Wilki potrafią używać narzędzi? Kamera uchwyciła coś, czego nikt się nie spodziewał

Spis treści:

1. Jak wyglądało działanie wilczycy?
2. Czy psowate mogą używać narzędzi?
3. Trwa naukowy spór o interpretację
4. Wilki i ludzie na wspólnym terytorium

Choć naukowcy różnią się w ocenach, to zachowanie sugeruje, że wilki mogą być mądrzejsze, niż sądziliśmy. W 2023 roku wzdłuż wybrzeża Kolumbii Brytyjskiej zaczęto znajdować w tajemniczy sposób uszkodzone pułapki na kraby. Naród Heiltsuk (Haíɫzaqv), rdzenna społeczność z tego regionu, zastawił je, by odławiać destrukcyjne, inwazyjne europejskie kraby zielone. Czasem pułapki były całkowicie zniszczone. Innym razem ich sieci były porozrywane.

Ktokolwiek plądrował pułapki, zawsze dobierał się do plastikowych pojemników z przynętą, w których znajdowały się kawałki śledzia albo mięsa z lwów morskich. Wyglądało to na sprawkę wilków lub niedźwiedzi. Jednak wiele uszkodzonych pułapek pozostawało pod wodą także podczas odpływu, więc może winne były wydry morskie?

Aby to sprawdzić, naukowcy we współpracy z Heiltsuk Guardians – grupą strażników, którzy monitorują terytorium i prowadzą własne badania – w maju 2024 roku ustawili kamerę skierowaną na podwodną pułapkę na kraby. Kamera zarejestrowała wilczycę wyjadającą przynętę z pułapki. W nowym badaniu opisującym to zachowanie, opublikowanym w czasopiśmie „Ecology and Evolution”, badacze sugerują, że może to być pierwszy opisany przypadek użycia narzędzia przez dzikiego wilka.

Jak wyglądało działanie wilczycy?

Nagranie pokazuje samicę wilka, która wychodzi z wody, trzymając w pysku boję. Cofając się, idzie po kamienistej plaży i odkłada boję na ziemię. Potem wraca do wody i chwyta zębami linę wychodzącą z boi, by przyciągnąć niewidoczny jeszcze obiekt bliżej brzegu.

Gdy pułapka – stożek z metalowego stelaża pokrytego siecią – wynurza się z wody, wilczyca chwyta ją pyskiem i przeciąga na płyciznę. Następnie przeciska się nosem przez sieć i przegryza ją, uwalniając pojemnik z przynętą. Zjada swoją przekąskę i odchodzi. Kyle Artelle, współautor badania i ekolog z SUNY College of Environmental Science and Forestry w Syracuse w stanie Nowy Jork, był członkiem zespołu, który ustawiał pułapki. – Już przy pierwszym obejrzeniu nagrania, z mojej perspektywy, było jasne, że to użycie narzędzia – wspomina.

Dodaje, że każdy ruch zwierzęcia wydawał się doskonale przemyślany, a wilczyca najwyraźniej rozumiała związek między poszczególnymi elementami pułapki. Na innym nagraniu z kamery pułapki widać innego wilka, który ciągnie linę przymocowaną do boi. Dziesiątki, jeśli nie setki pułapek na kraby w tym rejonie zostało uszkodzonych w podobny sposób.

Czy psowate mogą używać narzędzi?

Wiemy już, że psowate – grupa obejmująca psy i ich krewniaków – potrafią używać narzędzi w niewoli. W 2012 roku etolog Bradley Smith z Central Queensland University w Adelajdzie w Australii wraz ze współpracownikami opisał zachowanie dingo żyjącego w ośrodku. Zwierzę przeciągnęło stół na odległość mniej więcej 1,8 metra, po czym weszło nań i sięgnęło po przedmiot, który wcześniej znajdował się poza jego zasięgiem.

Ten sam dingo przesuwał też klatkę dla psa i stawał na niej, co pozwalało mu wyglądać poza ogrodzenie swojego wybiegu. Smith, który nie brał udziału w nowym badaniu, przyznaje: – Nie mogłem w to uwierzyć. W tamtym czasie lista zwierząt uznawanych za zdolne do zadań wyższego rzędu – wykraczających poza instynkt i proste reakcje – była krótka. Obejmowała naczelne, delfiny, słonie i kruki. Obserwacje dingo poszerzyły naszą wiedzę o możliwościach psowatych.

