Do tej pory Polska na zimowych igrzyskach olimpijskich zdobyła łącznie 23 krążki (7 złotych, 7 srebrnych i 9 brązowych), w tym aż dziesięć w skokach narciarskich. Od czasów Adama Małysza biało-czerwoni należą do ścisłej czołówki światowej, czego potwierdzeniem są chociażby pucharowe zwycięstwa czy medale na najważniejszych imprezach. Zbliżający się wielkimi krokami kolejny sezon zmagań najlepszych skoczków świata to znakomita okazja, by poznać nieznane dotąd ciekawostki o skokach narciarskich. 

Informacje o skokach narciarskich

Historia skoków narciarskich sięga drugiej połowy XIX wieku, a miejscem narodzin tej popularnej w Europie i Japonii dyscypliny sportu jest Norwegia, czyli ojczyzna narciarstwa klasycznego. To stąd pochodził jeden z pierwszych rekordzistów w długości skoku narciarskiego. Sondre Norheim z Telemarku, bo o nim mowa, w 1860 roku poleciał na odległość 30,5 metra, co przez ponad trzy dekad było wynikiem do nie pobicia. Norweski skoczek był nie tylko autorem najdłuższego skoku, ale również nowego stylu, potocznie nazywanego telemarkiem. 

W Polsce pierwsze zawody w skokach narciarskich datuje się na rok 1908. Zwycięzcą konkursu w Sławsku został Leszek Pawłowski, późniejszy mistrz Polski z 1920 r. 

Zdjęcie z 1948 roku / fot. Hulton-Deutsch Collection/CORBIS/Corbis via Getty Images

Skoków nie mogło zabraknąć w programie pierwszych zimowych igrzysk olimpijskich w 1924 r. We francuskim Chamonix najlepszy okazał się Norweg Jacob Tullin Thams, który wyprzedził swojego rodaka Narve Bonna i Amerykanina Andersa Haugena. Jedyny startujący wówczas Polak, Andrzej Krzeptowski I, zajął 21. miejsce.

Na pierwszy polski medal w skokach narciarskich musieliśmy czekać aż do 1972 roku. W Sapporo sensacyjnym mistrzem olimpijskim na skoczni dużej został 19-letni Wojciech Fortuna. Skoczek z Zakopanego po oddaniu skoków na odległość 111 m i 87,5 m pokonał drugiego w konkursie Szwajcara Waltera Steinera o zaledwie 0,1 punktu. 

W 2002 roku drugim skoczkiem narciarskim z Polski, który sięgnął po krążek na najważniejszej imprezie czterolecia, został Adam Małysz. „Orzeł z Wisły” w Salt Lake City zdobył srebro na dużej i brąz na normalnej skoczni. Osiem lat później do swojego bogatego dorobku dołożył ponownie dwa medale, oba srebrne.

Na tym jednak nie koniec – w 2014 roku dwukrotnym indywidualnym złotym medalistą został Kamil Stoch. Na kolejnych igrzyskach skoczek z miejscowości Ząb obronił tytuł mistrza olimpijskiego na dużej skoczni, a wspólnie z drużyną cieszył się z brązowego medalu. W Pekinie w 2022 r. Polacy zdobyli jeden brązowy krążek. Trzecie miejsce w konkursie na skoczni małej zajął Dawid Kubacki. 

Kamil Stoch na igrzyskach w Soczi / fot. Adam Pretty/Getty Images

Polacy spore sukcesy odnosili także na mistrzostwach świata, które po raz pierwszy rozegrano w 1925 roku. Wystarczy wspomnieć, że rekordzistą pod względem zdobytych indywidualnych medali jest Adam Małysz. Utytułowany skoczek podczas światowego czempionatu sześciokrotnie stawał na podium, z czego aż czterokrotnie na najwyższym podium. Po indywidualny tytuł mistrza świata sięgali także: 

  • Kamil Stoch – Val di Fiemme 2013;
  • Dawid Kubacki – Seefeld 2019; 
  • Piotr Żyła – Oberstdorf 2021.

W 2017 roku w Lahti drużyna polskich skoczków w składzie: Kamil Stoch, Piotr Żyła, Maciej Kot i Dawid Kubacki wywalczyła pierwszy i jedyny do tej pory tytuł drużynowych mistrzów świata. 

Najdłuższy skok narciarski w historii 

Kto jest rekordzistą pod względem najdłuższego skoku? Aktualny nieoficjalny rekord świata należy do Austriaka Stefana Krafta, który 18 marca 2017 roku w Vikersund – gdzie znajduje się największa skocznia świata – poszybował na odległość 253,5 m. Co ciekawe, dwa lata wcześniej o pół metra dalej wylądował Dmitrij Wasiliew. Niestety, skok Rosjanina został podparty, dlatego nie uznano go za najdłuższy w historii. 

Z kolei rekord Polski (251,5 m) należy do Kamila Stocha. Trzykrotny mistrz olimpijski najdłuższy skok w karierze oddał w marcu 2017 roku podczas konkursu drużynowego w Planicy. Dodajmy, że FIS, czyli Międzynarodowa Federacja Narciarska, nie prowadzi rejestru rekordów, dlatego każdy z nich ma charakter nieoficjalny. 

