Ryby to baczni obserwatorzy z głębin. Potrafią rozpoznać konkretnego człowieka
Czy ryby mogą rozpoznawać ludzi? Najnowsze badania dowodzą, że tak. Podobnie jak psy czy koty, ryby mogą tworzyć zindywidualizowane relacje z człowiekiem, identyfikując nas po cechach wizualnych. Ich zażyłość odbiega jednak od tego, co łączy opiekunów i ich czworonogów.
Spis treści:
Ponoć ryby i dzieci głosu nie mają. Ryb nie można też pogłaskać – co dodatkowo w pewnym sensie deprecjonuje ich pozycję wśród innych zwierząt domowych. Ot co, mogą jedynie cieszyć oko domowników, pływając w akwarium. Wystarczy jednak zagłębić się w ich zachowania, żeby stwierdzić, że ryby to jedne z najbardziej fascynujących zwierząt na Ziemi. Mowa zarówno o rybkach akwariowych, jak i tych zamieszkujących naturalne akweny. Niektóre osobniki potrafią na przykład pływać tyłem. Do tego nielicznego grona należy m.in. okoń.
Dzięki najnowszym badaniom opublikowanym na łamach czasopisma naukowego „Biology Letters” możemy uzupełnić ciekawostki o rybach o kolejny zaskakujący fakt.
Jak widzi ryba?
Naukowcy nurkujący w jednej ze stacji badawczych na Morzu Śródziemnym od kilku sezonów obserwowali, że miejscowe ryby śledziły ich i wykradały pożywienie przeznaczone na nagrody w eksperymentach. Co ciekawe, dzikie ryby zdawały się rozpoznawać konkretnego nurka. Podążały jedynie za tym, który wcześniej miał przy sobie jedzenie. Aby sprawdzić, czy to prawda, zespół badawczy z Instytutu Zachowania Zwierząt im. Maxa Plancka (MPI-AB) w Niemczech przeprowadził serię eksperymentów. Badacze nosili różne stroje do nurkowania. Jak się okazało, dzikie ryby potrafią odróżniać ludzi. Pomagają im w tym pewne wskazówki wizualne.
W ostatnich dekadach relacja człowieka ze zwierzętami ewoluowała w kierunku silnej więzi porównywanej do przyjaźni. Według badań wiemy na przykład, jak pies okazuje miłość. Czy w przypadku ryb również możemy mówić o jakichkolwiek interakcjach? Za wcześnie, aby stwierdzić, że szprotki i śledzie żywią do nas jakieś uczucia. Jednak, według naukowców, nie jesteśmy im obojętni.
Do tej pory nie dysponowaliśmy wieloma naukowymi dowodami na to, że ryby są w stanie rozpoznawać ludzi. Wcześniejsze badania wykazały, że jeden gatunek hodowlany, strzelczyk indyjski, potrafi rozpoznawać komputerowo wygenerowane obrazy ludzkich twarzy w warunkach laboratoryjnych. Teraz zespół MPI-AB sprawdził, czy dzikie ryby mają zdolność, a nawet motywację, by rozpoznawać nas, kiedy wkraczamy do ich podwodnego świata (np. nurkując). Wyniki badań sugerują, że ryby mogą tworzyć zindywidualizowane relacje z ludźmi.
Eksperyment w naturalnym środowisku
Badania przeprowadzono na głębokości 8 metrów – w otwartych wodach, toteż ryby mogły brać w nich udział dobrowolnie. W pierwszej fazie eksperymentu Katinka Soller testowała, czy ryby mogą nauczyć się podążać za konkretnym nurkiem. Nosiła jaskrawoczerwoną kamizelkę i karmiła ryby podczas pływania na dystansie 50 metrów. Stopniowo eliminowała charakterystyczne elementy stroju, aż do momentu, gdy miała na sobie jedynie standardowy sprzęt do nurkowania. Przez cały czas pokarm pozostawał ukryty. Ryby otrzymywały jedzenie dopiero po przepłynięciu całej trasy za nią.
Z wielu gatunków ryb zamieszkujących obszar, w którym prowadzono badanie, w eksperyment szczególnie chętnie angażowały się dwa gatunki dorad. Po 12 dniach treningu około 20 ryb regularnie podążało za Soller, a naukowcy mogli rozpoznawać niektóre osobniki po ich cechach fizycznych. Następnie sprawdzono, czy ryby są w stanie odróżnić Katinkę od innych nurków.
Soller i Maëlan Tomasek zanurkowali razem. Różnili się jednak ubiorem, np. kolorem płetw. Pierwszego dnia ryby podążały za obiema osobami. Jednak Tomasek nie karmił ryb, dlatego już drugiego dnia większość z nich wybrała podążanie za Soller. Analiza sześciu indywidualnych ryb zasugerowała, że cztery z nich wykazywały silne reakcje uczenia się.
Gdy nurkowie powtórzyli eksperyment, tym razem nosząc identyczny sprzęt, ryby nie były w stanie ich rozróżnić. Sugeruje to, że ryby identyfikowały ludzi po elementach wizualnych, takich jak kolor sprzętu.
Ryby rozróżniają ludzi
Co ciekawe, pod wodą nurkowie również rozpoznają się po kolorach stroju. Badacze twierdzą jednak, że potencjał ryb wykracza poza dostrzeganie kolorów. Twierdzą, że gdyby eksperyment trwał dłużej, ryby mogłyby nauczyć się rozpoznawać bardziej subtelne cechy, takie jak rysy twarzy czy kształt dłoni.
Wyniki badania potwierdzają liczne anegdotyczne doniesienia o zwierzętach, w tym rybach, rozpoznających ludzi. Zdaniem badaczy wiele innych gatunków ryb, w tym te hodowane w akwariach, może posługiwać się podobnymi mechanizmami. – Nie powinno nas dziwić, że te zwierzęta, które codziennie nawigują w złożonym świecie i wchodzą w interakcje z wieloma gatunkami, mogą nas rozpoznawać – podsumowuje prof. Alex Jordan z MPI-AB.
Źródło: EurekAlert!, Biology Letters
Nasz autor
Mateusz Łysiak
Dziennikarz podróżniczy, rowerzysta, górołaz. Poza szlakiem amator kuchni włoskiej, popkultury i języka hiszpańskiego.