W oceanach zachodzi niepokojąca zmiana. I może mieć globalne konsekwencje

Spis treści

1. Niepokojące ciemnienie oceanów
2. Czym jest strefa eufotyczna?
3. Przyczyny i potencjalne konsekwencje ciemnienia oceanów

Z przejrzystością wody w oceanach dzieje się coś dziwnego. Zespół naukowców z Uniwersytetu Plymouth i Plymouth Marine Laboratory przeanalizował globalne dane z lat 2003–2022. Ogromne obszary wód, rozsiane po całym świecie, są coraz ciemniejsze. Konsekwencje tej zmiany są na razie niejasne, ale jej ogrom sprawia, że na pewno będą globalne.

Niepokojące ciemnienie oceanów

Oceanografowie z Wielkiej Brytanii przeanalizowali coroczne dane pochodzące z sensora MODIS Aqua, zainstalowanego na pokładzie amerykańskiego satelity Aqua. Sensor mierzy współczynnik tłumienia światła słonecznego, rozproszonego w wodach oceanów. To dokładny sposób, by określić, czy oceany uległy zaciemnieniu w ciągu ostatnich 20 lat oraz jaki wpływ miało to na głębokość tzw. stref eufotycznych na całym świecie.

Wyniki są zatrważające. Zachodzi globalne, niepokojące zjawisko zaciemniania górnej warstwy oceanicznych wód, do której dociera światło słoneczne i która jest kluczowa dla życia morskiego. Współczynnik tłumienia światła w ciągu 20 lat wzrósł na obszarze 75 341 181 km², co stanowi aż 21% powierzchni światowych oceanów. Konsekwencją jest zmniejszenie głębokości strefy eufotycznej o ponad 50 metrów na powierzchni 32 449 129 km² (9% oceanów).

Strefa eufotyczna – kolebka oceanicznego życia

Strefa eufotyczna to górna warstwa oceanów, do której dociera wystarczająca ilość światła słonecznego, by mogła zachodzić fotosynteza. Sięga zazwyczaj do głębokości ok. 200 metrów. To najważniejsza część dla żywych organizmów – stanowi środowisko życia dla fitoplanktonu, który jest podstawą morskiego łańcucha pokarmowego.

W strefie eufotycznej powstaje także duża część tlenu obecnego w atmosferze i odbywa się pochłanianie dwutlenku węgla, co wpływa na klimat. Jej zdrowie i przejrzystość mają kluczowe znaczenie dla wodnej bioróżnorodności, rybołówstwa i życia także na lądzie.

Przyczyny i potencjalne konsekwencje ciemnienia oceanów

Zmniejszająca się głębokość strefy eufotycznej ograniczy możliwości fotosyntezy, co wpłynie na całą sieć troficzną oceanów. Mniej światła to mniej planktonu, a więc mniej pokarmu dla ryb i innych organizmów morskich.

Choć organizmy głębinowe nie korzystają z fotosyntezy, też są uzależnione od materii organicznej opadającej z górnych warstw oceanu. Uboższa strefie eufotyczna oznacza mniejsze dostawy pokarmu do najciemniejszych zakątków oceanów.

W wodach przybrzeżnych główną przyczyną zaciemnienia są zwiększone ilości substancji organicznych, osadów i składników odżywczych – odpowiada za to rolnictwo i opady. W głębi oceanów odpowiedzialne są zakwity glonów oraz wzrost temperatury powierzchni mórz.

Dr Thomas Davies, jeden z autorów badania, podkreśla, że zmiany w przejrzystości wód mają wpływ na ekosystem całej planety. Ocean dostarcza nam tlenu, ryb i pomaga w walce ze zmianami klimatycznymi. Dlatego proces zaciemniania strefy eufotycznej jest niestety powodem do niepokoju.

Źródło: Global Change Biology

Nasza autorka

Magdalena Rudzka

Dziennikarka „National Geographic Traveler" i „Kaleidoscope". Przez wiele lat również fotoedytorka w agencjach fotograficznych i magazynach. W National-Geographic.pl pisze przede wszystkim o przyrodzie. Lubi podróże po nieoczywistych miejscach, mięso i wino.