Naukowcy od dekad spierają się i dyskutują na temat zasiedlenia przez ludzi Ameryki. Wraz z postępem badań i coraz to nowymi wykopaliskami moment ten cofa się coraz bardziej w przeszłość. Obecnie przyjmuje się, że pierwsi ludzie z Azji dotarli do Nowego Świata kilkanaście tysięcy lat temu.

Ludzie przedostali się z Azji przez pas lądu określany Beringią. Łączył dzisiejszą Syberię z terenami północnej Kanady i Alaski.

Zaskakujące znalezisko w obozowisku

Do zaskakującego znaleziska z wczesnego okresu pobytu człowieka w Ameryce doszło na stanowisku archeologicznym La Prele Mammoth w hrabstwie Converse w stanie Wyoming. To stan w środkowo-zachodniej części USA znany z pięknych gór.

Wśród pozostałości po pradziejowym obozowisku archeolodzy natknęli się na miniaturowych rozmiarów zabytek, który wprawił ich w osłupienie. To kościana rurka o długości zaledwie 7 mm i szerokości prawie 3 mm.

Zdaniem odkrywców jest to najstarszy paciorek znaleziony do tej pory na kontynencie amerykańskim i ma około 12 940 lat. Badacze opublikowali właśnie na ten temat artykuł na łamach prestiżowego czasopisma „Scientific Reports”. Szefem badań był prof. Todd A. Surovell z Uniwersytetu w Wyoming.

Paciorek jest maleńki. Jego długość to zaledwie kilka milimetrów / Fot. Todd Surovell

Paciorek znajdował się niedaleko szczątków młodego mamuta. Na kościach zwierzęcia zachowały się nawet ślady pokonsumpcyjne, dlatego badacze wiedzą, że go upolowano i zjedzono. Centralną część obozowiska stanowiło palenisko. 

Widoczne są też ślady wykorzystania czerwonego mineralnego barwnika, ochry. Stosowano go szeroko w pradziejach na całym świecie, zarówno zdobienia ciała, ale też wykonywania sztuki naskalnej w jaskiniach. Barwnik ten wsypywano też do grobów.

Z czego wykonano paciorek?

Znalezienie tak drobnego przedmiotu jak kilkumilimetrowy paciorek było sporym sukcesem. Ale to był dopiero początek pracy nad nietypowym zabytkiem. Eksperci postanowili przeprowadzić szereg analiz specjalistycznych. W ten sposób wykluczyli, że kostka ta uzyskała taką, a nie inną formę na skutek trawienia przez drapieżniki. Ustalono, że drapieżniki nie były częstymi gośćmi w obozowisku.

Pod mikroskopem naukowcy dostrzegli wyryte rowki na koraliku. Wyglądają dokładnie tak, jakby wykonał je człowiek z pomocą narzędzia kamiennego. Przedmiot wykonano z maleńkiej kości jednej z kończyn zająca wielkouchego, polarnego lub północnoamerykańskiego. Analizy kolagenu, czyli głównego składnika tkanki łącznej, były mocno utrudnione, dlatego odpowiedź nie jest jasna.

Paciorek był może powstał z kości należącej do zająca wielkouchego / Fot. Jim Harper/CC BY-SA 2.5 DEED

Funkcja ozdoby

Archeolodzy przypuszczają, że paciorek był prawdopodobnie używany do ozdabiania ciała lub odzienia w postaci skór. Ale skąd wziął się pomysł na jego stworzenie? Produkcja i używanie są ważnymi wskaźnikami rosnącej złożoności kulturowej i społecznej człowieka. Eksperci uważają, że w ten sposób ówcześni ludzie chcieli się odróżnić od innych grup ludzkich.

Pojawienie się koralików w górnym paleolicie kilkadziesiąt tysięcy lat temu w Europie wiązano z większą gęstością zaludnienia. Ludzie mieli spotykać przedstawicieli swojego gatunki z innych, obcych grup. A ozdoby miały ich odróżniać od siebie.

W tym kontekście odkrycie ozdoby w Ameryce w okresie, gdy ludzi było bardzo niewielu, jest dość zaskakujące i każe archeologom zrewidować wcześniejsze koncepcje.

Źródło: Scientific Reports.