Przy angielskiej katedrze w Exeter odkryto pozostałości z pierwszego wieku naszej ery. To „nowe wskazówki dotyczące najdalszej przeszłości Exeter” – skomentowali swoje znalezisko archeolodzy. Podczas prac na historycznym dziedzińcu katedry naukowcy odkopali fragment rzymskiej ulicy, drewnianych budynków z belek, a także kamienną ścianę dużego domu.
Wszystko to znajdowało się w miejscu fundamentów średniowiecznych krużganków. Otaczały one kiedyś dziedziniec. Krużganki zostały zniszczone w połowie XVII w., w czasie wojny domowej w Anglii. Prace wykopaliskowe to część dużego projektu przebudowy katedry w Exeter.
Co było w czasach rzymskich w Exeter?
Miejsce, w którym dzisiaj znajduje się Exeter, nazywało się kiedyś Isca (a dokładnie Isca Dumnoniorum). Był to rzymski fort założony w połowie pierwszego wieku. Stanowił bazę Legio II Augusta, legionu rzymskiego dowodzonego przez pewien czas przez samego Wespazjana.
Fort obejmował 17 ha. Miał kształt karty do gry – prostokąta o obłych rogach. Mógł pomieścić 5 tys. legionistów. Kiedy wojsko opuściło go dwadzieścia lat później, teren zajęła ludność cywilna. Powstały wówczas forum oraz łaźnie publiczne. Ich pozostałości odkryto w pobliżu katedry w latach 70. XX wieku.
Nowe wykopaliska w Exeter
John Allan, archeolog odpowiedzialny za prace wykopaliskowe w katedrze, powiedział BBC, że nowe odkrycia rzucają światło na to, jak miejsce wyglądało w czasach rzymskich. – Ulica i budynki z belek zostały zbudowane między 50 a 75 rokiem naszej ery – wyjaśnia Allan. – Stanowią one elementy fortecy legionu, w miejscu której dzisiaj znajduje się centrum Exeter.
Znalezione belki mogą, jego zdaniem, stanowić część długich baraków, które ciągnęły się aż do budynku łaźni okrytego pięćdziesiąt lat temu. – Późniejsza kamienna ściana to część nieznanego dotychczas, okazałego domu z trzeciego lub czwartego stulecia naszej ery – dodaje archeolog.
Pierwsza przebudowa katedry od XIX wieku
W listopadzie 2022 roku ogłoszono, że katedra w Exeter, jeden z najwspanialszych zabytków Wielkiej Brytanii, zostanie przebudowana. Najważniejszym elementem przebudowy będzie wzniesienie otoczonego krużgankami przejścia w miejscu galerii zniszczonej w XVII wieku. Nowa galeria połączy katedrę z kapitularzem.
Będzie to ważna zmiana w miejscu, w którym ostatni raz dobudowano coś 135 lat temu. Wówczas powstał tzw. budynek Pearsona, w którym umieszczono powiększającą się katedralną bibliotekę. Jeszcze wcześniej powstały kaplice Speke i Oldham. Było to 500 lat temu.
Oprócz budowy nowej galerii w planach jest również zbudowanie nowych toalet na dziedzińcu katedry, nowego sklepu, a także konserwacja pięćdziesięciu drewnianych ornamentów znajdujących się na spodniej stronie podnoszonych siedzeń w katedrze. Cały projekt ma pochłonąć 10 mln funtów.
Kto zbudował katedrę w Exeter?
Budowę katedry w Exeter rozpoczęli Normanowie. Było to w 1112 roku. Poświęcono ją już dwadzieścia trzy lata później, kiedy gotowe były chór, transept i dwie nawy. Jednak budowa trwała dalej i – jak zwykle w przypadku gotyckich katedr – rozciągnęła się na kilka wieków. Krużganki i kapitularz powstały między 1180 a 1244 rokiem. Kilkadziesiąt lat później rozpoczęła się pierwsza przebudowa. Kształt, jaki znamy dzisiaj, katedra uzyskała na początku XV wieku.
Katedra w Exeter jest znana z zegara astronomicznego, wspomnianych średniowiecznych drewnianych ornamentów, a także niezwykłego sklepienia. W jej środku znajduje się najdłuższe gotyckie sklepienie na świecie.
Źródła: BBC, Exeter Cathedral, Wikipedia.