Letalnica – skocznia w Planicy / fot. Jurij Kodrun/Getty Images

Skoki narciarskie w liczbach

  • 3 – najwięcej zwycięstw w klasyfikacji generalnej Pucharu Świata z rzędu (Adam Małysz);
  • 4 – najwięcej zwycięstw w klasyfikacji generalnej Pucharu Świata (Fin Matti Nykänen i Adam Małysz);
  • 5 – ilość medali najbardziej utytułowanego skoczka w historii igrzysk olimpijskich, Fina Mattiego Nykänena; 
  • 15 – najwięcej zwycięstw w zawodach Pucharu Świata w sezonie (Słoweniec Peter Prevc);
  • 42 – wiek najstarszego zwycięzcy zawodów Pucharu Świata (Japończyk Noriaki Kasai);
  • 53 – najwięcej zwycięstw w zawodach Pucharu Świata (Austriak Gregor Schlierenzauer);
  • 93 – liczba zwycięstw polskich skoczków w pucharowych zawodach;
  • 569 – najwięcej występów w konkursach Pucharu Świata (Japończyk Noriaki Kasai);
  • Olimpijski konkurs na skoczni normalnej w Salt Lake City w 2002 roku (brązowy medal Adama Małysza) oglądało przez co najmniej jedną minutę śledziło 20,64 mln widzów. 

Skoki narciarskie kobiet

Skoki narciarskie przez lata były domeną tylko mężczyzn. Wszystko zmieniło się w 2009 roku, gdy po raz pierwszy w programie mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym (gospodarzem imprezy był wówczas czeski Liberec) o medale walczyły także panie. Historyczny tytuł mistrzyni globu zdobyła Amerykanka Lindsey Van, która okazała się bezkonkurencyjna na małej skoczni. W kolejnych edycjach światowego czempionatu złoty medal przypadł:

  • Danieli Iraschko-Stolz (Austria) – Oslo 2011;
  • Sarze Hendrickson (USA) – Val di Fiemme 2013;
  • dwukrotnie Carinie Vogt (Niemcy) – Falun 2015 i Lahti 2017;
  • Maren Lundby (Norwegia) – Seefeld 2019;
  • Emmie Klinec (Słowenia) – Oberstdorf 2021.

Maren Lundby – mistrzyni olimpijska, mistrzyni świata i trzykrotna zdobywczyni Pucharu Świata / fot. Matt Roberts/Getty Images

Od sezonu 2011/2012 skoczkinie rywalizują także w zawodach Pucharu Świata. Pierwsza zdobywczynią Kryształowej Kuli była reprezentantka Stanów Zjednoczonych, mistrzyni świata z 2013 roku, Sarah Hendrickson. 

Natomiast w 2014 roku skoki narciarskie kobiet zadebiutowały na igrzyskach olimpijskich. W Soczi najlepsza okazała się Niemka Carina Vogt. Drugie miejsce zajęła Austriaczka Daniela Iraschko-Stolz, a podium uzupełniła Francuzka Coline Mattel. Cztery lata później, w koreańskim Pjongczang, po tytuł mistrzyni olimpijskiej sięgnęła Norweżka Marek Lundby, która wyprzedziła Niemkę Katharinę Althaus i Japonkę Sarę Takanashi. W 2022 r. olimpijski konkurs indywidualny kobiet na skoczni w Zhangjiakou zdominowały Słowenki – Ursa Bogataj (złoty medal) i Nika Križnar (brązowy medal). Srebrny krążek ponownie trafił w ręce Kathariny Althaus z Niemiec.

Skoki narciarskie kobiet – rekordy i ciekawostki

  • Pierwszą kobietą, która oddał skok na nartach, była austriacka hrabina Paula von Lamberg. W 1911 roku poleciała na odległość 22 metrów. 
  • Przed utworzeniem cyklu Pucharu Świata kobiet w skokach narciarskich najważniejszym zawodami – w latach 2004–2011 – były konkursy w ramach Pucharu Kontynentalnego. 
  • Pierwsze zawody w ramach Pucharu Świata odbyły się 3 grudnia 2011 roku w norweskim Lillehammer. Zwyciężczynią konkursu została Amerykanka Sarah Hendrickson.
  • Najwięcej zwycięstw w konkursach Pucharu Świata (63) odniosła Sara Takanashi. Japonka jest także najmłodszą triumfatorką  zawodów tej rangi w historii – pierwszą wygraną odnotowała w wieku zaledwie 15 lat. 
  • Klasyfikację generalną najczęściej, bo aż trzykrotnie i to pod rząd, wygrywała Norweżka Maren Lundby – 2017/2018; 2018/2019 i 2019/2020. 
  • Najbardziej utytułowaną skoczkinią w historii mistrzostw świata jest Carina Vogt, która zdobyła w sumie aż sześć medali, w tym pięć złotych. Niemiecka zawodniczka jako jedyna obroniła tytuł indywidualnej mistrzyni globu. 
  • Nieoficjalną rekordzistką w długości skoku narciarskiego kobiet jest Austriaczka Daniela Iraschko-Stolz. W 2003 roku utytułowana zawodniczka podczas treningu na skoczni Kulm w Bad Mitterndorf skoczyła 200 metrów. Dla porównania – rekord Polski Kingi Rajdy z 2019 r. wynosi 134 metry. 
  • Do ścisłej światowej czołówki skoczkiń narciarskich należą Austriaczki, Japonki, Niemki, Norweżki i Słowenki.
  • Od sezonu 2023/2024 w prestiżowym Turnieju Czterech Skoczni rywalizować będą także kobiety.