Nowe badanie pokazuje, jak bardzo elastyczne i pomysłowe są dzikie wilki – mówi Smith. Dingo żyły w sanktuarium, a zachowanie wilka zaobserwowano w naturze. – To właśnie sprawia, że odkrycie dotyczące wilka jest jeszcze bardziej wyjątkowe i cenne – dodaje.

Trwa naukowy spór o interpretację

W środowisku naukowym trwa jednak spór, czy „sztuczka” wilka z pułapką rzeczywiście kwalifikuje się jako użycie narzędzia. Niektórzy twierdzą, że żeby mówić o użyciu narzędzia, zwierzę musi samo to narzędzie wytworzyć. Artelle zauważa jednak, że ludzie też używają narzędzi – jak komputery – których sami nie zbudowali. Jedna z definicji mówi, że użycie narzędzia to posłużenie się przedmiotem w celu osiągnięcia konkretnego celu. – Z tego punktu widzenia wilk spełnia to kryterium, choć nie jest to szczególnie zaawansowany przykład użycia narzędzia – ocenia Smith.

Robert Shumaker, biolog ewolucyjny z ogrodu zoologicznego w Indianapolis, który nie brał udziału w badaniu, uważa jednak, że taka definicja nie oddaje wszystkich aspektów użycia narzędzi. Jego zdaniem najszerzej akceptowana definicja obejmuje kilka kryteriów. W przypadku wilka nie wszystkie są spełnione, ponieważ zwierzę nie przymocowało samo liny do pułapki ani nie ułożyło niczego w sposób bezpośrednio związany ze zdobyciem pożywienia.

– Samo pociągnięcie za coś, co ktoś inny wcześniej ułożył, nie jest użyciem narzędzia. Niezależnie jednak od tego, czy mamy do czynienia z „pełnoprawnym” użyciem narzędzia, obserwacja tego nietypowego sposobu żerowania jest ważna dla zrozumienia elastyczności i złożoności procesów poznawczych u wilków – zaznacza Shumaker. Dodaje również, że zakwalifikowanie jakiegoś zachowania jako użycia narzędzia nie czyni go automatycznie bardziej złożonym ani większym osiągnięciem.

Smith zgadza się, że wartość tej obserwacji nie zależy od tego, jak dokładnie wpisuje się ona w definicje użycia narzędzi. – Nie powinno to umniejszać temu, jak imponujące jest to zachowanie ani temu, że to wyraźny przykład myślenia i rozwiązywania problemów wyższego rzędu – zaznacza. Wydarzenie pokazuje planowanie nastawione na cel, zrozumienie istnienia ukrytej nagrody, rozwiązywanie problemu w kilku krokach oraz upór. Jednocześnie nie wszystkie wilki muszą być równie zdolne jak ta konkretna samica.

Wilki i ludzie na wspólnym terytorium

Artelle uważa, że częściowo za tak intrygujące zachowanie może odpowiadać szczególny charakter tego środowiska. Wilki w tej części Kolumbii Brytyjskiej nie doświadczają dużych prześladowań ze strony ludzi. Daje im to więcej swobody, by spędzać czas na plaży i eksperymentować z nowymi zachowaniami. Artelle i inni badacze nadal analizują rozmieszczenie wilków, ich zachowanie oraz rolę, jaką pełnią w ekosystemie, w ramach trwającego Heiltsuk Wolf and Biodiversity Project.

– Naród Heiltsuk żyje wśród wilków od tysięcy lat – mówi William Housty, dziedziczny przywódca tej społeczności i dyrektor Heiltsuk Integrated Resource Management Department, grupy odpowiedzialnej za zarządzanie zasobami i opiekę nad terytorium. Choć nie brał udziału w tym badaniu, współpracuje z Artellem w innych projektach. – Z tradycyjnej perspektywy od zawsze wiedzieliśmy, że wilki są istotami o wielkiej inteligencji – podkreśla Housty. To odkrycie otwiera nowe pytania o to, do czego jeszcze są zdolne.

Źródło: National Geographic