2022 jest niewątpliwie rokiem poszukiwaczy wraków. W marcu po 107 latach odnaleziono 44-metrową barkentynę Endurance. Statek sir Ernesta Shackletona zatonął w 1915 roku po tym, jak został zmiażdżony przez lód na niezwykle mroźnym Morzu Weddella.

Z kolei na początku czerwca Kolumbijczykom udało się dotrzeć do wraku hiszpańskiego galeonu wojennego San José, który zatonął w 1708 roku. Na jego pokładzie znajdował się skarb, który dziś warty jest ok. 15 miliardów dolarów. Co ciekawe, okazało się, że nieopodal okrętu zatonęły dwa inne statki.

Odnalezienie steru okrętu było niczym szukanie igły w stogu siana

Szukanie wraków na dnie oceanu to bardzo trudne zadanie. Tym razem naukowcy jednak mieli poprzeczkę postawioną jeszcze wyżej. Próbowali odnaleźć zaginiony ster pierwszego HMS invincible. Poszukiwania igły w stogu siana podjęli się uczeni z Bournemouth University wraz z naukowcami z brytyjskiej organizacji Marine Archaeology Sea Trust.

Dokładna lokalizacja wraku została ustalona w 1979 roku, ale dopiero 38 lat później rozpoczęła się misja odzyskiwania HMS Invicible. Przez pięć lat pracy udało się odnaleźć prawie wszystkie części i artefakty z okrętu liniowego – oprócz steru, który pozostawał zaginiony. Aż do dziś. Podwodni archeolodzy odnaleźli ster niedaleko wraku. 

Ster zaginął ok. 60 metrów od wraku HMS Invincible

Eksperci twierdzą, że gdy statek tonął, ster odłamał się od tylnicy i zaginął w czeluściach Solentu. Po trudnych poszukiwaniach, 24 maja zespół badaczy kierowany przez naukowców z Bournmouth University odnalazł ostatnią, brakującą część HMS invincible. Znajdowała się około 60 metrów od wraku.

Nurkowie, którzy odnaleźli ster, twierdzą, że chociaż jest dobrze zachowany, to należy szybko przeprowadzić działania konserwacyjne, ponieważ w każdej chwili może ulec zniszczeniu – niedługo planujemy zakopać go workami z piaskiem, aby uchronić go przed dalszą erozją. W niedalekiej przyszłości chcielibyśmy wydobyć go na powierzchnie – mówi dr Dan Pascoe, archeolog z Bournemouth University.

Naukowcy planują teraz zabezpieczyć ster, a w przyszłości wydostać go na powierzchnie

Uczeni przyznają również, że zlokalizowanie tego elementu było czasochłonnym zadaniem – Konsekwentnie przeprowadzaliśmy rutynowe badania dna morskiego. Pewnego razu zobaczyliśmy pewną anomalię w piasku. Założyliśmy, że to właśnie może być ster – wspomina dr Pascoe.

Badacze postanowili więc zbadać to miejsce. Jako pierwsze odnalazły ster dr Rachel Bynoe z Uniwersytetu w Southampton, która brała udział w badaniach oraz Heather Anderson z organizacji Maritime Archeology Trust. Jednak dopiero podczas drugiego nurkowania, badacze sfotografowali znalezisko i uwiecznili je na nagraniu wideo.

HMS Invincible – kiedy pływał i do kogo należał?

HMS Invincible był 74-działowym okrętem liniowym, który został zwodowany w 1744 roku przez francuską marynarkę wojenną. Bardzo krótko jednak należał do Francuzów. 3 lata później w trakcie I bitwy u przylądka Cabo Fisterra, w zachodniej Galicji w północnej Hiszpanii został przechwycony przez brytyjską Royal Navy. Był to okres austriackiej wojny sukcesyjnej w latach 1740–1748. Liniowiec eskortował wówczas konwój francuskich statków handlowych.

W 1758 roku HMS Invincible zatonął po tym, jak uderzył w ławicę na wschodnim Solencie. Na szczęście dla marynarzy, statek przez trzy dni utrzymywał się częściowo na mieliźnie, co dało im czas na ucieczkę. Wkrótce potem okręt liniowy zatonął.

Źródło: Bournemouth University