Jak rodzaj gwiazd jest najpowszechniejszy w Drodze Mlecznej? Wcale nie są to żółte karły, takie jak nasze Słońce. Aż 80% gwiazd występujących w naszej galaktyce to czerwone karły. Są lżejsze od Słońca i mniejsze od niego, ale za to znacznie bardziej długowieczne. 

W czerwonych karłach, tak jak w Słońcu, zachodzi reakcja termojądrowa: atomy wodoru łączą się i powstaje hel. Uwalnia się przy tym bardzo dużo energii. Jednak w przypadku tych gwiazd proces przebiega bardzo, bardzo powoli. Słońce wypali się za około 6 miliardów lat. Czas życia czerwonych karłów mierzy się w bilionach. 

Gwiazdy z układami planetarnymi 

Czerwone karły mogą występować w układach podwójnych – czyli być związane grawitacyjnie z inną gwiazdą. Jednak szacuje się, że większość z nich jest samotna. Jedną z takich gwiazd jest GJ 1002 (Gliese 1002) odległa od Ziemi zaledwie o niecałe 16 lat świetlnych. 

Jak na kosmos, to bardzo blisko. GJ 1002 znajduje się tylko cztery razy dalej niż Proxima Centauri, też czerwony karzeł, gwiazda najbliższa Słońcu. I tylko około dwa razy dalej niż Syriusz, najjaśniejsza gwiazda południowego nieba, odległa od nas o 8,6 lat świetlnych. 

Bliskość GJ 1002 jest tym bardziej interesująca, że wokół tej gwiazdy krążą dwie planety. Astronomowie właśnie odkryli, że mają one wiele cech wspólnych z Ziemią. 

Dwie Ziemie wokół GJ 1002 

– Natura wyraźnie daje nam sygnał, że planety podobne do Ziemi występują powszechnie w kosmosie – mówi Alejandro Suárez Mascareño, badacz z Instytutu Astrofizyki Kanarów (Instituto de Astrofísica de Canarias, IAC). Jest on pierwszym autorem artykułu przyjętego do publikacji w czasopiśmie „Astronomy & Astrophysics”. 

Obie planety krążące wokół GJ 1002 mają masy podobne do masy Ziemi. Obie znajdują się w strefie zamieszkiwalnej. Czyli w takiej odległości od gwiazdy, w której panują warunki sprzyjające pojawieniu się i utrzymaniu życia takiego, jakie znamy. Za najważniejszy z tych warunków uważa się istnienie wody w stanie ciekłym. 

Planety krążą w strefie zamieszkiwalnej 

W przypadku globów okrążających GJ 1002 – oznaczonych jako GJ 1002b i GJ 1002c – nic nie wiadomo o wodzie na ich powierzchni. Naukowcy ustalili za to, że rok na pierwszej trwa 10 dni, a na drugiej – 21 dni. Tyle potrzebują, by dokonać pełnego okrążenia swojej gwiazdy. 

Wydawałoby się, że to bardzo mało i o podobieństwie z Ziemią nie może być mowy. A jednak jest inaczej. – GJ 1002 ma masę wynoszącą zaledwie jedną ósmą masy Słońca. Jest chłodniejszy od niego i ma znacznie mniejszą jasność – wyjaśnia Vera María Passegger, badaczka z IAC i współautorka artykułu. – A to oznacza, że strefa zamieszkiwalna znajduje się znacznie bliżej gwiazdy niż w Układzie Słonecznym

Ma to jeszcze jedną zaletę. Naukowcy mogą w przyszłości podjąć próbę zbadania, jak wyglądają atmosfery obu planet. Posłużą do tego albo pomiary odbijanego światła, albo emitowanego promieniowania cieplnego. Do badania atmosfer GJ 1002b i GJ 1002c naukowcy zamierzają wykorzystać spektrograf ANDES, który wchodzi w skład budowanego właśnie obserwatorium ELT (Extremely Large Teleskop). Powstaje ono na szczycie góry Cerro Armazones na pustyni Atakama w Chile. 

Odkrycia dokonano z pomocą dwóch innych instrumentów specjalnie zaprojektowanych do badania czerwonych karłów i planet znajdujących się w ich pobliżu. Były to CARMENES znajdujący się w Calar Alto Observatory, oraz ESPRESSO, spektrograf należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego. 

Źródło: phys.org,