Tajemnicze struktury w antarktycznych wodach. Naukowcy już wiedzą, jak powstały

Od wielu dekad trwały poszukiwania wraku statku „Endurance”, który zatonął w listopadzie 1915 roku w Morzu Weddella. Jednostka należała do słynnej ekspedycji badawczej prowadzonej w Arktyce przez Ernesta Shackletona. Wyprawa ta obrosła wieloma mitami i legendami.

Wraku poszukiwała również grupa Weddell Sea Expedition 2019. Nie udało się jej zlokalizować statku (to zrobiła inna ekspedycja w 2022 roku), ale na dnie przeraźliwe zimnego oceanu odkryto niezwykłe ślady.

Okrągłe struktury. Kto lub co je zbudowało?

Odkrycia dokonano w zachodnim Morzu Weddella, w obszarze, który stał się dostępny dopiero po oderwaniu się wielkiej góry lodowej w 2017 roku. Region ten był wcześniej niemal nieznany i ukryty pod lodem.

Znalezisko opisała grupa badaczy z Uniwersytetów w Exeter i Essex na łamach „Frontiers in Marine Science”.

Zdalnie sterowany pojazd „Lassie” zlokalizował ponad 1000 okrągłych struktur. Nie były one rozrzucone losowo, lecz zorganizowane w odrębne wzory na dnie morskim. Każda ze struktur miała zaledwie kilkanaście centymetrów średnicy, ale układały się w większe grupy.

Rybi budowniczowie

„Budowniczymi” okazała się ryba okoniokształtna Lindbergichthys nudifrons. Okrągłe „instalacje” są tak naprawdę skupiskami gniazd tych ryb. Ale do tej pory naukowcy nie napotkali nic podobnego. Po raz pierwszy sfilmowano je w Morzu Weddella w 2019 roku i opisano teraz na łamach periodyku naukowego.

Naukowcy zaobserwowali, że każde gniazdo było strzeżone przez rybę rodzicielską, chroniącą jaja przed drapieżnikami. Ta niezwykła organizacja rybiej wylęgarni jest uważana za strategię przetrwania.

Osobniki w centrum zgrupowań okręgów zyskują ochronę, osłonięte przez sąsiadów. Z kolei samotne gniazda na obrzeżach są zajmowane przez większe, silniejsze osobniki, lepiej przygotowane do obrony swoich gniazd.

Okrągłe gniazda – ku zaskoczeniu naukowców – są ułożone w złożone, geometryczne wzory, takie jak owale, półksiężyce i przywodzące na myśl literę U. Uważa się, że jest to forma grupowej obrony przed drapieżnikami.

Podwodne materiały budowlane

Rybie gniazda w arktycznym morzu są zbudowane przede wszystkim z miękkiego osadu (sedymentu) dna morskiego, w którym ryby wykopują zagłębienia.

Wiele gniazd zawierało dodatkowe „cegiełki” w postaci elementów skalnych lub muszli. Skały były też widoczne obok gniazd – być może tam ryby uciekają w przypadku zagrożenia. W gniazdach ryby składają tarło, czyli jajeczka. Naukowcy odnotowali, że gniazda były regularnie czyszczone przez rybich rodziców, nawet poza sezonem lęgowym.

Znaczenie odkrycia

To odkrycie ujawnia rozległe i aktywne tarliska ryb na dnie Morza Weddella, w regionie Antarktydy, który był wcześniej niedostępny i ukryty pod grubą pokrywą lodową.

Ustalenie brytyjskich naukowców dostarcza niezbędnych dowodów, które wzmacniają argumenty za ustanowieniem dużego Morskiego Obszaru Chronionego na Morzu Weddella. Chroniąc ten obszar, naukowcy dążą do zabezpieczenia nie tylko fok i pingwinów, ale także tych ukrytych podwodnych „żłobków”.

Źródło: Frontiers in Marine Science

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy i podróżniczy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie. Miłośnik niewielkich, lokalnych muzeów. Uwielbia długie trasy rowerowe, szczególnie te prowadzące wzdłuż rzek. Lubi poznawać nieznane zakamarki Niemiec, zarówno na dwóch kółkach, jak i w czasie górskiego trekkingu.