Uwielbiają ciepły klimat, ale zadomowiły się w Europie. Jest ich coraz więcej

Spis treści:

1. Mała głowa, długa szyja i szablasty dziób – to najcharakterystyczniejsze cechy ibisów
2. Ibisy to ptaki ciepłego klimatu, które dobrze odnalazły się w Europie
3. Ibisy są u nas nieproszonymi gośćmi
4. Towarzyskie ptaki

W starożytnym Egipcie, ibis czczony był symbolem Tota, boga patronującego pismu i mądrości. Egipcjanie otaczali te ptaki nabożną czcią. Przesada? W żadnym wypadku! Po śmierci ibisy mumifikowano i składano w ofierze bóstwom. W Egipcie były świętością, natomiast w Europie ptaki te są traktowane jak nieproszeni goście. To dlatego, że Stary Kontynent nie jest ich naturalnym środowiskiem, a na domiar złego, ich ekspansja postępuje.

Mała głowa, długa szyja i szablasty dziób – to najcharakterystyczniejsze cechy ibisów

Skąd wzięło się uwielbienie dla przedstawicieli tego gatunku? Trudno powiedzieć. Być może wynikało to z ich nietypowego wyglądu. Ptaki ibisy to przedstawiciele rzędu pelikanowych. Osiągają do 115 cm długości, a rozpiętość ich skrzydeł może sięgać nawet 140 cm. Najcięższe osobniki ważą nawet 2 kg. Mają niejednorodne upierzenie, długą, cienką szyję i długi dziób, zakrzywiony niczym szabla. Ich do połowy nagie nogi są długie, świetnie przystosowane do poruszania się po podmokłym i grząskim terenie.

Należy podkreślić, że rodzina ibisów obejmuje ponad trzydzieści gatunków. Nam – mieszkańcom Starego Kontynentu – najbliższy jest ibis czczony. Gatunek ten wyróżnia się białym płaszczem, czarną szyją i głową, czarnymi nogami i dziobem. Wygląda groźnie i złowieszczo. To właśnie specyficzna szata sprawiła, że Egipcjanie wybrali go na boski symbol. W bieli doszukiwali się światła słońca, a w czerni – cienia księżyca.

Dlaczego wspomnieliśmy, że przedstawiciele tego gatunku są nam najbliżsi? Ponieważ doskonale odnaleźli się w europejskim klimacie i coraz liczniej zasiedlają nasz kontynent.

Ibisy to ptaki ciepłego klimatu, które dobrze odnalazły się w Europie

Ibisy żyją w Afryce, Azji, Australii i obu Amerykach. Ich naturalnym środowiskiem są obszary równikowe, zwrotnikowe i podzwrotnikowe. Najlepiej czują się na terenach podmokłych – w okolicy zbiorników wodnych, rzek i bagien. Nieliczne osobniki żyją wyłącznie w środowisku lądowym.

Ibisy w Europie

Pierwotnie nie występowały w strefie klimatu umiarkowanego. Nie miały w niej dogodnych warunków, jednak okazało się, że te piękne pelikanowe wykazują wysokie zdolności adaptacyjne.

Ibisy doskonale odnalazły się we Włoszech, Francji, w Portugalii i Niderlandach. Skąd się tam wzięły? Cóż, europejską populację założyli... uciekinierzy. Okazy, które wydostały się z ogrodów zoologicznych i prywatnych hodowli, zaadaptowały się do nowego środowiska i zaczęły się rozmnażać.

Ibisy w Polsce

W Polsce pojawiają się nielicznie i okazjonalnie, głównie podczas przelotów. Nie gniazdują i nie rozmnażają się u nas, przynajmniej na razie. W naszym kraju najczęściej obserwowany jest wspomniany wcześniej ibis czczony. Rzadziej można zaobserwować u nas ibisa kasztanowego.

Ibisy są u nas nieproszonymi gośćmi

Może się wydawać, że obecność ibisów na naszym kontynencie ubarwia europejską awifaunę. Cóż, z pewnością mówimy tu o pięknym ptaku, jednak możliwość prowadzenia obserwacji tego gatunku to jedyny pozytyw ich zadomowienia się na Starym Kontynencie.

Należy bowiem podkreślić, że ibisy stanowią poważne zagrożenie dla przyrody Europy. Lwią część diety tych ptaków stanowią jaja i pisklęta innych gatunków. Należy zatem stwierdzić, że poważnie zagrażają ptakom wodno-błotnym, w tym gatunkom chronionym, jak czapla czy rybitwa. Nie tylko poprzez ograniczanie liczebności. Ibisy konkurują z nimi także o miejsca lęgowe i tym samym – wypierają je z delikatnego ekosystemu. Poza tym mogą zagrozić także innym gatunkom.

Niewybredni mięsożercy

Trzeba bowiem wspomnieć, że poza jajami w diecie ibisów pojawiają się także kręgowce i bezkręgowce. Zajadają się owadami, skorupiakami i mięczakami, ale także płazami, gadami, rybami, ptakami i niewielkimi ssakami. Tak szeroka specjalizacja pokarmowa czyni ibisy jeszcze niebezpieczniejszymi dla europejskiego środowiska, bo znacząco powiększa ich wpływ na delikatne ekosystemy wodno-błotne. Łatwo można sobie wyobrazić, jak wiele chronionych zwierząt może paść ich ofiarą.

Towarzyskie ptaki

Jaki tryb życia prowadzą ibisy? Ptaki te żyją w koloniach, które nierzadko składają się z przedstawicieli różnych gatunków. Żerują grupowo, w dużych gromadach, co tylko potęguje ich destrukcyjny wpływ na środowisko, w którym nie powinny się znaleźć.

W okresie lęgowym samica składa od 2 do 7 jaj, w gnieździe zbudowanym z patyków. Wysiaduje je przez 20–29 dni. Młode usamodzielniają się po 35–55 dniach.

Ibisy to ptaki wędrowne. Ich migracje odbywają się z zachowaniem specyficznego szyku. Poszczególne osobniki ustawiają się rzędami, prostopadle do kierunku lotu. W trakcie przelotów głowę trzymają mocno wyciągniętą.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.