Wydawałoby się, że czas monarchii już dawno dobiegł końca i należy je znieść. Nic bardziej mylnego. Tylko w Europie na czele dwunastu państw stoi koronowana głowa. Listę otwierają Wielka Brytania, Holandia, Hiszpania i kraje skandynawskie. Ale na tym jednak nie koniec. Gdzie jeszcze władza suwerenna spoczywa w rękach władcy? Szczegóły do sprawdzenia w dalszej części artykułu.
Ile jest obecnie monarchii?
Monarchie na świecie tworzą nie tylko królowie. Są to także książęta, cesarzowie, sułtanowie, emirowie lub jak w przypadku Watykanu – papież. Najwięcej koronowanych głów – jak już zostało wspomniane – znajdziemy na Starym Kontynencie, bo aż w dwunastych krajach. Przy okazji warto wspomnieć, że władca Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (obecnie na tronie zasiada Karol III) jest również przywódcą 14 innych państw, rozmieszczonych po różnych kontynentach:
- Antigui i Barbudy
- Australii
- Bahamów
- Belize
- Grenady
- Kanady
- Jamajki
- Nowej Zelandii
- Papui-Nowej Gwinei
- Saint Kitts i Nevis
- Saint Lucia
- Saint Vincent i Grenadyn
- Tuvalu
- Wysp Salomona
Do 2021 roku zwierzchnictwo brytyjskiej monarchii uznawał Barbados. Ten wyspiarski kraj w Ameryce Środkowej, tuż przed 55. rocznicą odzyskania przez niego niepodległości, zerwał unię personalną ze Zjednoczonym Królestwem i ogłosił się republiką.
Z formą rządów, w której reprezentantem narodu jest monarcha, spotkamy się również w Afryce (Maroko i Eswatin) oraz Azji, a dokładniej w Arabii Saudyjskiej, Bahrajnie, Bhutanie, Brunei, Japonii, Jordanii, Kambodży, Katarze, Kuwejcie, Malezji i Omanie. Ponadto do azjatyckich monarchii zaliczane są też Zjednoczone Emiraty Arabskie, gdzie władzę sprawuje prezydent, choć w praktyce jest on monarchą.
Państwa z monarchią
- Andora
- Arabia Saudyjska
- Bahrajn
- Belgia
- Bhutan
- Brunei
- Dania
- Eswatini
- Holandia
- Hiszpania
- Japonia
- Jordan
- Kambodża
- Kuwejt
- Lesotho
- Liechtenstein
- Luksemburg
- Malezja
- Monako
- Norwegia
- Oman
- Katar
- Szwecja
- Tajlandia
- Tonga
- Watykan
- Zjednoczone Emiraty Arabskie
- Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
Monarchie w Europie
Spośród jedenastu monarchii w Europie (nie licząc Watykanu), aż siedem to królestwa (Belgia, Dania, Hiszpania, Holandia, Norwegia, Szwecja i Wielka Brytania). Pozostała czwórka, a mianowicie Andora, Liechtenstein, Luksemburg i Monako, są księstwami. Poniżej przedstawiamy najważniejszych europejskich arystokratów.
Brytyjska rodzina królewska
Brytyjska rodzina królewska to bez wątpienia najpopularniejsza monarchia na świecie. Cieszy się dużą sympatią poddanych, a także olbrzymią popularnością wśród mediów z całego globu. Zainteresowanie prasy wzbudza przede wszystkim życie prywatne royalsów, które na przestrzeni lat było pełne afer i skandali. Czy wiemy, jak naprawdę wygląda codzienność za pałacowymi drzwiami? Rąbka tajemnicy uchylają twórcy serialu „The Crown”, opowiadającego historię Elżbiety II i pozostałych członków brytyjskiej rodziny królewskiej.
Od 1901 roku na tronie Zjednoczonego Królestwa zasiada dynastia Windsorów. Obecnie panującym monarchą jest Karol III, najstarszy syn królowej Elżbiety II i księcia Filipa. 73-latek objął władzę 8 września 2022 r. w chwili śmierci swojej matki, która rządziła krajem przez siedem dekad. Koronacja króla lub królowej Wielkiej Brytanii, zgodnie z kultywowaną od wieków tradycją, odbywa się w Opactwie Westminsterskim, po upływie okresu żałoby. Dla porównania, Elżbieta II otrzymała koronę z rąk Arcybiskupa Canterbury w czerwcu 1953 r., czyli po ponad roku od wstąpienia na tron. Z kolei Karola III na oficjalną koronację musiał poczekać osiem miesięcy.
Brytyjska rodzina królewska / Zdjęcie z 2015 roku / Fot. Chris Jackson/Getty Images
Po śmierci Elżbiety II następcą brytyjskiego tronu został książę William – najstarszy syn króla Karola i zmarłej w 1997 r. księżnej Diany. Kolejne miejsca w sukcesji zajmują dzieci księcia Walii i księżnej Kate – książę George (ur. 2013), księżniczka Charlotte (2015) i książę Louis (2018). Dopiero piąty w kolejce do tronu jest brat Williama i najmłodszy syn Karola III, książę Harry, który wyprzedza swoich potomków – synka Archiego i córkę Lilibet.
