Islandia to kraj niezwykły pod wieloma względami. Określana mianem "krainy lodu i ognia", jest miejscem, w którym skrajne żywioły występują tuż obok siebie. Tamtejszy krajobraz - surowy, niemal księżycowy - został ukształtowany przez aktywność wulkaniczną i to właśnie wulkany stanowią wizytówkę wyspy.
Czynne wulkany w Europie kojarzą się przede wszystkim z Islandią. Nic dziwnego, bo ta na tej niezwykłej wyspie zlokalizowanych jest ponad 130 wulkanów, z czego ok. 30 wykazuje aktywność. Mniejsze erupcje nie należą do rzadkości, zdarzają się też większe wybuchy. Mimo to, Islandia pozostaje popularną destynacją turystyczną. Przyjezdni chcą na własne oczy zobaczyć niezwykły krajobraz i poznać nieco bliżej typowo "wulkaniczne" atrakcje wyspy.
Hekla
Naszą wycieczkę po krainie lodu i ognia otwiera Hekla - najwyższy wulkan Islandii. Mierzący 1491 m n.p.m. stratowulkan jest położony w odległości ok. 115 km od Reykjaviku. Hekla jest nie tylko największą, ale także jedną z najbardziej aktywnych jednostek na wyspie.
Znajduje się jednak na terenie niezaludnionym, więc jej erupcje nie są szczególnie niebezpieczne. Należy jednak podkreślić, że duże opady popiołów pokrywają okoliczną roślinność i przynoszą straty w zwierzętach hodowlanych. Wulkan jest doskonale widoczny z drogi. Osoby dysponujące samochodem terenowym mogą podjechać aż do podnóża góry.
Eldfell
Kolejny wulkan na naszej liście powstał w 1973 roku, w wyniku niespodziewanej erupcji. To zdarzenie wywołało ogromne zniszczenia, jednak islandzkie służby ratunkowe poradziły sobie z zagrożeniem wzorowo. Do studzenia lawy wykorzystano wodę morską, co pozwoliło ograniczyć straty. Gdy sytuacja została opanowana, materiał wulkaniczny z Eldfell został wykorzystany do przedłużenia pasa startowego i budowy fundamentów pod nowe domy.
fot. Fred Ihrt/LightRocket via Getty Images
Mierzący 279 m n.p.m. stożek jest zlokalizowany na wyspie Heimaey. Dostać się tam można promem lub samolotem. Będąc na miejscu, warto odwiedzić muzeum poświęcone katastrofie z 1973 roku.
Hverfjall
Kolejny wulkan na naszej liście jest jednym z najbardziej charakterystycznych na całej wyspie. Hverfjall leży w północno-wschodniej części kraju, w pobliżu jeziora Mývatn. To wygasły wulkan o wysokości 420 m n.p.m.
fot. COLLART Hervé/Sygma via Getty Images
Co w nim niezwykłego? Wyróżnia go idealnie okrągły krater (o średnicy 1000 m), na środku którego uformowało się charakterystyczne wzgórze, będące pozostałością po słabych erupcjach. Uwagę przyciągają przede wszystkim czarne zbocza, które przywodzą na myśl mroczne krainy z powieści J.R.R. Tolkiena.
Askja
Kolejny zachwycający wulkan leży w północnej części Parku Narodowego Vatnajökull. Kalderę aktywnego wulkanu (o powierzchni 50 km kw.) otaczają ośnieżone góry, a w jej wnętrzu można zobaczyć dwa jeziora wulkaniczne - Viti i Öskjuvatn.
Laki
W południowej części wyspy znajdziemy zachwycający wulkan szczelinowy. To dość niski obiekt (mierzy zaledwie 818 m n.p.m.), jednak forma, którą przybrał po erupcji w 1784 roku, nie pozwala przejść obok niego obojętnie. Laki to 25-kilometrowe pasmo kraterów, gęsto porośnięte zielonym mchem.
Ciekawostka - podczas erupcji z 1784 roku wulkan wyrzucił ok. 15 kilometrów sześciennych lawy. Była to największa odnotowana objętość, jaka wydostała się na powierzchnię w trakcie jednej erupcji.
Krafla
Naszą listę zamyka wyjątkowy kompleks wulkaniczny. Krafla leży w północno-wschodniej części Islandii, w pobliżu jeziora Mývatn. Malownicze pole lawowe jest usiane gejzerami i kraterami, w których utworzyły się jeziora. Krystalicznie czysta, błękitna woda kontrastuje tam z czerwoną ziemią, tworząc w ten sposób wyjątkowy widok.
Atrakcje turystyczne Islandii związane z wulkanami
Już sam widok islandzkich wulkanów robi niesamowite wrażenie. Wypada jednak podkreślić, że kraina lodu i ognia oferuje więcej typowo wulkanicznych atrakcji. Jedną z największych jest wycieczka do wnętrza naszej planety. Wulkanem, który można zwiedzić od środka, jest Thrihnukagigur, czyli Krater Trzech Szczytów - kaldera uśpiona od 4000 lat. Kolejka gondolowa schodzi na głębokość aż 120 metrów. Widok wielobarwnych skał robi niesamowite wrażenie.
Ciekawym punktem wycieczki może być też wizyta w Muzeum Eldheimar. Ekspozycja upamiętnia wydarzenia z lutego 1973 roku. Doszło wówczas do wybuchu wulkanu Eldfell. Erupcja była na tyle silna, że konieczna okazała się ewakuacja mieszkańców wyspy Heimaey. Błyskawiczne działania służb ratunkowych, polegające na ochładzaniu lawy wodą morską, znacząco złagodziły skutki wybuchu.
W samym sercu Gór Błękitnych leży dolina Reykjadalur. Środkiem hali płynie rzeka, która tworzy wyjątkowo malowniczy krajobraz. Co w tym niezwykłego? Temperatura wody nie spada tam poniżej 40 stopni Celsjusza. Zimowa kąpiel może okazać się bardzo ciekawym doświadczeniem.
Aktywności wulkanicznej towarzyszy wiele mniejszych zjawisk. Do najbardziej widowiskowych należą gejzery. Będąc na Islandii, koniecznie trzeba na własne oczy zobaczyć Strokkur - największy czynny gejzer na wyspie, który co 5-10 minut wyrzuca 30-metrowy słup wody o średnicy ok. 3 metrów.
Jak często dochodzi do erupcji wulkanów na Islandii?
Wiele osób chciałoby na własne oczy zobaczyć księżycowy krajobraz wyspy, jednak wiszące w powietrzu widmo erupcji zniechęca wielu turystów. Jak często zdarza się wybuch wulkanu na Islandii? Cóż, należy zdać sobie sprawę z faktu, że siły natury bywają nieprzewidywalne.
Zdarza się, że erupcji nie poprzedzają żadne typowe zjawiska wulkaniczne. Mimo to, aktywność islandzkich wulkanów należy uznać za przewidywalną - średnie erupcje zdarzają się raz na 5-10 lat. Do erupcji o nieznacznej sile dochodzi częściej, jednak te nie stanowią zagrożenia.
Mimo znacznej aktywności wulkanicznej, Islandia jest uznawana za bezpieczne miejsce, tak samo dla lokalnej ludności, jak dla przyjezdnych. Tamtejsze miasta i wioski są oddalone od aktywnych stref, więc o większym zagrożeniu nie ma mowy. Aktywne wulkany na wyspie podlegają nieprzerwanemu monitoringowi. Gdy ich działalność staje się niebezpieczna, władze podejmują natychmiastowe kroki.
