Sztuczna inteligencja będzie odmładzała ludzi. Open AI tworzy model inżynierii białek
Wykorzystanie sztucznej inteligencji w badaniach naukowych jest tematem budzącym wiele sprzecznych emocji. Warto jednak pamiętać, że programy służące do składania fragmentów białek przyniosły ich twórcom Nagrodę Nobla z chemii. Teraz do gry wkracza też OpenAI z własnym modelem inżynierii białek.
Spis treści:
- Czy sztuczna inteligencja może dokonywać odkryć naukowych?
- Jak wydłużyć życie człowieka o 10 lat
- Biologiczny model językowy
Powstałe w 2015 roku OpenAI jest znane z prowadzenia badań nad rozwojem zaawansowanej sztucznej inteligencji, w tym modeli językowych, takich jak GPT. Teraz prezes firmy – Sam Altman – twierdzi, że jego zespół opracował model językowy, który wymyśla białka zdolne do przekształcania zwykłych komórek w komórki macierzyste. Przedsiębiorca dodaje, że nowy model z łatwością wyprzedza na tym polu ludzi. Przekonuje również, że jego firma jest w stanie zbudować AGI, czyli tzw. Generalną sztuczną inteligencję, która byłaby w stanie myśleć i działać tak samo jak człowiek. Jak bardzo sztuczna inteligencja zagraża ludziom? Pytanie pozostaje otwarte.
Czy sztuczna inteligencja może dokonywać odkryć naukowych?
– Tego typu „superinteligentne” narzędzia mogą znacznie przyspieszyć odkrycia naukowe i współtworzyć innowacje znacznie wykraczające poza to, co jesteśmy w stanie zrobić sami – twierdzi prezes OpenAi.
Należy podkreślić, że opisywany przez Altmana projekt stanowi pierwszy model OpenAI skoncentrowany na danych biologicznych i pierwsze publiczne twierdzenie, że modele AI mogą samodzielnie dokonywać nieoczekiwanych wyników naukowych. Ma być to krok w kierunku ustalenia, czy sztuczna inteligencja rzeczywiście może dokonywać prawdziwych odkryć. To z kolei według niektórych badaczy jest głównym testem na drodze do tzw. Generalnej lub ogólnej sztucznej inteligencji.
Jak wydłużyć życie człowieka o 10 lat
Projekt inżynierii białkowej został zainicjowany rok temu, kiedy firma Retro Biosciences zajmująca się badaniami nad długowiecznością zwróciła się do OpenAI z propozycją współpracy. W tej kooperacji nie ma przypadku, ponieważ będące na skraju upadku przedsiębiorstwo dofinansował kwotą 180 milionów dol. właśnie Sam Altman.
Retro postawiło sobie za cel wydłużenie normalnej długości ludzkiego życia o 10 lat. Aby to osiągnąć, bada tak zwane czynniki Yamanaka, czyli zestaw białek, które po dodaniu do ludzkiej komórki skóry powodują jej przekształcenie w młodą komórkę macierzystą. Ta z kolei może wytwarzać dowolną inną tkankę w organizmie.
Takie „przeprogramowanie” komórek jest jednak mało wydajne. Proces trwa kilka tygodni i tylko niespełna 1% poddanych obróbce w naczyniu laboratoryjnym komórek może zostać użyta w procesie odmładzania. I tutaj do gry wchodzi OpenAI. Nowy model firmy – GPT-4b micro – został przeszkolony, aby sugerował sposoby przeprogramowania czynników białkowych w celu zwiększenia ich funkcji. Według OpenAI, naukowcy wykorzystali sugestie modelu do zmiany dwóch czynników Yamanaka, tak by były ponad 50 razy bardziej skuteczne – przynajmniej według wstępnych pomiarów.
– Tworzone naszą metodą białka wydają się lepsze niż to, co naukowcy byli w stanie wyprodukować samodzielnie – mówi John Hallman, badacz OpenAI, który wraz z Aaronem Jaechem z OpenAI oraz Rico Meinlem z Retro, byli głównymi twórcami modelu.
Biologiczny model językowy
W tej chwili model nie jest też dostępny dla szerokiego grona użytkowników. Prace nad nim wciąż trwają, co powoduje m.in., że wyników firmy nie mogą ocenić zewnętrzni eksperci.
Wiemy natomiast, że GPT-4b micro nie działa w sposób analogiczny do AlphaFold firmy Google, który przewiduje, jaki kształt przybiorą białka. Czynniki Yamanaka są niezwykle wiotkimi i nieuporządkowanymi białkami, OpenAI przekonuje więc, że wymagają one innego podejścia, do którego pasują jego duże modele językowe.
Model został wytrenowany na przykładach sekwencji wielu rodzajów białek a także na informacjach o tym, które białka mają tendencję do wzajemnego oddziaływania. Chociaż jest to duża ilość danych, stanowi zaledwie ułamek tego, na czym szkolono flagowe chatboty OpenAI, co czyni GPT-4b przykładem „małego modelu językowego”, który działa z ukierunkowanym zestawem danych.
Gdy naukowcy Retro otrzymali model, próbowali nim sterować, aby zasugerować możliwe przeprojektowania białek Yamanaka. Zastosowana taktyka podpowiadania jest podobna do metody „kilku strzałów”, w której użytkownik pyta chatbota, podając serię przykładów z odpowiedziami, a następnie przykład, na który bot może odpowiedzieć.
Vadim Gladyshev, badacz starzenia się z Uniwersytetu Harvarda, który konsultuje prace Retro, twierdzi, że potrzebne są lepsze sposoby wytwarzania komórek macierzystych. – Dla nas byłoby to niezwykle przydatne. [Komórki skóry] są łatwe do przeprogramowania, ale inne komórki już nie – twierdzi naukowiec.
Źródła: Technology Review, National Geograhic Polska
Nasza autorka
Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.