Duńska rodzina królewska
Najstarszą i jedyną panującą królową na Starym Kontynencie po śmierci Elżbiety II była Małgorzata II. Królowa Danii na tron wstąpiła 14 stycznia 1972 r. po śmierci swojego ojca, Fryderyka IX i zasiadała na nim przez ponad pięć dekad. 31 grudnia 2023 r. 83-letnia monarchini w noworocznym orędziu do narodu ogłosiła swoją abdykację. Następcą królowej został najstarszy syn królowej, książę Fryderyk.
Belgijska rodzina królewska
Królem Belgii od 2013 roku jest Filip I Koburg, który przejął władzę w kraju po abdykacji swojego ojca, Alberta II. W chwili jego rezygnacji następczynią tronu Królestwa Belgii, zgodnie z protokołem, została 22-letnia księżniczka Elisabeth, najstarsza córka Filipa i jego żony, królowej Paoli.
Następcą królowej jest jej najstarszy syn, książę Fryderyk.
Holenderska rodzina królewska
2013 rok obfitował w głośne abdykacje. Ze stanowiska ustąpił papież Benedykt XVI, wspomniany chwilę wcześniej Albert II, król Belgów, a także królowa Niderlandów, Beatrycze. Jej miejsce zajął książę Wilhelm-Aleksander. Następczynią holenderskiego tronu jest aktualnie 20-letnia księżniczka Amalia.
Hiszpańska rodzina królewska
Filip VI, obecny król Hiszpanii, wstąpił na tron w 2014 roku po abdykacji swojego ojca, Jana Karola I. Jego następczynią jest najstarsza córka, księżniczka Eleonora. Gdy zasiądzie na tronie, będzie pierwszą hiszpańską królową od czasów Izabeli II (1833–1868).
Norweska rodzina królewska
Harald V to pierwszy norweski monarcha urodzony na terenie Norwegii od 567 lat. Na tronie zasiadł w 1991 roku, po nagłej śmierci swojego ojca, króla Olafa V. Choć rodzina królewska cieszy się dużym zaufaniem Norwegów, tamtejszy parlament kilkukrotnie przeprowadzał głosowanie nad przekształceniem kraju z monarchii w republikę. Jednak bezskutecznie.
Następcą Haralda jest jego syn, książę Haakon, mimo tego, że ma straszą siostrę, księżniczkę Martę Ludwikę. Do 1990 r. tylko męski potomek mógł objąć tron w Norwegii.
Szwedzka rodzina królewska
Karol XVI Gustaw to najdłużej panujący monarcha w historii Szwecji. Na tronie zasiada od 1973 roku. Cztery lata później na świat przyszła jego pierwsza córka, następczyni tronu, księżniczka Wiktoria Bernadotte. Nazywana jest przez wielu „matką chrzestną Europy”, bo została matką chrzestną aż osiemnaściorga dzieci. W tym m.in. księcia Danii, Chrystiana, księżniczki Holandii, Katarzyny-Amalii i księżniczki Norwegii, Ingrydy Aleksandry.
Szwedzka rodzina królewska / Zdjęcie z 2019 roku / Fot. Michael Campanella/Getty Images
Wielkie Księstwo Luksemburga
Od 2000 roku wielkim księciem Luksemburga jest Henryk z dynastii Burbonów, który objął władzę po abdykacji swojego ojca, księcia Jana. Pierwsze miejsce w linii sukcesji luksemburskiego tronu zajmuje książę Wilhelm, najstarszy syn i jeden z piątki dzieci Henryka oraz wielkiej księżnej Luksemburga, Marii Teresy.
Księstwo Liechtensteinu
Księstwo Liechtensteinu to najbogatszy kraj świata, mimo że pod względem powierzchni zajmuje jedno z ostatnich miejsc na świecie. Głową państwa jest książę Jan Adam II, który zasiada na tronie od 1989 roku. W 2004 r. monarcha mianował swojego najstarszego syna, księcia Alojzego, koregentem, przekazując mu rzeczywistą władzę.
Księstwo Monako
Monako to, zaraz po Watykanie, najmniejsze państwo świata. Krajem od 2005 roku rządzi książę Albert II Grimaldi. Według monakijskiego prawa, pierwszeństwo w objęciu tronu mają mężczyźni przed kobietami. Dlatego następcą Alberta jest książę Jakub, a nie urodzona dwie minuty wcześniej jego siostra, księżniczka Gabriela.
Księstwo Andory
W Księstwie Andory władze spoczywa w rękach dwóch współksiążąt. Są nimi prezydent Francji i katolicki biskup katalońskiego miasta La Seu d'Urgell.
Który król rządził najdłużej?
Najdłużej panującym monarchą w historii jest król Francji, Ludwik XIV, który rządził krajem przez rekordowe 72 lata i 110 dni. Drugie miejsce na liście wszech czasów zajmuje brytyjska królowa Elżbieta II. Zmarła we wrześniu 2022 r. monarchini zasiadała na tronie przez 70 lat i 214 dni. O niespełna 100 dni krócej władzę sprawował Rama IX Bhumibol Adulyadej, król Tajlandii.
Lista pięciu najdłużej panujących monarchów na świecie:
- Ludwik XIV, król Francji – 72 lata i 110 dni
- Elżbieta I, królowa Wielkiej Brytanii – 70 lat i 214 dni
- Rama IX Bhumibol Adulyadej, król Tajlandii – 70 lat i 126 dni
- Jan II, książę Liechtensteinu – 70 lat i 91 dni
- Karol August, książę Saksonii-Weimaru-Eisenach – 70 lat i 12 dni
