. Naukowcy chcą przede wszystkim usunąć wilgoć z kamienia, a także zabezpieczyć strukturę zewnętrzną rzeźby.

– Dzięki interwencji konserwatorów pod przewodnictwem Marii Barajas, udało się zabezpieczyć rzeźbę. To niezwykle ważne odkrycie, ponieważ rzuca światło na mezoamerykańską sztukę sprzed najazdu Hiszpanów. Pokazuje nam ją w zupełnie nowej perspektywie – mówi Robles Cortés w rozmowie z Live Science, pracownik INAH.

Źródło: INAH

Szukasz więcej fascynujących informacji na temat świata roślin i zwierząt, odkryć archeologicznych i nieskończonego Wszechświata? Zaprenumeruj magazyn „National Geographic Polska". Najnowszą ofertę znajdziesz na tej stronie.