Trylobity to wymarłe morskie stawonogi, które pojawiły się na Ziemi w połowie wczesnego kambru. Charakteryzowało je owalne i spłaszczone grzbietobrzuszne ciało z wyraźnie wyróżnioną częścią głowowa, tułowiową i ogonową. Ich grzbiet pokrywał kalcytowy pancerz. Nazwa tych zwierząt wywodzi się z języka greckiego. Odnosi się do dwóch bruzd, które sprawiały wrażenie, że powierzchnia ich ciała była podzielona na trzy płaty.

Naukowcy odkryli, że trylobity miały przyoczka jak inne stawonogi

Badania nad budową trylobitów trwają już od ponad 150 lat. Na podstawie skamieniałości naukowcy byli w stanie zrekonstruować, jak wyglądał organizm tych prehistorycznych stworzeń. Uczonych zawsze zadziwiał fakt, że w przeciwieństwie do innych stawonogów, nie posiadają one przyoczka, czyli pojedynczego narządu wzroku, który jest swoistym uzupełnieniem funkcji oczu złożonych.

Najnowsze badania paleontologów z Uniwersytetu w Kolonii i Edynburgu wykazały, że trylobity jednak miały ten narząd. Co więcej, w zależności od ich etapu ewolucyjnego, stworzenia te czasem miały nawet więcej niż jedno pojedyncze oko. Ich odkrycie zostało opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Scientific Reports”.

Autorzy twierdzą, że narząd ten był ukryty pod warstwą karapaksu

Dotychczas uważano, że przyoczko było cechą, która charakteryzowała jedynie stadium larwalne trylobitów. Narząd ten znajdował się jednak pod przezroczystą warstwą karapaksu, przez co oko zostało „ukryte” w procesie fosylizacji. Autorzy odkryli to, badając okaz nazwany Aulacopleura koninckii, który miał brakującą część głowy. Uczeni zaobserwowali wówczas z przodu trzy drobne i owalne plamki tej samej wielkości.

– To wyraźny dowód, który odróżnia tę strukturę od przypadkowych elementów powstałych w wyniku rozkładu lub fosylizacji. Nawet jeśli jest to pojedyncze znalezisko, potwierdza to tezę, że trylobity pierwotnie miały przyoczka – powiedziała w oświadczeniu Brigitte Schoenemann, paleontolożka i zoolożka z niemieckiego Uniwersytetu w Kolonii i główna autorka badań.

Autorzy sugerują, że przyoczka były pierwotnym układem wzrokowym stawonogów

Naukowcy twierdzą, że prawdopodobnie w różnych stadiach ewolucyjnych, wszystkie trylobity miały od jednego do kilku przyoczek. Aby udowodnić tę tezę, badacze przeanalizowali również trylobita z gatunku Cyclopyge sibilla. Odkryli, że miał trzy przyoczka. Co więcej, były one wyposażone w soczewki dużo bardziej zróżnicowane, niż np. ludzkie.

Autorzy badania zwracają uwagę na to, że współcześnie większość stawonogów jest wyposażona w potrójne przyoczka. – Mamy teraz niezwykle ważny dowód, który pomaga nam lepiej określić pozycję trylobitów w drzewie ewolucyjnym stawonogów – czytamy w artykule.

– Po raz pierwszy udało nam się udokumentować przyoczka u trylobitów, czyli organizmów, które pojawiły się na planecie już ok. 500 milionów lat temu. Naszym zdaniem narząd ten był pierwotnym układem wzrokowym, a oczy złożone wyewoluowały dopiero później. Co więcej, pierwotna liczba tych oczu wynosiła 2, zupełnie jak u stawonogów szczękoczułkopodobnych. Stworzenia, które posiadały dwie pary przyoczek zawdzięczają to prawdopodobnie zmianom genetycznym w procesie ewolucji – dodają badacze.

Źródło: Scientific Reports