Psy najlepsi przyjaciele człowieka – tak często mówimy o czworonogach. Tylko w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat relacja ludzi z psami znacznie się zacieśniła. Sprzyjają temu badania, według których psy są inteligentne, rozumieją i wyrażają „ludzkie emocje”, a nawet rozróżniają pewne słowa.
Powszechnie przyjmuje się, że udomowienie psów rozpoczęło się między 40 a 20 tys. lat temu. Droga psów z podwórek do bud, a następnie – choć niechętnie to przyznajemy – na fotele i kanapy, trwała tysiące lat. Kiedy się zaczęła? Najnowsze badania naukowców wskazują na odległą epokę lodowcową.
Pies najlepszym przyjacielem człowieka. Od kiedy?
Towarzyszące nam na co dzień psy pochodzą od wilków szarych. Naukowcy szacują, że ewolucja psów miała swój początek około 30 do 15 tys. lat temu. Nie wiadomo, jednak, który moment w historii był przełomowy dla początku budowania relacji człowieka z psiakami. Kwestia ta przez wiele lat zastanawiała i dzieliła genetyków oraz biologów ewolucyjnych. Najnowsze badania opublikowane na łamach prestiżowego czasopisma naukowego „Nature” dają nam zupełnie nową perspektywę.
Naukowcy zbadali 72 genomy starożytnych wilków z Europy, Syberii i Ameryki Północnej. Następnie porównali je ze współczesnymi wilkami oraz współczesnymi i starożytnymi psami. Analiza wykazała, że naszym podopiecznym bliżej genetycznie do starożytnych wilków ze wschodniej Eurazji niż z zachodniej.
Psy z Syberii, obu Ameryk, Azji Wschodniej i północno-wschodniej Europy pochodzą głównie od wilków ze wschodniej Eurazji. Najbardziej zbliżone genetycznie do przodków rasy to husky syberyjski i dingo z Australii. Z kolei psy z Bliskiego Wschodu, Afryki i Azji, w tym chart afgański oraz basenji, nawet w połowie mogą wywodzić się z populacji spokrewnionej ze współczesnymi wilkami południowo-zachodniej Eurazji.
Skąd pochodzą nasze psy?
Ta wiedza daje możliwość dwóm scenariuszom. Albo psy były udomowione więcej niż raz w różnych częściach świata, albo zostały udomowione najpierw na Wschodzie, a następnie zmieszane z populacją dzikich wilków. Na podstawie dostępnych badań genomów nie udało się jednak potwierdzić żadnej z wersji.
– Robimy pewne postępy w dopasowywaniu psów do wilczej układanki, ale wciąż nie rozwiązaliśmy kwestii ich pochodzenia. Wachlarz możliwości nadal jest dość duży – mówi Anders Bergström, genetyk z Instytutu Francisa Cricka w Londynie i współautor badań.
W przyszłości naukowcy planują zbadać DNA z większej liczby lokalizacji. Mają nadzieje, że wtedy uda im się wskazać, gdzie psy pojawiły się po raz pierwszy.
Starożytne wilki z epoki lodowcowej
Ewolucja to proces, na który składają się liczne mutacje. Naukowcy zidentyfikowali kilka, które pojawiły się w ciągu ostatnich 100 000 lat. Jedna z nich to wariant genu IFT88 odpowiedzialny u ludzi i myszy za rozwój czaszki oraz żuchwy. Dzięki niemu starożytne wilki mogły być lepszymi myśliwymi i szukać nowych źródeł pożywienia.
– To może odzwierciedlać przystosowanie wilków do zmieniającego się klimatu epoki lodowcowej – podsumowuje Bergström. Dodaje też, że w tym samym czasie węch wilków również mógł ulec znacznej poprawie.
Wyniki wskazują więc na to, że co najmniej dwie różne starożytne populacje wilków dały początek psom. Jedna z nich zaczęła ewoluować w trakcie epoki lodowcowej. I choć nie było to jednoznaczne z pojawieniem się psów, czy ich udomowieniem, naukowcy właśnie w tym momencie historii doszukują się genetycznego początku relacji psa z ludźmi. A pies najlepszym przyjacielem człowieka jest do dziś.
Źródło: „Nature”
