Astroturystyka w dużym skrócie polega na szukaniu miejsc z jak najbardziej ciemnym skrawkiem nieba. Wbrew pozorom nie jest to takie proste, zwłaszcza w dobie postępującej urbanizacji. Przez oświetlanie miast i dróg coraz trudniej zobaczyć rozgwieżdżone niebo nawet w bezchmurną noc. Dlatego właśnie astroturyści szukają miejsc tzw. ciemnego nieba. W naszym kraju jednym z najciekawszych regionów pod tym względem jest Małopolska.
Człowiek obdarzony przeciętnym wzrokiem, w dobrych warunkach i pod ciemnym niebem, jest w stanie zobaczyć do około 4000 gwiazd. Warto jednak odwiedzić obiekty umożliwiające poszerzenie wiedzy astronomicznej. Które?
Astroturystyka w Obserwatorium Astronomicznym na Lubomirze w Beskidzie Wyspowym
Obserwatorium znajduje się szczycie góry Lubomir w malowniczej części Beskidu Wyspowego. Jako jedno z nielicznych w Polsce jest otwarte dla turystów przechodzących pobliskim szlakiem. To też jedyne obserwatorium w naszym kraju organizujące pokazy obiektów, które można obserwować tylko na nocnym, ciemnym niebie. Niestety, jego istnienie jest coraz bardziej zagrożone. Warto przypomnieć, że według międzynarodowej deklaracji UNESCO „ciemne niebo to kulturalne, naukowe i ekologiczne dziedzictwo ludzkości”.
Obserwatorium w Beskidzie Wyspowym zasłynęło po odkryciu dwóch komet w latach 1925 i 1936. Spalone przez hitlerowców w 1944 roku w czasie działań przeciw partyzantom, zostało odbudowane i oddane ponownie do użytku dopiero w 2007 r.
Z Gorczańskiego Parku Narodowego do kosmosu
Które miejsce w Polsce jest najbliżej kosmosu? Prawdopodobnie działające od ponad 30 lat Obserwatorium Astronomiczne na Suhorze w Gorcach. To zasługa położenia na szczycie Suhory (1009 m n.p.m.). Ze względów organizacyjnych i bezpieczeństwa placówka nie prowadzi nocnych pokazów nieba. W ciągu dnia, jeśli pozwoli na to pogoda, możliwy jest za to pokaz plam słonecznych. W czasie zwiedzania uczestnicy wycieczki mogą również obejrzeć kopułę, teleskop i pracownię komputerową oraz wysłuchać krótkiej prelekcji o działalności obserwatorium.
Obserwatoria astronomiczne w Krakowie
Pierwsze obserwatorium astronomiczne w Polsce powstało przy Uniwersytecie Jagiellońskim w 1792 roku. Do jego budowy i wyposażenia przyczynił się wybitny uczony Jan Śniadecki. Obserwatorium Uniwersytetu Jagiellońskiego działa nieprzerwanie od roku założenia do dziś. Zapisano w nim i zachowano najdłuższą, nieprzerwaną serię obserwacji meteorologicznych.
Pierwsza siedziba znajdowała się w budynku na terenie Ogrodu Botanicznego, który nosi nazwę Collegium Śniadeckiego. Po II wojnie światowej dawna gwiazdarnia ze względu na zbyt bliskie sąsiedztwo rozświetlonego miasta musiała zmienić swoją siedzibę. Dzięki staraniom prof. Tadeusza Banachiewicza w 1953 roku uzyskano od wojska Fort Skała na zachodnich obrzeżach Krakowa wraz z otaczającym go terenem. Tam profesor zorganizował i wyposażył obserwatorium astronomiczne.
Więcej polecanych obserwatoriów astronomicznych w Małopolsce znajdziesz TUTAJ.
Najważniejsze zjawiska astronomiczne w 2022 roku
- 16 IV Pełnia Różowego Księżyca
- 30 IV częściowe zaćmienie Słońca
- 16 V Pełnia Kwiatowego Księżyca, całkowite zaćmienie Księżyca (godz. 4.47-6.11)
- 14 VI Pełnia Truskawkowego Księżyca
- 13 VII Pełnia Koźlego Księżyca
- 12 VIII Pełnia Księżyca Jesiotrów, maksimum roju Perseidów
- 10 IX Pełnia Księżyca Plonów
- 9 X Pełnia Księżyca Myśliwych
- 25 X częściowe zaćmienie Słońca (godz. 11.13-13.30)
- 8 XI Pełnia Bobrzego Księżyca, całkowite zaćmienie Księżyca
- 9 XII Pełnia Zimnego Księżyca
Źródło: Visit Małopolska
