Świat zwierząt jest niesamowicie różnorodny. Na naszej planecie żyje ponad 2 miliony opisanych gatunków, a eksperci twierdzą, że ponad drugie tyle wciąż czeka na odkrycie. Chociaż ludziom wydaje się, że poznaliśmy już tajemnice przyrody, ta wciąż udowadnia, w jakim błędzie jesteśmy.

Praktycznie każdego roku pokazują to nowe odkrycia naukowe. W 2022 naukowcy zaobserwowali gatunek rekina, który ucinał sobie drzemkę, chociaż dotychczas sądzono, że te ryby chrzęstnoszkieletowe nigdy nie śpią.

Po co kotu wąsy?

Czasem jednak nie musimy szukać w głębinach oceanów. Zadziwiać nas potrafią również zwierzęta, które bardzo dobrze znamy. Niektóre rzeczy mogą wydawać się oczywiste, ale wszyscy zdają sobie z nich sprawę. Idealnym przykładem mogą być koty. W listopadzie naukowcy opublikowali pracę, w której wyjaśnili sposób na skuteczną komunikację z tym zwierzakiem. Okazuje się, że koty „rozmawiają” mrużąc oczy.

Wiele osób zwraca również uwagę na „kocie wąsy”. To charakterystyczny element wyglądu kota, jednak niektórzy zapominają, że to nie tylko część ciała, która wpływa na estetykę. Wibrysy – bo tak w rzeczywistości nazywają się te włosy – odgrywają bardzo istotną rolę w życiu tych czworonogów. To narzędzie, które umożliwia tym zwierzętom przetrwanie i odpowiada m.in. za zmysł równowagi i czucia.

Wibrysy pomagają kotu utrzymać równowagę

Włosy czuciowe nazywane są również włosami zatokowymi, wibryssami lub wibrysami. Występują u niektórych ssaków, nie tylko u kotów. Są to grube, proste i sztywne włosy z mieszkiem włosowym, które znajdują się w pobliżu zatoki żylnej, najczęściej na policzkach. Mają liczne zakończenia nerwowe, które odpowiadają za przekazywanie sygnałów dotykowych do organizmu zwierzęcia.

Wibrysy pomagają kotom utrzymywać równowagę / fot. Getty Images

Wibrysy są swoistym „urządzeniem nawigacyjnym” kota. Włosy dostarczają zwierzętom informacje dotyczące otaczającej przestrzeni. Dzięki temu mogą z łatwością wykrywać przeszkody, ruchy powietrza, a nawet drgania ziemi. To właśnie sprawia, że koty potrafią poruszać się po wąskich powierzchniach, balansując na granicy przepaści. Wibrysy ułatwiają im utrzymanie równowagi podczas skoków oraz innych szybkich i niebezpiecznych ruchów.

Włosy czuciowe pełnią funkcję ochronną oraz pomagają w polowaniu

Co więcej, pora dnia nie ma dla nich znaczenia. Dzięki włosom czuciowym koty są tak samo zwinne zarówno w nocy, jak i w ciągu dnia. W razie konfrontacji z innymi drapieżnikami zapewniają im bezpieczeństwo. Wąsy są również ich „bronią” podczas polowania. Pomagają im w precyzyjnym ustalaniu odległości, co umożliwia im efektywne łapanie zdobyczy.

Wąsy odgrywają również ważną rolę w komunikacji z innymi osobnikami. Za pomocą wibrysów przekazują sygnały, które rozumieją tylko inne koty. Jeżeli włosy czuciowe są rozluźnione, może to oznaczać, że zwierzę czuje się bezpiecznie i komfortowo. Natomiast w sytuacji napięcia lub zagrożenia, wibrysy są nastroszone i skierowane do przodu.

Kocie wąsy służą również do komunikacji społecznej

Co ciekawe, koty „rozmawiają” ze sobą również poprzez dotykanie się swoimi włosami czuciowymi. W ten sposób nawiązują kontakt i pokazują swoje emocje. Może być to rodzaj powitania, zabawy lub znak przyjaznego nastawienia względem innego kota. Dzięki wibrysom koty potrafią dowiedzieć się więcej o napotkanym zwierzaku. Dotyk włosami czuciowymi dostarcza dodatkowych informacji, które ujawniają ich intencje.

Warto zauważyć, że wibrysy znajdziemy nie tylko na pysku kota. Znajdują się również na brwiach, brzuchu i podbródku oraz na przednich łapach. Na głowie wyróżniamy dwa rodzaje włosów czuciowych: główne (nazywane także nosowymi) oraz boczne.

Te pierwsze są umieszczone symetrycznie po obu stronach nozdrzy i skierowane w dół. Są również dłuższe niż wąsy boczne, które znajdują się powyżej oczu, na krawędziach pyska. Wibrysy boczne pełnią przede wszystkim funkcje społeczne. Włosy czuciowe na łapach pomagają kotom w przede wszystkim w ocenie przestrzennej oraz w zachowywaniu równowagi.

Które zwierzęta mają włosy czuciowe?

Włosy czuciowe wyewoluowały prawdopodobnie już u mezozoicznych nadrzewnych ssaków. Cecha ta dała im przewagę ewolucyjną nad gadami. Co ciekawe, podobny narząd mają również niektóre nielotne ptaki kiwi. Znajdują się w pobliżu dzioba włosowatego pióra i odpowiada za zmysł dotyku.

Wibrysy są charakterystyczne dla wielu gatunków. Występują także u niektórych ryb (np. sumokształtnych i rekinów) i pająków. Oto kilka przykładów zwierząt, które mają ten narząd:

  • Lew,
  • Lis,
  • Foka,
  • Manat
  • Norka,
  • Hiena,
  • Szynszyla,
  • Szczur,
  • Wiewiórka.