Wombat tasmański to osobliwy torbacz. Przypomina małego niedźwiadka

Spis treści:

1. Jak wygląda wombat tasmański?
2. Gdzie występuje wombat tasmański?
3. Tryb życia wombata tasmańskiego
4. Czym żywi się wombat tasmański?
5. Zagrożenia dla wombatów tasmańskich

Fauna Australii składa się z wielu osobliwych gatunków, a jej przedstawicieli nie da się pomylić z żadnymi zwierzętami, występującymi na naszej szerokości geograficznej. Niepozorny, za to dysponującymi jednymi z najsilniejszych szczęk w królestwie zwierząt diabeł tasmański, lotopałanka potrafiąca latać lotem ślizgowym, leniwy koala czy pademelon, będący jednym z najmniejszych kangurowatych. Każde z tych zwierząt, choć już na pierwszy rzut oka wszystkie wydają się różne, reprezentuje infrarząd torbaczy. Do tej grupy zaliczany jest także bohater tego artykułu – wombat tasmański.

Jak wygląda wombat tasmański?

Wombat tasmański, czyli Vombatus ursinus, jest największym przedstawicielem rodziny wombatowatych. Składają się na nią jeszcze dwa gatunki: wombat szorstkowłosy (australijski) i szerokogłowy. Osiąga od 90 do 115 cm długości bez ogona (zredukowany ogon mierzy ok. 2,5 cm) i od 25 do 35 cm wysokości w kłębie. Dojrzałe osobniki ważą od 20 do 35 kg.

Wombaty tasmańskie mają krępe, wręcz „pulchne” ciało (pokryte brązową lub żółtoszarą szorstką sierścią) i krótkie nogi. Pazury są ostre, doskonale przystosowane do kopania w ziemi. Głowa zwierzęcia jest szeroka i okrągła. Dojrzałe wombaty tasmańskie przypominają nieco małego niedźwiedzia brunatnego z oczami koali. Inaczej niż u pozostałych wombatowatych, nos wombata tasmańskiego jest nagi (niepokryty sierścią).

Vombatus ursinus jest torbaczem, ale w odróżnieniu od pozostałych przedstawicieli tego infrarzędu, torba lęgowa otwiera się u niego ku tyłowi – młode wchodzi do niej od strony zadu matki. Ma to swoje uzasadnienie. Spodnia część ciała znajduje się tak blisko podłoża, że gdyby otwór znajdował się z przodu, do środka dostawałaby się ziemia.

Gdzie występuje wombat tasmański?

Jak wskazuje na to nazwa gatunkowa, wombat tasmański żyje na Tasmanii. Swoim zasięgiem obejmuje także część Australii, od granic Queensland i nowej Południowej Walii, przez pustynie Wiktorii, aż po południowo-wschodnie krańce kontynentu. Swoim zasięgiem docierają do granicy śniegu.

Rozmieszczenie wombatów tasmańskich

Naukowcy rozpoznają trzy podgatunki tego zwierzęcia. Gatunek nominatywny, V. ursinus ursinus, zamieszkuje Wyspę Flindersa w Cieśninie Bassa. V. ursinus hirsutus żyje w południowo-wschodniej kontynentalnej Australii, natomiast V. ursinus tasmaniensis – na Tasmanii.

Środowisko wombata tasmańskiego

Przedstawiciele tego gatunku upodobali sobie nieco odmienne środowisko niż ich pobratymcy. Wombat szorstkowłosy najlepiej czuje się na suchych i otwartych obszarach. Wombat szerokogłowy pojawia się także na sawannach, stepach i w lasach. Tymczasem wombat tasmański wybiera pagórkowate tereny pustynne i obszary położone wzdłuż lasów.

Tryb życia wombata tasmańskiego

Wombaty tasmańskie są aktywne nocą. Za dnia chronią się w wykopanych przez siebie norach, które służą im także za kryjówkę, gdy dostrzegą zagrożenie. Są sprawnymi „budowniczymi”. Ich nory są długie, a przed wejściem wykopują dodatkowe zagłębienie, w którym wygrzewają się w promieniach porannego słońca. Co ciekawe, jedno zwierzę może naprzemiennie zasiedlać do 10 takich nor.

Przedstawiciele tego gatunku są typowymi samotnikami. W pary łączą się wyłącznie w okresie rozrodczym. Pora godowa zaczyna się w kwietniu i trwa do czerwca. Ciąża trwa około 20 dni. Po tym czasie samica rodzi jedno młode w fazie embrionalnej. Taki osobnik mierzy ok. 22 mm długości i waży do 2 gramów. Młode dociera do torby lęgowej, w której znajdują się dwa sutki dzięki dobrze wykształconym przednim łapom. Przez około sześć miesięcy odżywia się mlekiem matki.

Podobnie jak koala, wombat tasmański sprawia wrażenie „leniwego” zwierzęcia. Rzeczywiście, przez większość czasu oszczędza energię w swoim schronieniu, z którego wychodzi tylko na niespieszny żer. Takie zachowanie wynika ze spowolnionego metabolizmu, który jest rezultatem długiego procesu trawienia. Na pełne strawienie pokarmu wombaty potrzebują od ośmiu do czternastu dni. Z czego wynika ta cecha? Odpowiedź jest prosta – z warunków środowiskowych. Taki mechanizm zdecydowanie ułatwia zwierzętom przetrwanie w trudnym, suchym klimacie.

Czym żywi się wombat tasmański?

Wombat tasmański jest zwierzęciem roślinożernym. Jego jadłospis składa się przede wszystkim z traw, owoców, korzonków i liści drzew i krzewów. Co warte podkreślenia, przedstawiciele tego gatunku mogą odżywiać się także twardymi częściami roślin, jak choćby korą. Umożliwiają im to zęby, które przypominają te występujące u gryzoni i które tak jak u nich rosną przez całe życie. To unikatowa cecha wombatów, niewystępująca u żadnego innego torbacza.

Ten charakterystyczny torbacz gryzie pożywienie, wykonując szybkie ruchy szczęką. Każdy połknięty fragment rośliny jest przez niego dokładnie trawiony. Wombaty tasmańskie mają niezwykle długie jelita, dzięki czemu mogą zadowolić się nawet niewielką porcją pokarmu.

Zagrożenia dla wombatów tasmańskich

W Australii liczebność wombatów gwałtownie się zmniejsza. Dotyczy to przede wszystkim wombata australijskiego. Przyczyn tego stanu należy doszukiwać się nie tylko w aktywności drapieżników. Wombatom australijskim poważnie zagraża niedobór pożywienia, spowodowany nadmiernym wypasaniem bydła domowego. Należy jednak podkreślić, że populacja wombatów tasmańskich utrzymuje się na dość stabilnym poziomie.

W „Czerwonej księdze gatunków zagrożonych” Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody gatunek ten ma status LC, co oznacza, że jest taksonem najmniejszej troski. Poważnie zagrożona jest wyłącznie populacja żyjąca w regionie Wiktorii. Na pozostałym obszarze zasięgu występowania zwierzęciu nie grozi wymarcie. Mimo to polowania na te zwierzęta zostały ograniczone w myśl zasady: „lepiej zapobiegać, niż później naprawiać”.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.