Nie tylko psy, ale także koty są obdarzone wyśmienitym węchem. Natura obdarzyła je rozwiniętym zmysłem powonienia nie bez powodu, ale każdy właściciel sympatycznego mruczka powinien wiedzieć, że istnieją pewne zapachy, których jego pupil nie toleruje.
Dla nikogo nie jest chyba tajemnicą, że koty są obdarzone świetnie rozwiniętymi zmysłami. Wzrok tych zwierząt jest znacznie czulszy od ludzkiego w warunkach niewielkiego natężenia światła, a do tego – obejmuje pole szersze aż o 20 stopni. Koci słuch rejestruje dźwięki o wysokiej częstotliwości, dochodzącej nawet do 64 Hz. Do tego należy doliczyć wyśmienity węch.
Węch to jeden z najważniejszych kocich zmysłów
Wszystkie te mechanizmy wykształciły się u kotów w toku ewolucji i nie zanikły po udomowieniu tych zwierząt. Nie można przecież zapomnieć, że sympatyczny mruczek, który całymi godzinami może leniwie wylegiwać się na kolanach swojego opiekuna, to wyśmienity drapieżnik, który potrafi przetrwać w najróżniejszych środowiskach.
Wysokie zdolności adaptacyjne kotów to w dużej mierze zasługa ich węchu. O ile mruczki namierzają ofiarę przede wszystkim przy pomocy zmysłów wzroku i słuchu, to koci nos też uczestniczy w tym procesie. Futrzaki mają słabo rozwinięty zmysł smaku, więc o tym, co jest dla nich atrakcyjne i bezpieczne decydują na podstawie rejestrowanych bodźców zapachowych. Gdy węch kota zanika (np. pod wpływem rozwijającej się infekcji), zwierzę szybko traci apetyt.
Już małe kocięta mają świetnie rozwinięty zmysł węchu. Zdolność rejestrowania zapachów pozwala im namierzyć matkę, kiedy ich oczy są jeszcze ślepe, a uszy – głuche. W późniejszym życiu mruczki także używają węchu do orientacji w terenie. Koty świetnie wyczuwają nie tylko zapach innych przedstawicieli swojego gatunku i pozostałych zwierząt, ale także swój własny. To właśnie dlatego futrzaki ochoczo ocierają się o różne przedmioty, przede wszystkim o takie, które wywołują ich niepokój – własny zapach niweluje u nich stres.
Jak działa koci węch?
Czy wiesz, że kocie komórki węchowe są zbudowane tak samo jak ludzkie i umiejscowione w tym samym obszarze? Nie oznacza to jednak, że możemy pochwalić się tak samo dobrze rozwiniętym zmysłem powonienia, jak koty. Natura wyposażyła te zwierzęta w ok. 200 mln. komórek węchowych, podczas gdy przeciętny człowiek ma ich ok. 5–6 mln. Dodatkowo za funkcjonowanie kociego zmysłu węchu u kotów odpowiada 4 razy więcej komórek nerwowych niż u ludzi.
Wyśmienity węch kotów jest zasługą dwóch niezależnych układów czuciowych. Pierwszy z nich pozwala zwierzęciu rejestrować zapachy za pomocą nozdrzy. Drugi, nazywany organem Jacobsa, odpowiada za rejestrowanie unoszących się w powietrzu komunikatów chemicznych, czyli feromonów. Ten niezwykły narząd pozwala kotu jeszcze skuteczniej analizować zapachy, które go interesują. Znajduje się w górnym obszarze przegrody nosowej, a jego ujście jest zlokalizowane na podniebieniu.
Chyba każdy właściciel futrzaka zauważył, że ich pupil czasami zastyga w bezruchu z lekko otwartym pyszczkiem i rozchyloną wargą. W ten sposób kot pobiera znajdujące się w powietrzu feromony i dosłownie smakuje zapach.
Jakich zapachów nie lubią koty?
Świetnie rozwinięty węch pozwala dzikim gatunkom przetrwać w ich naturalnym środowisku, ale dla kotów domowych bywa prawdziwym utrapieniem. Trzeba bowiem wiedzieć, że niektóre zapachy unoszące się w ludzkich siedzibach działają drażniąco na te zwierzęta. Istnieją też takie, które dosłownie odstraszają kota. Każdy, kto zdecydował się otoczyć futrzaka opieką, powinien znać substancje zapachowe, których kot nie toleruje. Ta wiedza pozwoli znacząco zredukować stres u zwierzęcia.
Z drugiej strony, zapachy, na które koci nos jest wyjątkowo wyczulony, mogą też pełnić rolę wychowawczą. Koty są zwierzętami ciekawskimi. Wszędzie ich pełno, nawet w miejscach, do których wchodzić nie powinny. Podrapane drzwi, rozdarta tapicerka kanapy, ślady kocich łap na blacie kuchennego stołu, zniszczone grządki w przydomowym ogródku – kota trudno jest przekonać „po dobroci”, by był grzeczny i posłuszny. Nie bez powodu mówi się, że „to nie człowiek ma kota, tylko kot człowieka”.
Warto jednak wiedzieć, że umiejętne używając zapachów, których kot nie lubi, można skutecznie zniechęcić swojego pupila do nieodwiedzania miejsc, w których przebywać nie powinien lub które są dla niego niebezpieczne. Jak choćby piwnica lub garaż, w której rozłożone są środki przeciwko gryzoniom.
