Grzyby pasożytnicze, często nazywane „grzybami zombie”, mogą atakować niektóre stawonogi. Najczęściej ich ofiarami padają mrówki. Po infekcji tracą kontrolę nad swoimi mózgami, co finalnie doprowadza do ich śmierci. Podobny grzyb jest zagrożeniem dla much. Działa jednak w nieco inny sposób, skłaniając zdrowe samce much do kopulowania z zainfekowanymi zwłokami samic.
Znacznie większe od much czy mrówek pająki również są atakowane przez grzyby pasożytnicze. Nie jest to jednak częsty widok. Tym bardziej cenne jest zdjęcie autorstwa biologa ewolucyjnego Roberto García-Roa. Fotografia, na której widać, jak zarodniki wydostają się z grzbietu, nóg i głowy pajęczaka, została wyróżniona w konkursie fotograficznym BMC Ecology and Evolution w kategorii „rośliny i grzyby”. W corocznym konkursie biorą udział naukowcy z całego świata.
Wyjątkowo rzadki widok
Wiele gatunków grzybów pasożytuje na pająkach. Przypadki wydostawania się grzybów z ciał martwych pajęczaków odnotowano w różnych miejscach na całym świecie. Większość gatunków tych grzybów należy do rodzin Cordycipitaceae i Ophiocordycipitaceae. Nie jest jasne, jakie gatunki uwiecznił na zdjęciu Garcíi-Roa. Wiadomo jednak, że grzyb przejął ciało żywiciela w postaci pająka.
To wyjątkowo rzadkie zdjęcie przedstawia pająka zainfekowanego pasożytniczym grzybem. Gatunek jest zagadką / fot. Roberto García-Roa
– Mimo że nierzadko spotyka się na wolności stawonogi zainfekowane przez grzyby „zombie”, rzadkością jest obserwowanie dużych pająków ulegających tym grzybowym zdobywcom – podkreśla fotograf cytowany na łamach serwisu Live Science.
Jak działają „grzyby zombie”?
W ostatnich miesiącach dużo uwagi poświęcono grzybom z rodziny maczużnikowatych (Cordycipitaceae). To zasługa serialu „The Last of Us” o pandemii pasożytniczych grzybów atakujących ludzi. Naukowcy uspokajają, że taki scenariusz nie jest realny.
– Cordycipitaceae to duża grupa grzybów, która wyewoluowała, przystosowując się do konkretnych gatunków owadów. Ophiocordyceps unilateralis, czyli ten najbardziej znany, atakuje tylko dwa gatunki mrówek z rodzaju Camponotus i „zamienia je w zombie”. Są też inne linie filogenetyczne, które pasożytują na innych mrówkach – wyjaśniała mykolożka dr hab. Marta Wrzosek na antenie radia TOK FM.
Do tej pory badaczom udało się zidentyfikować na całym świecie ponad 20 gatunków pasożytniczych grzybów z rodzaju Ophiocordyceps. Naukowcy spodziewali się, że konkretnym gatunkom mrówek odpowiadają unikatowe szczepy grzybów. Miały to wyjaśnić badania z 2020 r. Najnowsze odkrycia wskazują jednak, że grzyb atakujący mrówki również może być zakażony innymi grzybami.
Grzyby pasożytnicze infekowane przez inne grzyby
Tegoroczne zwycięskie zdjęcie w kategorii „rośliny i grzyby” przedstawia właśnie mrówkę opanowaną przez grzyba zombie Ophiocordyceps, który z kolei został pasożytem innego grzyba.
– Lasy, w których żyją te grzyby, są również wspólne z mykopasożytniczymi liniami grzybów, które mogą pasożytować, konsumować, a nawet kastrować Ophiocordyceps. Dopiero niedawno naukowcy zaczęli katalogować i opisywać te wciąż nieznane grzyby, które mogą zabijać inne grzyby – tłumaczy João Araújo, mikolog z nowojorskiego Ogrodu Botanicznego, który przesłał zwycięskie zdjęcie.
Grzyby infekują nie tylko zwierzęta, ale też drzewa. W tym roku Chondrostereum purpureum, który pasożytuje na drzewach, powodując zgniliznę drewna, po raz pierwszy zaatakował człowieka.
