Jaskinia Altamira znajduje się w północnej Hiszpanii, 30 km na zachód od miasta portowego Santander. W 1985 r. została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Czym różni się od innych jaskiń w Europie? Ściany wewnątrz pokrywają odciski i kontury dłoni oraz rysunki należące do kultury magdaleńskiej.
Jaskinia Altamira nie od razu została uznana za przełomowe odkrycie
Altamira jest często porównywana do Lascaux we Francji. Sztuka w obu miejscach została odnaleziona przez dzieci. W Hiszpanii 60 lat wcześniej. Malowidła w Jaskini Altamira były pierwszą paleolityczną sztuką jaskiniową odkrytą w Europie w czasach nowożytnych. To odkrycie radykalnie zmieniło sposób postrzegania ludzi z epoki kamienia.
Jaskinię odkrył przypadkowo miejscowy myśliwy w 1868 r. Osiem lat później odwiedził ją szlachcic Marcelino Sanz de Sautuola. Wrócił w 1879 r. Po rozkopaniu podłoża trafił na kości zwierząt i narzędzia wykonane z kamieni. Kolejnego razu towarzyszyła mu ośmioletnia córka Maria. To ona pierwsza zauważyła rysunki przedstawiające żubry na jednej ze ścian. Sanz de Sautuola był przekonany, że malowidła pochodzą ze starożytności. W 1880 r. opublikował opisy swoich znalezisk. Większość historyków uznała je jednak za fałszerstwa. Obrazy na suficie i ścianach Altamiry po prostu nie pasowały do wyobrażeń archeologów o zdolnościach prymitywnych łowców-zbieraczy. Dopiero pod koniec XIX w. znane dziś na całym świecie rysunki uznano za autentyczne.
Jaskinia Altamira ma 296 metrów długości. Podczas wykopalisk archeologicznych na miejscu znaleziono szczątki zwierząt, niektóre były wygrawerowane. Datowanie radiowęglowe wskazały, że najstarsze liczą prawie 15 tys. lat. Najciekawsze są tam jednak nie kości, a wspomniane malowidła. Komora, w której powstały ma wymiary około 18 na 9 metrów. Wysokość sklepienia nie jest równa. Miejscami waha się od 1,2 do 2,7 m. Autorzy rysunków często więc kucali.
Sztuka naszych przodków
Naskalna sztuka w jaskini nie ogranicza się do rysunków. To też ryciny. W niektórych przypadkach techniki były łączone. Niektóre żubry były najpierw rytowane w skale, a dopiero później je malowano. Dominują czerwień i czerń, miejscami widać też odcienie fioletu. Poza żubrami rysunki i ryciny przedstawiają również inne zwierzęta, w tym konie. Fascynujące są także przedstawienia postaci antropomorficznych oraz odciski i kontury dłoni. Co ciekawe, ówcześni artyści wykorzystywali naturalne kształty i powierzchnię skał, żeby nadać swoim pracom trójwymiarowość.
Badacze ustalili, że czarna farba użyta do rysunków składa się głównie z węgla drzewnego, który można datować radiowęglowo. Na przełomie XIX i XX wieku metoda ta została zastosowana do kilku malowideł na sklepieniu jaskini. Naukowcy uważają, że liczą one od ok. 14 820 do 13 130 lat temu.
Jaskinia Altamira ponownie otwarta dla zwiedzających
Po tymczasowym zamknięciu z powodu pandemii, wizyty w Jaskini Altamira zostały wznowione 15 sierpnia 2020 r., zgodnie z decyzją przyjętą przez Stałą Komisję Rady Powierniczej Altamiry. Obecnie wstęp jest ograniczony do zaledwie pięciu osób tygodniowo. Chętni muszą uprzednio zarezerwować termin za pośrednictwem listy oczekujących, zatwierdzonej do roku 2022.
W Muzeum Narodowym i Centrum Badań Altamiry znajduje się stała wystawa „Czasy Altamiry” prezentująca sztukę, kulturę, życie codzienne i techniki łowieckie ówczesnych ludzi. To cenne źródło wiedzy o prehistorii Półwyspu Iberyjskiego.
