Świat zwierząt jest niezwykle zróżnicowany. Na naszej planecie żyje wiele niezwykłych stworzeń, które zachwycają nie tylko wyglądem, ale również wyjątkowymi cechami lub zdolnościami przetrwania. 

Większość zwierząt żyjących w Polsce musiały przystosować się do zmiennego klimatu Polski

W krajach takich jak Polska, stworzenia musiały przystosować się do zmiennych warunków pogodowych, ponieważ w ciągu roku mamy 4 różne od siebie pory roku. Polska położona jest w klimacie umiarkowanym ciepłym przejściowym. Latem temperatury sięgają nawet 35 stopni, a zimą termometry wskazują liczby poniżej zera.

Ze względu na taką amplitudę roczną, większość gatunków żyjących w naszym kraju musiała przystosować się do takich warunków. Podczas gdy latem upalne temperatury i susze mogą być uciążliwe i niebezpieczne, to jednak zimą trudniej jest przetrwać.

Niektóre gatunki zwierząt zapadają w sen zimowy, a inne migrują

To dlatego, że zwierzęta (szczególnie roślinożerne) mają mniej pożywienia. Niektóre gatunki zapadają w sen zimowy. To fizjologiczny stan odrętwienia organizmu, podczas którego procesy życiowe są spowolnione. Pozwala to stworzeniom hibernującym przetrwać trudne warunki zimy. Do zwierząt zapadających w sen zimowy zaliczamy m.in.:

  • niedźwiedzia brunatnego,
  • świstaka,
  • jeża,
  • susła,
  • nietoperze.

To jednak niewielka grupa szczęśliwców, która potrafi „przespać” trudne warunki. Co dzieje się ze zwierzętami, które nie zapadają w sen zimowy? Niektóre stworzenia, które nie są przystosowane do trudnych warunków, decydują się na migrację. Czynią to głównie ptaki, takie jak:

  • bociany,
  • żurawie,
  • czajki,
  • jaskółki,
  • słowiki,
  • szpaki,
  • gawrony,
  • kukułki.

Jak zwierzęta radzą sobie zimą?

W Polsce żyją również ptaki, które pozostają u nas na zimę. To gatunki, które całkowicie przystosowały się do polskich warunków klimatycznych. Tym ptakom nie przeszkadzają ujemne temperatury. Z drugiej strony, mają one trudności ze zdobywaniem pokarmu. Właśnie dlatego wiele osób pomaga ptasim przyjaciołom, budując karmniki i dokarmiając je w tym trudnym okresie. Ptaki, które zostają zimą w Polsce to to m.in.:

  • wróble,
  • dzięcioły,
  • gile,
  • sikorki,
  • gołębie.

Co się dzieje ze zwierzętami, które nie zapadają w sen zimowy, ani nie migrują? Takie stworzenia zimą pozostają aktywne. Wiąże się do jednak z wieloma trudnościami. Muszą wówczas utrzymywać stałą temperaturę ciała, co wiąże się z bardzo dużym wysiłkiem energetycznym.

Jakie zwierzęta są aktywne zimą?

Oznacza to, że zwierzęta te muszą w tym okresie zjeść odpowiednią ilość pokarmu, aby zrekompensować ten wysiłek. Niektóre gatunki gromadzą pokarm na okres zimowy, a inne radykalnie zmieniają swoją dietę. Co więcej, zimą istnieje większa szansa, że w poszukiwaniu pożywienia dzikie zwierzęta zaczną zaglądać do miejsc, w których żyją ludzie.

Chociaż dzikie stworzenia raczej unikają kontaktu z człowiekiem, należy pamiętać, że niektóre gatunki mogą stanowić zagrożenie. Spacerując po polskich parkach narodowych i lasach, zimą możemy natknąć się nie tylko na sarny i jelenie, ale również na wilki i dziki.

Co zrobić, gdy spotkamy w lesie wilka lub dzika?

W przypadku spotkania wilka należy powoli się wycofać, iść tyłem i zachowywać kontakt wzrokowy. Dobrze jest klasnąć w dłonie i wydawać co jakiś czas głośne dźwięki, aby zniechęcić wilka do podchodzenia.

Inaczej sytuacja wygląda, gdy natkniemy się na niedźwiedzia (tego czworonoga nie powinniśmy jednak spotkać zimą). Wówczas również należy się wycofać, ale nie powinniśmy wydawać żadnych głośnych i gwałtownych dźwięków. Takie zachowanie mogłoby go przestraszyć i sprowokować do nagłego ataku.

Wilki zimą są aktywne / fot. Getty Images

Eksperci zwracają również uwagę na to, że niebezpieczne mogą się okazać dla nas dziki. To właśnie zimą trwa ich okres godowy. Pamiętajmy również o tym, że odyńce żyją samotnie, a lochy podróżują razem z małymi dzikami. Samice, które poczują, że ich małe mogą być zagrożone, zaatakują.

Zwierzęta aktywne zimą to:

  • lisy,
  • sarny,
  • jelenie,
  • dziki,
  • kuny,
  • myszy,
  • wilki,
  • żubry,
  • sójki,
  • sowy, 
  • sikorki,
  • dzięcioły,
  • mazurki,
  • trznadle,
  • drozdy,
  • kwiczoły,
  • kosy,
  • jemiołuszki,
  • sosnówki,
  • myszołowy włochate,
  • mysikróliki,
  • kruki,
  • wiewiórki,
  • gronostaje,
  • łasice,
  • zające bielaki,
  • wydry,
  • norniki,
  • darniówki,
  • rzęsorki,
  • zębiełki,
  • ryjówki,
  • krety.

Jak zwierzęta przygotowują się do zimy?

Zwierzęta, które gromadzą zimowe zapasy to np. sójki i wiewiórki. Jesienią stworzenia te tworzą w różnych miejscach spiżarnie, do których przynoszą w orzechy, żołędzie lub nasiona. Te niewielkie kręgowce mają dobrą pamięć i doskonale wiedzą, gdzie poukrywały swój pokarm. Zimą, gdy robią się głodne, zaglądają do swoich magazynów.

Bobry magazynują zdobyte wcześniej jedzenie w specjalnej norze. Zbierają głównie pędy oraz gałęzie drzew i krzewów. Krety natomiast tworzą swoje spiżarnie pod ziemią, w których trzymają żywe dżdżownice.

Niektóre zwierzęta nie są tak zapobiegawcze. Zamiast tego zmieniają one swoją dietę i zimą zdobywają pokarm, który jest łatwiej dostępny. Ptaki, które zimą jadły np. owady, zimą zjadają nasiona lub owoce, które pozostają na drzewach. Niektóre stworzenia, m.in. mięsożerne ptaki i drapieżne ssaki w tym okresie decydują się na spożywanie padliny. Ponadto większość ssaków zmienia futro z letniego na zimowe. Jest ono gęstsze i dłuższe, przez co zapewnia lepszą ochronę przed mrozem.