Miejsce pamięci o kulturze żydowskiej Cudem Polski 2025. To wspomnienie wielokulturowości Lubelszczyzny

„Cuda Polski” to coroczny plebiscyt, podczas którego w internetowym głosowaniu wybierane są nieoczywiste, nieokryte perły polskiej turystyki. Każde województwo ma swojego zwycięzcę, a na Lubelszczyźnie rywali zdeklasowało Muzeum Synagogalne we Włodawie, które stanowi bezcenne świadectwo dziedzictwa żydowskiego. To miejsce przypominające, że historia powinna nas przede wszystkim łączyć.

Jedyny taki kompleks w Europie

W sercu Włodawy, na wschodnich rubieżach województwa lubelskiego, znajduje się wyjątkowe Muzeum Synagogalne. To kompleks trzech synagog zachwycających barokową architekturą oraz autentyczną atmosferą przeszłości, który stanowi wyjątkowy punkt na mapie dziedzictwa nie tylko Polski, ale i całej Europy.

Zespół Synagogalny to miejsce będące nie tylko świadectwem burzliwej, wielokulturowej historii regionu, ale także centrum życia kulturalnego i edukacyjnego. Muzeum jest jedynym tego typu kompleksem na Starym Kontynencie, który obejmuje aż trzy dobrze zachowane budynki należące niegdyś do włodawskiego kahału – żydowskiej gminy wyznaniowej.

Zespół Synagogalny we Włodawie

Muzeum składa się z trzech Synagog. Najstarszą z nich jest Wielka Synagoga wybudowana w latach 1764–1774 – to monumentalny przykład barokowej architektury sakralnej będący dawnym domem zgromadzeń (hebr. bet ha-kneset). Jej wnętrze przyciąga misternie zdobionym aron-kodesz, czyli szafą ołtarzową, oraz zachowanymi polichromiami i hebrajskimi inskrypcjami. Dla zwiedzających jest okazją do poznania tradycji religijnej i społecznej włodawskiej społeczności żydowskiej, która stanowiła integralną część miasta aż do II wojny światowej.

Niemal równie wiekowa jest Mała Synagoga (hebr. bet ha-midrasz) pochodząca z końca XVIII stulecia. Służyła jako miejsce modlitwy i studiowania ksiąg religijnych, a dziś jest przestrzenią wystawienniczą. Znajdziemy w niej m. in. zbiory judaików oraz archiwalia dotyczące losów lokalnej diaspory żydowskiej.

Najmłodszym z budynków jest Dom Pokahalny z 1928 roku: pełnił on funkcje edukacyjne i społeczne i był świadkiem nowoczesnych prądów międzywojennego judaizmu.

Każdy z tych obiektów jest oddzielną kartą księgi dziejów polskich Żydów na Lubelszczyźnie. Obecnie pełnią one role edukacyjne i dokumentacyjne, nie pozwalając nam zapomnieć czy przeinaczać historii naszego kraju. Zwiedzanie synagogi we Włodawie jest okazją do doświadczenia wyjątkowej atmosfery przeszłości.

Festiwal Trzech Kultur we Włodawie

Szczególnie ważnym wydarzeniem organizowanym przez Muzeum Synagogalne jest Festiwal Trzech Kultur, który od lat przyciąga turystów z całej Polski i zagranicy. To hołd dla wielokulturowości regionu, w którym przez wieki współistniały społeczności katolicka, prawosławna i żydowska.

W trakcie festiwalu odbywają się koncerty, warsztaty, wykłady, spektakle czy wystawy, których celem jest budowanie mostów pomiędzy różnymi tradycjami i wyznaniami. W 2025 roku wydarzenie to miało szczególny wymiar ze względu na jubileuszową, XXV edycję. Następna taka okazja w przyszłym roku.

Muzeum Synagogalne we Włodawie – Cud Polski 2025 – jest symbolem otwartości, pamięci i dialogu, inspirując do refleksji nad wspólną przeszłością i przyszłością regionu. Warto je odwiedzić: nie tylko przez zaszczytny tytuł, ale także z uwagi na misję, którą realizuje obiekt.

Sponsorem plebiscytu „Cuda Polski 2025” jest:

Źródło: National Geographic Polska, Muzeum Zespół Synagogalny we Włodawie

Nasz autor

Jonasz Przybył

Redaktor i dziennikarz związany wcześniej m.in. z przyrodniczą gałęzią Wydawnictwa Naukowego PWN, autor wielu tekstów publicystycznych i specjalistycznych. W National Geographic skupia się głównie na tematach dotyczących środowiska naturalnego, historycznych i kulturowych. Prywatnie muzyk: gra na perkusji i na handpanie. Interesuje go historia średniowiecza oraz socjologia, szczególnie zagadnienia dotyczące funkcjonowania społeczeństw i wyzwań, jakie stawia przed nimi XXI wiek.