Polska zdecydowanie wyróżnia się na tle pozostałych państw Europy pod względem poziomu wskaźników religijności społeczeństwa. Na terenie naszego kraju istnieje wiele związków wyznaniowych, jednak religią dominującą jest oczywiście chrześcijaństwo. Choć na przestrzeni ostatnich 30 lat odsetek dorosłych katolików spadł z 94 do 84%, wciąż jest to jeden z najlepszych wyników w skali światowej.
O tym, że wiara wciąż odgrywa dużą rolę w życiu społecznym świadczą między innymi liczne miejsca kultu religijnego, które tłumnie nawiedzane są przez wiernych z całego kraju. Poniżej przedstawiamy główne ośrodki oddawana czci Bogu w Polsce. Na liście m.in. Jasna Góra, Licheń, a także „Polska Jerozolima”.
Co to są miejsca kultu religijnego?
Zacznijmy jednak od tego, czym tak naprawdę są miejsca kultu religijnego. Według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku, „miejscami świętymi są te, które przez poświęcenie lub błogosławieństwo, dokonane według przepisów ksiąg liturgicznych, przeznacza się do kultu Bożego lub na grzebanie wiernych”. Ponadto w promulgowanym przez Jana Pawła II KPK czytamy również, że „w miejscu świętym dopuszcza się tylko to, co służy sprawowaniu i szerzeniu kultu, pobożności i religii, a zabrania się tego, co jest obce świętości miejsca”.
Za miejsca kultu religijnego Kościół katolicki uznaje każde miejsce, w którym wierni mogą oddać Bogu należyty hołd i uwielbienie, a także wspomnieć wszystkich świętych i bliskich zmarłych. Należą do nich:
- kościoły
- sanktuaria
- bazyliki
- katedry
- klasztory
- kaplice
- cmentarze
Najważniejsze miejsca kultu religijnego w Polsce
- Jasna Góra w Częstochowie
- Bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej
- Bazylika Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach
- Bazylika Kolegiacka w Miechowie
- Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce
- Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej
- Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie
Jasna Góra w Częstochowie
Najsłynniejszym i najczęściej odwiedzanym przez wiernych miejscem kultu religijnego w Polsce jest Jasna Góra w Częstochowie. To główny ośrodek kultu maryjnego, który co roku, przede wszystkim w sezonie pielgrzymkowym, odwiedzana jest przez tysiące katolików, także spoza kraju.
Historia Jasnej Góry sięga XIV wieku, gdy do z Węgier do Częstochowy, z polecenia księcia Władysława Opolczyka, sprowadzono ojców paulinów. Bazylika jasnogórska została wybudowana w latach 20. XV w. Początkowo była jedynie kościołem jednonawowym, jednak z wraz z upływem kolejnych dekad świątynia była wielokrotnie remontowana i przebudowywana. To właśnie tutaj znajduje się szczególnie czczony przez wiernych obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, znany także jako Obraz Czarnej Madonny.
Do tej pory częstochowskie sanktuarium na Jasnej Górze było odwiedzane przez trzech papieży – Jana Pawła II (1979, 1983, 1987, 1991, 1997, 1999), Benedykta XVI (2006) oraz Franciszka (2016).
Jasna Góra, Częstochowa / Fot. Wojciech Grabowski/SOPA Images/LightRocket via Getty Images
Bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej
Ulokowana nieopodal Konina Bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej w Licheniu upamiętnia objawienia maryjne z połowy XIX wieku, których doświadczyli Tomasz Kłossowski i Mikołaj Sikatka. Budowa świątyni rozpoczęła w 2004 roku, a zakończyła dekadę później.
Dziś jest największą w Polsce i jedną z największych na świecie tego typu budowli na świecie. Znajdujący się przed bazyliką plac może pomieścić nawet 250 tysięcy wiernych. Uwagę odwiedzających przykuwają także organy imienia św. Jana Pawła II (największe w Polsce i czwarte co do wielkości w Europie) składające się z ponad 12 tys. piszczałek i 157 realnych głosów.
