Starożytne tabliczki to nie tylko niezwykle interesujące zabytki, ale również cenne źródło wiedzy dla archeologów. Przedmioty te często zawierają inskrypcje, które dostarczają informacji dotyczących minionych czasów. Niekiedy rzucają światło na życie codzienne, kulturę, religię, a także prawo, administrację, czy gospodarkę starożytnych społeczeństw i cywilizacji.
Starożytne tabliczki z pismem klinowym
W przeszłości analiza glinianych tabliczek z pismem klinowym przyczyniła się nawet do rozszyfrowania nieodczytanych systemów pisma. W lipcu 2023 roku Zespół naukowców z Uniwersytetu w Kolonii odszyfrował pismo, które używane było w państwie Kuszanów. To starożytne imperium, które zajmowało terytorium północnych Indii i Azji centralnej. Również w ubiegłym roku sztuczna inteligencja pomogła odczytać tabliczki z pismem klinowym sprzed 5 tysięcy lat.
Tabliczki mogą nam również wiele powiedzieć o religii, a także jej rozwoju. W 2021 roku naukowcy odnaleźli napis liczący ponad 1500 lat, który wspominał Jezusa. Artefakt odkryto podczas wykopalisk archeologicznych we wsi et-Taiyiba, położonej w dolinie Jezreel, w północnym Izraelu.
Co ciekawe, według eschatologii chrześcijańskiej (koncepcji końca świata i Sądu Ostatecznego) region ten uznawany jest za miejsce ostatecznej bitwy pomiędzy siłami dobra i zła, Boga i Szatana. Wielka bitwa nazywana jest w tradycji Chrześcijan Armagedonem. Eksperci wskazują, że „Armagedon" jest zniekształceniem nazwy miasta Megiddo.
Tabliczka, która wspomina Jezusa Chrystusa
Po dokładnym badaniu tabliczki z doliny Jezreel, archeolodzy odkryli, że widnieje na niej napis „Chrystus, zrodzony z Maryi”. Słowa zostały wyryte w języku greckim. Artefakt znajdował się w miejscu drzwi wejściowych do budynku datowanego na koniec V wieku naszej ery.
Napis ten miał być swoistym poświęceniem budowli, w której znajdowała się tabliczka. – Jest to napis dedykacyjny, który został wyryty podczas odlewania fundamentów kościoła – powiedziała dr Leah Di-Segni, badaczka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, która odszyfrowała tekst.
– Cała treść inskrypcji brzmi: „Chrystus zrodzony z Maryi. Oto dzieło najbardziej bogobojnego i pobożnego biskupa Teodozjusza oraz nędznego Tomasza. Zostało zbudowane od podstaw. Ktokolwiek tu wejdzie, niech się za nich modli” – dodała Di-Segni.
Dowód na bizantyjski kościół sprzed 1500 lat
Badaczka zauważyła, że zdanie „Chrystus zrodzony z Maryi” miało chronić przed złym okiem każdego, kto przekroczył próg tej budowli – Była to powszechnie używana fraza na początku inskrypcji i dokumentów z tamtych czasów – twierdzi archeolożka.
– Napis wita wchodzących i błogosławi ich. Jest zatem jasne, że budynek był kościołem, a nie klasztorem. Kościoły witały wierzących przy wejściu, podczas gdy klasztory zwykle tego nie robiły – zwróciła uwagę autorka odkrycia. – Teodozjusz, którego wspomina tekst jako fundatora świątyni, był jednym z pierwszych biskupów chrześcijańskich w Bizancjum – dodaje.
Dr Di-Segni twierdzi, że duchowny pełnił funkcję arcybiskupa w regionie. Oznacza to, że cieszył się najwyższą władzą religijną w arcybiskupstwie w mieście Bet Sze'an, do której należała dolina Jezreel. – To pierwszy dowód na istnienie kościoła bizantyjskiego we wsi et-Taiyiba i stanowi potwierdzenie innych znalezisk, które potwierdzały obecność chrześcijan w regionie – powiedział archeolog dr Walid Atrash z Izraelskiego Urzędu Starożytności (IAA).
ŹRÓDŁO: Sci News
Szukasz więcej fascynujących informacji na temat świata roślin i zwierząt, odkryć archeologicznych i nieskończonego Wszechświata? Zaprenumeruj magazyn „National Geographic Polska". Najnowszą ofertę znajdziesz na tej stronie.
