Te sprytne papugi zaskoczyły naukowców. Ich sposób uczenia się przypomina ludzki

Do niedawna myśleliśmy, że tylko ludzie mogą uczyć się poprzez obserwowanie osób trzecich – podpatrywanie innych osobników wchodzących ze sobą w interakcje. Badanie przeprowadzone na papugach udowadnia jednak, że nie jest to umiejętność zarezerwowana wyłącznie dla nas.

Przebiegłe papugi

Wiemy, że wiele gatunków zwierząt potrafi uczyć się poprzez bezpośrednią obserwację drugiego osobnika. Uczymy szympansy wykorzystywania narzędzi czy rozwiązywania pudełek-zagadek. Podobnie funkcjonują także papugi: ich naśladowanie ludzkich głosów chętnie wykorzystywane jest w żartach czy w filmach.

Opublikowane w czasopiśmie „Scientific Reports” badanie dowodzi jednak, że papugi ary potrafią znacznie więcej – uczą się przez podpatrywanie interakcji. Obserwując relacje, jakie zachodzą pomiędzy innym przedstawicielem ich gatunku a człowiekiem-instruktorem, biernie nabywają nowe umiejętności.

4600 prób, 5 gestów i jeden wniosek

Jak sprawdzić, czy ptaki potrafią uczyć się przez obserwację osobników trzecich? Nie było to proste: naukowcy podzielili je na dwie grupy i wykonali ponad 4600 prób. W grupie testowej ptaki obserwowały, jak inne ary wykonywały jedną z pięciu czynności w reakcji na gest dłoni człowieka:

• stroszenie piór,
• kręcenie całym ciałem,
• wokalizowanie,
• podnoszenie nogi,
• machanie skrzydłami.

Grupa kontrolna otrzymywała te same sygnały, jednak nie widziała reakcji innego ptaka.

Wyniki były jednoznaczne: grupa testowa nauczyła się o wiele więcej niż grupa kontrolna. Oznacza to, że podpatrywanie interakcji pomiędzy obserwowaną arą a instruktorem pomogły uczącej się papudze szybciej nabyć umiejętności, a potem wykonywać czynności dokładniej.

To dowód na zdolność do biernego uczenia się przez obserwację, której nie udało się do tej pory udowodnić w królestwie zwierząt – poza ludźmi.

Co czyni ary tak wyjątkowymi?

Do eksperymentu papugi ary wybrano nieprzypadkowo. Na wolności żyją one w złożonych grupach społecznych, które często zmieniają: muszą więc uczyć się nowych zachowań, aby szybko się wpasować. Papugi są także bardzo inteligentne – potrafią naśladować dźwięki i wytwarzać narzędzia.

Pierwsze ślady ptasiej kultury?

Wyniki badania pokazują, że ary nie są tylko sprytnymi naśladowcami. Mogą prowadzić złożone życie społeczne i wykształcać normy kulturowe podobne do ludzkich.

Zjawisko podpatrywania, zaobserwowane u papug, może być bardziej powszechne w świecie zwierząt, niż nam się kiedyś wydawało. Przyszłe badania wezmą pod uwagę znacznie więcej gatunków, ale już teraz zmienia się nasz pogląd na funkcjonowanie istot, z którymi dzielimy planetę.

Źródło: Scientific Reports, phys.org

Nasz autor

Jonasz Przybył

Redaktor i dziennikarz związany wcześniej m.in. z przyrodniczą gałęzią Wydawnictwa Naukowego PWN, autor wielu tekstów publicystycznych i specjalistycznych. W National Geographic skupia się głównie na tematach dotyczących środowiska naturalnego, historycznych i kulturowych. Prywatnie muzyk: gra na perkusji i na handpanie. Interesuje go historia średniowiecza oraz socjologia, szczególnie zagadnienia dotyczące funkcjonowania społeczeństw i wyzwań, jakie stawia przed nimi XXI wiek.