Licheń / Fot. Krzysztof Nahlik/Getty Images
Bazylika Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach
Historia Bazyliki Bożego Miłosierdzia w krakowskich Łagiewnikach związana jest z postacią św. Siostry Faustyny, autorki słynnego „Dzienniczka”, w którym opisała swoje mistyczne doświadczenia związane z objawieniami Jezusa.
Świątynia zostałą oddam do użytku w 2002 roku, co zbiegło się w czasie z ostatnią pielgrzymką Jana Pawła II do Polski. Ojciec Święty poświęcił bazylikę, a także dokonał aktu zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu. Cztery lata później wizytę w Łagiewnikach złożył następca Karola Wojtyły, Benedykt XVI. Z kolei w 2016 r. bazylikę odwiedził papież Franciszek.
Bazylika Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach / Fot. rparys/Getty Images
Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej
Kalwaria Zebrzydowska, gdzie Jan Paweł II – jak sam mówił – zostawił swoje serce, to wyjątkowy punkt na mapie Polski. Znajdujące się tutaj Sanktuarium Pasyjno-Maryjnego oo. Bernardynów jest jedyną kalwarią na świecie wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Ośrodek łączy zarówno kult Chrystusa cierpiącego, jak i Matki Bożej.
Najwięcej wiernych odwiedza Kalwarię Zebrzydowską w czasie trwania Wielkiego Tygodnia, gdy odbywają się jedne z najbardziej barwnych i doniosłych misteriów męki Pańskiej.
Tłumy wiernych na Drodze Krzyżowej w Wielki Piątek w Kalwarii Zebrzydowskiej / Fot. Beata Zawrzel/NurPhoto via Getty Images
Bazylika Kolegiacka w Miechowie
Oddalony o niespełna 50 km od Krakowa Miechów zasłynął nie tylko z stoczonej w 1863 r. podczas powstania styczniowego bitwy miechowskiej, ale także z imitacji jerozolimskiego Grobu Chrystusa.
W „Polskiej Jerozolimie” – jak bywa nazywany przez turystów Miechów – znajduje się Bazylika kolegiacka Grobu Bożego, gdzie tłumnie przybywają wierni z całego kraju. W jednej z kaplic odwiedzający mogą podziwiać wierną, a zarazem najstarszą w Europie, kopię Grobu Pańskiego.
Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce
Położona na Mazurach niewielka wieść Święta Lipka nazywana bywa „Częstochową Północy”. To tutaj znajduje się jedno z najbardziej znanych sanktuariów maryjnych w Polsce, które decyzją Jana Pawła II od 1983 roku nosi tytuł bazyliki mniejszej.
Historia kultu Matki Boskiej w Świętej Lipce sięgają XIV wieku. Wówczas przetrzymywany w lochach kętrzyńskiego kościoła więzień miał wyrzeźbił w drewnie figurkę Madonny z Dzieciątkiem do czego natchnęła go Matka Boska. Gdy opuściły mury świątyni, wizerunek Maryja zawiesił na lipiec przy drodze z Kętrzyna do Reszla. Kilka lat później, po kolejnych niewyjaśnionych cudach, w miejscu wybudowano kaplicę.
Na pielgrzymkę do Świętej Lipiki przybył m.in. Albrecht Hohenzollern, ostatni wielki mistrz zakonu krzyżackiego przed sekularyzacją państwa zakonnego
Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie
W Gietrzwałdzie, czyli położonej w woj. warmińsko-mazurskim wsi, pod koniec XIX wieku doszło do serii objawień maryjnych na przykościelnych klonie, których wizjonerkami były 13-letnia wówczas Justyna Szafryńska i 12-letnia Barbara Samulowska. Co ciekawe, są to jedyne objawienia na terenie Polski uznane oficjalnie przez Watykan.
Obecnie celem pielgrzymów zmierzających do Gietrzwałdzie jest tamtejsza Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, gdzie w ołtarzu głównym znajduje się słynny obraz Matki Bożej, przedstawiający okrytą ciemnoniebieskim płaszczem Madonnę, trzymającą Dzieciątko Jezus.
