Nietoperze są często niesprawiedliwie przedstawiane jako potwory wysysające krew, ale badacze z Baltimore w Stanach Zjednoczonych mają nowy argument przemawiający za tym, by odczarować ich mroczny wizerunek. Okazało się bowiem, że te skrzydlate ssaki potrafią przewidywać przyszłość.
Gdy zrywają się w pogoń za swoją ofiarą, żywiące się owadami nietoperze używają echa do stworzenia trójwymiarowego modelu świata wokół nich i na tej podstawie są w stanie przewidzieć kierunek ucieczki swojego pożywienia.
Cynthia Moss, główna badaczka laboratorium Batlab, zajmującego się nietoperzami na Johnsa Hopkinsa, profesor nauk psychologicznych i nauk o mózgu oraz starsza autorka tegorocznych badań powiedziała, że wyniki te mogą pomóc naukowcom zrozumieć, w jaki sposób ludzie postrzegają i przetwarzają informacje.
"Studiujemy nietoperze, ale tak naprawdę bardziej interesują nas większe, bardziej ogólne pytania" – powiedziała w wywiadzie dla stacji CNN – "Jednym z pytań jest to, w jaki sposób zwierzęta, w tym ludzie, mogą wykorzystać informacje, które przyjmują za pomocą swoich zmysłów i przetwarzać je z czasem, aby przewidywać, co wydarzy się w przyszłości".
W jaki sposób nietoperze przepowiadają przyszłość?
To szybkie przewidywanie jest czymś, w czym szczególnie wprawieni są sportowi zawodnicy – powiedziała Moss – ale oni mają przewagę, której nie mają nietoperze – widzą piłkę i mogą podążać za nią bez przerwy. Nietoperze, które często gonią swoją ofiarę w ciemności, są zaś ograniczane przez drzewa i inne obiekty.
Ssaki te polują z użyciem echolokacja – procesu, w którym emitują ultradźwięki i wykorzystują informacje z powracających ech do stworzenia trójwymiarowego obrazu świata, których je otacza. Te modele świata nie są jednak idealne – mają swoje luki, jako że echa odbijają się od drzew i innych obiektów na drodze nietoperzy. Naukowcy z Baltimore postanowili więc sprawdzić, czy nietoperze są w stanie przewidzieć przyszłe ruchy swojej ofiary tak, jak baseballista potrafi przewidzieć trajektorię ruchu piłki.
Zespół pracowników Batlab stworzył w swoim laboratorium sztuczne warunki polowania dla nietoperzy i wypuścił tam owady, rejestrując zachowanie zwierząt za pomocą kamery. W wyniku swoich obserwacji stwierdzili, że nietoperze nie tylko wykorzystywały informacje o powracającym echu, ale faktycznie szacowały, gdzie w przyszłości znajdzie się cel. Według badaczy skrzydlate ssaki analizowały prędkość, z jaką poruszały się ich potencjalne ofiary, a także pozycję, w której się znajdowały, nawet jeśli echolokacja była chwilowo niemożliwa.
Jak badania nad nietoperzami mogą pomóc ludziom?
Cynthia Moss przyznała, że ludzie mogą uznać zainteresowanie laboratorium nietoperzami za dziwne lub bardzo niszowe, podczas gdy nietoperze są świetnymi obiektami, jeśli chodzi o testowanie hipotez na temat ludzkiej kondycji. "Nietoperze są naprawdę wyjątkowymi stworzeniami" – powiedziała – "Możemy u nich podpatrywać zachowania, które mogłyby pomóc rozwiązać wiele problemów, z którymi borykają się ludzie.
Niektóre z technik, których nietoperze używają do polowania w ciemności, są stosowane również przez osoby niewidome. Korzystają one z własnej formy echolokacji, używając białej laski, by stworzyć obraz otaczającego je świata. Podobnie jak nietoperze, osoby niewidome mogą śledzić poruszające się obiekty, słuchając zmian echa w czasie.
Naukowcy zapowiadają, że dzięki zrozumieniu procesów, za pomocą których nietoperze dokonują tych słuchowych przepowiedni, będą mogli opracować urządzenia, które pomogą osobom niewidomym funkcjonować podobnie.
