Żaby szklane, czyli szklenicowate (Centrolenidae) znane są ze swych zdolności do maskowania się. Teraz uczeni na łamach prestiżowego czasopisma „Science” wyjaśniają, jak te płazy zwiększają przeźroczystość swego ciała.

Żaby szklane znikają z oczu drapieżnikom

Hyalinobatrachium fleischmanni to tropikalny gatunek żaby o przezroczystym ciele i półprzezroczystej skórze. Żyje na liściach tropikalnych roślin w Meksyku, Belize, Kostaryce, Salvadorze, Gwatemali, Hondurasie, Nikaragui, Panamie, Kolumbii i Ekwadorze. Mierzy od 19 do 32 mm.

Przeźroczystość służy żabom jako kamuflaż. Dzięki temu drapieżnikom trudniej jest je dostrzec, zwłaszcza na zielonych liściach. Przez przezierną tkankę mięśniową i skórę widać ich narządy wewnętrzne, a także noszone pod skórą jaja, z których wylęgną się młode. Przezroczyste są także kończyny.

Jednak nie jest to proste, ponieważ krew żab – podobnie jak u wielu innych kręgowców – zawiera dużo erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Krążą one w cały czas po organizmie. A to sprawia, że nawet bardzo przezroczyste tkanki stają się nieprzezroczyste.

W czasie snu czerwone krwinki chowają się w wątrobie

Zespół kierowany przez Carlosa Taboadę z Duke University odkrył, jak żaby szklane radzą sobie z tym problemem. Uczeni wykonali pomiary przezroczystości zwierząt. Skorzystali też z obrazowania fotoakustycznego do śledzenia ruchu czerwonych krwinek u żywych żab.

Okazało się, że ciało Hyalinobatrachium fleischmanni staje się średnio od 34 do 61% bardziej przezroczyste podczas snu. Dzieje się tak, ponieważ żaby usuwają wówczas około 89% swoich krwinek czerwonych z naczyń krwionośnych. „Ukrywają” je w wątrobie podczas snu, bez żadnej szkody dla funkcjonowania organizmu. To o tyle ważne, że erytrocyty odgrywają ogromną rolę w przenoszeniu tlenu do tkanek. Gdy żaby budzą się i stają się bardziej aktywne, liczba krwinek czerwonych w ich naczyniach krwionośnych znacznie wzrasta.

Badania nad żabami mogą pomóc kardiologom

Odkrycie, które dostarcza wglądu w tę wyjątkową adaptację u kręgowców, mogą zostać wykorzystane w medycynie. Np. do lepszego zrozumienia przepływu krwi oraz do opracowania nowych antykoagulantów (preparatów obniżających krzepliwość krwi) lub innych leków kardiologicznych.

Uczeni chcą się dowiedzieć, jak to się dzieje, że erytrocyty są bezpiecznie magazynowane w wątrobie. U większości kręgowców tak wysokie miejscowe stężenie erytrocytów często prowadzi do zatorów lub zakrzepów. Jeśli dowiemy się, jak żaby tego unikają, mamy szansę na zapobieganie takim zjawiskom u ludzi.

– Mechanizm, który odpowiada za magazynowanie czerwonych krwinek u żab, nie jest zbadany. Nie jest jasne, czy żaba szklana może aktywnie manipulować zmianami w ich krążeniu, np. w obecności drapieżnika – komentują naukowcy Nelly Cruz i Richard White. – Kolejnym intrygującym pytaniem jest, w jaki sposób magazynowanie erytrocytów w wątrobie wpływa na dotlenienie organizmu. Może żaba szklana ma specjalny metabolizm, który dostosowuje się do drastycznych zmian w krążeniu erytrocytów? – zastanawiają się.

Żaby szklane to fascynujące zwierzęta

Szklenicowate od dawna są przedmiotem badań. Kilka lat temu naukowcy poinformowali, że Kermit żaba został odnaleziony w Kostaryce. Gatunek Hyalinobatrachium dianae naprawdę wygląda jak postać z Muppetów.

Źródło: Science