Druga Świątynia była najważniejszą świątynią Izraelitów. Znajdowała się w Jerozolimie, na Wzgórzu Świątynnym. Według żydowskiej tradycji miała powstać w latach 537–516 p.n.e. z inicjatywy perskiego króla Cyrusa II Wielkiego na miejscu Pierwszej Świątyni zniszczonej przez armię babilońską w VI wieku p.n.e.
To z czasów końca istnienia Drugiej Świątyni, czyli z I wieku n.e., pochodzi unikatowy zabytek, który po konserwacji trafił właśnie do Muzeum Izraela w Jerozolimie.
Kamienny pojemnik – dowód zagłady Jerozolimy
Ten rzadki wielokomorowy kamienny pojemnik jest po raz pierwszy prezentowany publicznie. Odkryto go podczas wykopalisk prowadzonych przez Izraelską Służbę Starożytności w obrębie Jerozolimskiego Parku Narodowego, który to biegnie wzdłuż dawnych murów.
Artystyczna wizja zagłady Drugiej Świątyni w Jerozolimie / Obraz Francesco Hayeza/domena publiczna
Kwadratowy pojemnik o wymiarach 30 na 30 cm wyrzeźbiono z miękkiego wapienia. Następnie został podzielony na dziewięć równych przedziałów. Archeolodzy odkryli artefakt w warstwie zniszczeń wewnątrz starożytnego sklepu datowanego na koniec okresu Drugiej Świątyni. Niegdyś sklep stał przy Drodze Pielgrzymkowej w Jerozolimie.
Boki pudełka są zaczernione, co wskazuje, że zostało ono spalone być może w czasie powstania żydowskiego w latach 66-70 n.e. Był to zryw religijno-narodowy Żydów przeciwko rzymskiemu panowaniu. To wtedy spłonęła Druga Świątynia.
Funkcja pojemnika z Jerozolimy
To jedyny taki kamienny pojemnik, który zachował się w całości. Konserwatorzy musieli jedynie posklejać jego części. Fragmenty takich samych zabytków pochodzą wyłącznie z obszaru Jerozolimy.
Być może używano go do prezentowania lub odmierzania produktów w sklepie. – Podczas wykopalisk na Drodze Pielgrzymkowej, gdzie odkryto pojemnik, znaleziono wiele przedmiotów świadczących o kwitnącej działalności handlowej. Miała miejsce w okresie istnienia Drugiej Świątyni – mówią cytowani w komunikacie Izraelskiej Służby Starożytności kierownicy badań archeologicznych, dr Yuval Baruch i Ari Levy.
Pojemnik składa się z 9 identycznych części / Fot. Zohar Shemesh/Muzeum Izraela w Jerozolimie
Oprócz pojemnika badacze przeszłości natknęli się na naczynia ceramiczne i szklane, infrastrukturę produkcyjną i kuchenną, kamienne odważniki i monety. Droga pełniła funkcję handlową i prowadziła do tętniącego życiem rynku miejskiego.
Luksusowe towary z różnych stron świata
W czasach istnienia Drugiej Świątyni jerozolimski rynek oferował lokalne i importowane towary, niektóre nawet egzotyczne. Było to miasto świątynne i centrum pielgrzymkowe, gdzie spotykali się ze sobą ludzie z odległych rejonów.
Codzienne życie i handel w Jerozolimie Drugiej Świątyni musiały być prowadzone przy zachowaniu ścisłych żydowskich przepisów. Dotyczyły one czystości. Jak podano w komunikacie Izraelskiej Służby Starożytności, dowodem na to są tysiące fragmentów naczyń wapiennych odkrytych w wykopaliskach na terenie starożytnego miasta i jego okolic. Powszechne użycie kamiennych naczyń można wytłumaczyć żydowskim prawem, które określa, że kamień, w przeciwieństwie do gliny lub metalu, nie może stać się nieczysty.
– Wydaje się, że wielokomorowy, kamienny pojemnik z Miasta Dawida był związany z wyjątkową jerozolimską gospodarką prowadzoną w cieniu świątyni, z zachowaniem ścisłego przestrzegania i zgodnie z przepisami dotyczącymi czystości. Dlatego możemy uznać to pudełko za wyraźnie jerozolimskie znalezisko – podkreślają izraelscy archeolodzy.
Fragmenty innego podobnego pojemnika znaleziono pół wieku temu podczas wykopalisk w Dzielnicy Żydowskiej. Odkrywca żartobliwie nazwał przedmiot „miską na orzechy i nasiona”. Nazwa przetrwała do dziś.
