Jezioro Jeziorak to prawdziwy skarb Warmii i Mazur. Jest najdłuższe w całej Polsce

Spis treści:

1. Wielkie jezioro w malowniczej krainie
2. Jezioro, które wygląda jak rzeka
3. Jezioro Jeziorak zachwyca wspaniałą przyrodą
4. Jakie atrakcje oferuje jezioro Jeziorak?

Jeziorak to prawdziwy klejnot na mapie polskich jezior, który dzięki swojemu pięknu i różnorodności zasłużenie uznawany jest za jeden z największych skarbów Warmii i Mazur. Jego urozmaicona linia brzegowa, pełna urokliwych, ukrytych zatoczek i malowniczych półwyspów, stanowi schronienie dla wspaniałej dzikiej przyrody, podobnie zresztą jak wyspy, które licznie wybijają się ponad lustro wody Jezioraka. Równie niezwykłe jest samo otoczenie jeziora, na które składają się bujne trzcinowiska, gęste lasy, łąki i pola. To wszystko czyni Jezioraka prawdziwą oazą spokoju i ostoją przyrody.

Wielkie jezioro w malowniczej krainie

Administracyjnie, lustro Jezioraka rozlewa się na obszarze powiatu iławskiego, w granicach Iławy, gminy wiejskiej Iława i gminy miejsko-wiejskiej Zalewo. W ujęciu fizycznogeograficznym, to okazałe jezioro rynnowe rozpościera się Równinie Iławskiej, zlokalizowanej na terenie makroregionu Pojezierza Iławskiego, który obejmuje niezwykle cenny przyrodniczo obszar. Część Zatoki Kraga znajduje się w granicach mezoregionu Pojezierza Dzierzgońsko-Morąskiego.

Jeziorak jest najdłuższym i szóstym pod względem powierzchni jeziorem w Polsce. Mierzy aż 27,45 km długości, a jego powierzchnia, zależnie od źródła, wynosi od 31,5 do 34,6 kilometra kwadratowego. W najszerszym miejscu osiąga 2,4 kilometra. Maksymalna głębokość jeziora sięga 13 metrów, a średnia wynosi około 4,1 metra.

Jezioro, które wygląda jak rzeka

Ukształtowanie Jezioraka jest typowe dla jezior rynnowych. Długa, wąska oś biegnie z północy na południe. W środkowej części łamie się i zmienia kierunek na południowy wschód, a dalej – na południowy zachód. Widziane z lotu ptaka, wąskie jezioro z licznymi załamaniami wygląda jak rzeka.

Linia brzegowa Jezioraka

Linię brzegową jeziora przecinają liczne zatoki, półwyspy i cieśniny, które definiują jej „fiordowy” charakter. Brzegi w większości są wysokie i dość strome. Zachodni i częściowo wschodni porastają gęste lasy iglaste. Na pozostałym obszarze jezioro otaczają łąki, pola i mniejsze fragmenty lasu.

Zatoki na Jezioraku:

• Zimny Kąt (zlokalizowana na południe od Siemian),
• Śmierdwy (zlokalizowana na wschód od zatoki Zimny Kąt),
• Sarnówek (zlokalizowana na zachód od Makowa),
• Widłągi (zlokalizowana na zachód od Makowa, wejście do niej prowadzi przez cieśninę Jażdżówki),
• Smolny Róg (zlokalizowana na północ od Makowa),
• Zatoka Kraga (zlokalizowana na zachód od Gubławek, na wysokości Siemian).

Półwyspy na Jezioraku:

• Karpówka (zlokalizowany na południe od Jerzwałdu),
• Krzywy Róg (zlokalizowany na północ od wyspy Wielki Ostrów, po lewej stronie szlaku żeglarskiego prowadzącego z Iławy do Siemian),

Wyspy na jeziorze Jeziorak

Wyraźną pozostałością po działalności lądolodu są wyspy, którymi powierzchnia Jezioraka jest obficie upstrzona. Jest ich tam aż 16:

• Wielka Żuława – znajduje się w pobliżu południowych krańców jeziora. Administracyjnie należy do Iławy. To największa śródlądowa wyspa w Polsce. Jej powierzchnia to 82,4 ha;
• Wielki Bukowiec – druga największa wyspa na Jezioraku. Jest zlokalizowana w centralnej części akwenu. Ze stałym lądem jest połączona groblą, prowadzącą do wsi Wieprz;
• Zielony Ostrów – zlokalizowana w południowej części Jezioraka, w pobliżu Iławy;
• Kobiecy Ostrów – zlokalizowana w północnej części jeziora, w rejonie Zatoki Kraga;
• Rajka – w północnej części Jezioraka, przylega do północno-wschodniego cypla wyspy Czaplak;
• Lipowy Ostrów – zlokalizowana w południowej części jeziora, w sąsiedztwie Zielonego Ostrowa;
• Rybackie Kępy – to grupa kilku zalesionych wysepek, zlokalizowanych w północnej części jeziora;
• Duży Gierczak – w północno-zachodniej części Jezioraka;
• Mały Gierczak – w północno-zachodniej części Jezioraka, w pobliżu Dużego Gierczaka;
• Czaplak – w północnej części Jezioraka, na południowy zachód od zatoki Widłągi;
• Kępka – w północnej części jeziora, na wschód od wejścia do zatoki Widłągi;
• Wyspa Polajńska – w północnej odnodze jeziora;
• Mała Żuława – w południowej części jeziora, niedaleko Iławy;
• Wyspa Miłości – między Wielką Żuławą a zachodnim brzegiem jeziora;
• Wyspa Księdza – w centralnej części jeziora, niedaleko Jerzwałdu;
• Kuklina – w północnej części jeziora, na zachód od osady Polajny.

Jezioro Jeziorak zachwyca wspaniałą przyrodą

Brzegi Jezioraka obficie porastają rozległe pasy trzcin, szuwarów i turzycowisk, które są schronieniem dla wielu gatunków ptaków i ryb. Wokół akwenu dominują bory sosnowe i lasy mieszane, będące częścią Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego.

W wodach jeziora żyje wiele gatunków ryb, w tym: szczupaki, liny, leszcze i sandacze. Według wielu wędkarzy, w całej Polsce próżno szukać lepszego miejsca do połowu tych ostatnich. W trzcinowiskach i na wyspach można zaobserwować liczne ptaki wodne, jak łabędzie nieme, czaple siwe, kormorany, perkozy i rybitwy. Pojawia się tam także bielik, czyli największy drapieżnik na polskim niebie. W lasach otaczających jezioro żyją sarny, dziki, lisy i kuny. W niektórych miejscach pojawia się także bóbr i wydra.

Jakie atrakcje oferuje jezioro Jeziorak?

Jeziorak jest rajem nie tylko dla wędkarzy i żeglarzy, ale także dla turystów. Wyspy jeziora są atrakcją samą w sobie. Można tam obcować z nienaruszoną przyrodą, a na niektórych, w tym na Wielkiej Żuławie, można znaleźć relikty średniowiecznego osadnictwa. Inne atrakcje Jezioraka to:

• bulwar spacerowy wytyczony wokół południowej części jeziora (Mały Jeziorak),
• port śródlądowy znajdujący się przy głównej części jeziora, znanej jako Duży Jeziorak,
• dwie plaże miejskie w Iławie: „Dzika” i „Prawdziwka”.

W pobliżu warto zobaczyć:

• Siemiany, czyli niewielką, ale niezwykle nastrojową miejscowość,
• kościół pw. Przemienienia Pańskiego, czyli jeden z najcharakterystyczniejszych zabytków Iławy,
• neogotycki Dworzec Główny w Iławie.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.