To metoda całkowicie bezpieczna i humanitarna, która nie powoduje cierpienia zwierzęcia. Ważne: koty odbierają niektóre zapachy jako nieprzyjemne, bo wydzielające je substancje są dla nich niebezpieczne. W celu odstraszenia kota nie można stosować roślin i warzyw, które mogłyby zaszkodzić zwierzęciu.
Jakiego zapachu nie lubią koty? Wiele aromatów, które są wyjątkowo przyjemne dla ludzkiego nosa, działają na kota drażniąco. Istnieją też zapachy, które są tak samo nieprzyjemne dla ludzi, jak dla tych sympatycznych czworonogów. Poniżej wymieniamy te, które są najbardziej drażniące dla futrzaków.
Cytrusy
Zapach cytrusów jest przez nas uznawany za rześki i przyjemny. Dowodzi tego fakt, że większość osób lubi perfumy i inne „pachnidła” z nutami cytrusowymi. Inne zdanie na ten temat mają koty. Mruczki dosłownie nie cierpią zapachu cytryny, a większość osobników omija szerokim łukiem także inne owoce cytrusowe. Zastanawiasz się, jak odstraszyć kota od stołu, przy którym jesz posiłki? Postaw na blacie miskę z cytrusami, a twój ulubieniec nie zbliży się do niego.
Cebula
Zapach cebuli nie jest przyjemny dla ludzkiego nosa. To samo dotyczy kotów. Woń tego warzywa działa drażniąco na błony śluzowe i oczy zwierzęcia. Łatwo można zauważyć, że w momencie krojenia cebuli, przebywający w pobliżu kot zaczyna mrużyć oczy, o ile wcześniej nie ucieknie. Trzeba też wiedzieć, że cebula (pod każdą postacią) jest dla kota trująca. Nie jest więc specjalnie zaskakujące, że mruczki unikają jej jak ognia.
Pieprz
Gdzie uciekają koty spłoszone nieprzyjemnym dla nich zapachem? Na pewno nie tam, gdzie pieprz rośnie, bo ta woń także nie jest tolerowana przez te zwierzaki. Podobnie jak cebula, pieprz szkodzi kotom, więc zwierzęta instynktownie unikają tej przyprawy.
Czosnek
Wymieniając przyprawy, które ochoczo stosujemy w kuchni, a których nie tolerują nasi pupile, nie można pominąć czosnku. Jego intensywna woń nie jest tolerowana przez koty. Także w tym przypadku u zwierzaków działa naturalny mechanizm obronny – czosnek jest dla nich trujący.
Lawenda
Zapach lawendy działa na nas uspokajająco i kojąco, ale drażni naszych pupili. Posadzona w ogrodzie, skutecznie zniechęca mruczka do buszowania między grządkami. Jeżeli nie chcesz, by kot przebywał w niektórych pomieszczeniach domu, olejek lawendowy zda egzamin celująco.
Ruta zwyczajna
Tak samo nieprzyjemna dla kociego nosa jest ruta zwyczajna – roślina ogrodowa wydzielająca intensywnie pachnące olejki eteryczne. To skuteczny „straszak”, który na szczęście jest całkowicie bezpieczny dla kotów.
Geranium
Także geranium wydziela silne olejki eteryczne. Właśnie dlatego roślina ta jest często wykorzystywana w przemyśle perfumeryjnym. Trzeba jednak wiedzieć, że jej intensywny zapach nie jest lubiany przez koty. Mało tego, geranium może wywoływać podrażnienia skóry zwierzęcia, wywołać u niego wymioty i utratę apetytu.
Ocet
Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego koty nie przysiadają na parapecie, gdy wcześniej okna zostały umyte octem? Właśnie dlatego. Nie tylko ludzie, ale także koty nie przepadają za ostrą, drażniącą wonią.
Cynamon
Smak i zapach cynamonu jest miły dla ludzkiego nosa. Koty nie przepadają jednak za tą wonią i nic dziwnego. Aldehyd cynamonowy może doprowadzić do uszkodzenia nerek i układu nerwowego zwierzęcia.
Eukaliptus
Eukaliptus ma dobroczynny wpływ na ludzki organizm, a sam jego zapach jest przez nas odbierany jako orzeźwiający. Dla kota stanowi natomiast sygnał, że trzeba brać łapki za pas. Jeżeli zwierzę połknie liście tej rośliny, z całą pewnością odczuje nieprzyjemne problemy trawienne.
Papryka
To samo dotyczy zresztą papryki. To lubiane przez nas warzywo podrażnia koci przewód pokarmowy, więc jego zapach jest dla zwierzęcia sygnałem alarmowym.
Naftalina
Nie tylko mole, ale także koty nie lubią woni naftaliny. Ta substancja jest dla nich toksyczna, więc zwierzęta unikają jej.
Detergenty chemiczne
Niektóre środki chemiczne używane przy domowych pracach porządkowych mogą działać drażniąco na koci nos. Jeżeli zauważysz, że po umyciu podłogi kot zachowuje się dziwnie, warto rozważyć zmianę płynu. Należy też pamiętać, że detergenty z chlorem są dla kotów trujące.
Brudna kuweta
Regularne sprzątanie kociej kuwety jest ważne nie tylko ze względów higienicznych. Aldehyd wydzielany przez odchody i mocz zwierzęcia może uszkodzić jego nerki i układ nerwowy. Gdy mruczek wyczuje nieprzyjemną woń wydobywającą się z jego kuwety, w trosce o swoje bezpieczeństwo najprawdopodobniej będzie załatwiał się poza nią.
